Onze manier van leven, consumeren en produceren afstemmen op de eindige draagkracht van de planeet vergt een fundamentele sociaal-maatschappelijke en economische transitie die niet ‘plaats kan vinden’ als we er niet tegelijkertijd, en heel letterlijk, ook ‘plaats voor maken’. Geen transitie naar hernieuwbare energie, geen weerbaar ecosysteem of zorgzame en solidaire leefomgeving zonder daadwerkelijke transformatie van onze stadslandschappen. 

De broodnodige en fundamentele aanpassingen vergen politieke en maatschappelijke keuzes van formaat. Maar ze zijn dus ook een ontwerpvraag: om gedragsverandering mogelijk te maken, moeten we sociale, ruimtelijke en ecologische vraagstukken weten te koppelen, op de schaal van het huis en de buurt en de stad tot en met die van de hele planeet. Ruimte maken is ruimte delen!

De projecten die publieke opdrachtgevers en lokale besturen aan het Team Vlaams Bouwmeester voorleggen, evolueren de voorbije jaren steeds meer van eenvoudige architectuuropdrachten naar complexere opgaven, gerelateerd aan grotere transitiesvraagstukken waarvan het opdrachtgeverschap niet eenduidig bij één partij ligt.

Ook die grotere transitievraagstukken vergen goed opdrachtgeverschap. Daarom heeft het Team Vlaams Bouwmeester zich geëngageerd als partner van de 8^steeditie van de IABR, die voor het eerst zowel in Rotterdam als in Brussel plaatsvindt. Doel van de biënnale is meer dan het louter tonen van goede praktijken: ze schept ruimte voor een leer- en doe-traject om de grote transitievraagstukken te vertalen in behapbare opgaven, in concrete ruimtelijke acties en (beleids)strategieën om die acties op te schalen.

Het partnerschap is meervoudig: Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck maakt, aan de zijde van Floris Alkemade (Nederlands Rijksbouwmeester) en Joachim Declerck (Architecture Workroom Brussels), deel uit van het curatorentrio, maar daarnaast wil het Team Vlaams Bouwmeester ook de eigen werking en instrumenten inzetten voor het bereiken van de transitiedoelstellingen.

Het klimaatverdrag van Parijs, de Sustainable Development Goals (SDGs) van de Verenigde Naties, Visie 2050 met de 7 transitieprioriteiten in Vlaanderen, het burgemeestersconvenant… : de urgentie en doelen zijn helder, en de vraag is niet langer óf we ons moeten aanpassen, maar hoewe dat kunnen doen. Daar zit The Missing Link, het thema van deze dubbelbiënnale. Hoe gaan we van agenda, kennis en plannen naar effectieve ruimtelijke transformatie? 

Tussen de edities van 2018 en 2020 zal een brug van ontwerpend onderzoek worden geslagen: van agenderen naar bewijslast, van onderzoek naar uitkomst, van plannen naar realisering. De focus zal gaandeweg steeds meer komen te liggen op (hoe te komen tot) concrete implementatie: op locaties, in beleid, in financieringsmodellen én in de praktijk van stadsontwikkeling en -ontwerp. In 2020 ten slotte worden de resultaten van dat cumulatieve werkproces met de wereld gedeeld: een handelingsperspectief met bijbehorende praktijk.

IABR–2018+2020–THE MISSING LINK is ook geografisch een tweeluik, ze doet twee landen aan, Nederland en België. Samen met haar curatoren en in partnerschap met Architecture Workroom Brussels breidt de IABR haar werkveld met deze dubbeleditie uit naar de Delta van de Lage Landen. Deze Rijn-Maas-Scheldedelta is een uniek, dicht verstedelijkt gebied dat een belangrijke rol speelt in de wereldeconomie. 

Het gezamenlijke onderzoek wordt vandaag al geconcretiseerd in het IABR-Atelier Rotterdam en het IABR–Atelier Oost-Vlaams Kerngebied. Daarnaast werken in het nieuwe Delta Atelier meer dan veertig Nederlandse en Belgische ontwerppraktijken, lokale overheden, burgerinitiatieven en experts drie jaar lang samen aan de toekomst van de delta. Wereldwijd denkwerk, initiatief en ontwerpkracht worden ingezet om de slag te maken naar concrete veranderingen en ruimtelijke transformaties. Zo wordt het realiseren van de Sustainable Development Goals en het halen van de klimaatakkoorden mee mogelijk gemaakt.

Het uitgebreide biënnaleprogramma vindt zowel in Rotterdam als in Brussel plaats. De hoofdtentoonstelling in Rotterdam is van 1 juni tot en met 8 juli 2018 te zien in het HAKA-gebouw, een rijksmonument in het Merwede-Vierhavensgebied (M4H), waar ook een reeks lezingen, rondleidingen, presentaties en workshops is voorzien. In diezelfde periode én in het najaar vindt in het World Trade Center in de Brusselse Noordwijk een tweede tentoonstelling plaats, met bijbehorend programma. In Brussel kreeg het IABR–2018+2020–THE MISSING LINK programma de titel You Are Here, een uitnodiging om stil te staan en vervolgens door participeren, reflecteren en onderzoeken weer in beweging te komen.