Op donderdag 15 juni 2023 werden in het Atelier Bouwmeester in Brussel de genomineerden en laureaten van de Prijs Wivina Demeester voor Excellent Bouwheerschap 2023 bekendgemaakt. Van de zes genomineerden werden de gemeente Wevelgem, sogent, Stad Kortrijk en Kunst in de Stad (Stad Antwerpen) als laureaten geselecteerd. Alle vier tonen ze met hun projecten hoe ze als publieke opdrachtgever op een verantwoordelijke en vooruitstrevende manier een antwoord bieden op de noden van vandaag en inzetten op de doelstellingen van morgen.

De Prijs Wivina Demeester voor Excellent Bouwheerschap erkent publieke en semipublieke bouwheren die door hun aanpak en zin voor vernieuwing tonen dat ze kwaliteit en duurzaamheid vooropstellen. De prijs, voorheen de ‘Prijs Bouwheer’ en ‘Prijs Bouwmeester’, wordt voor de twaalfde keer uitgereikt.

Stuur het inschrijvingsformulier naar bouwmeester@vlaanderen.be

Inschrijven tot maandag 27 februari 2023 om 12:00 uur.

Een voorbeeldig project behoeft een excellente ontwerper, maar vooral een excellente opdrachtgever. Die formuleert een heldere opdracht en opent een creatieve dialoog met alle betrokkenen. Hij staat open voor experiment en gaat op zoek naar geschikte partners. Een goede ontwerper zoekt oplossingen die tegemoetkomen aan de ambitie en de verwachting van de opdrachtgever én van de eindgebruikers. Uit de magie van die interactie groeit een uniek project. De Prijs Wivina Demeester bekroont een opdrachtgever niet alleen voor zijn realisatie, maar ook voor het moedige en vaak complexe proces dat eraan voorafging.

Architectuuropdracht

De categorie architectuuropdracht omvat opgeleverde gebouwen die niet alleen op zich van een bijzondere kwaliteit getuigen, maar tevens een aantoonbare en substantiële meerwaarde voor de onmiddellijke buurt of context betekenen. Zowel hergebruik, herbestemming als nieuwbouwprojecten komen in aanmerking.

Masterplan

De categorie masterplan omvat visiedocumenten die een globale strategie uitzetten voor de ontwikkeling van een projectgebied. Verschillende types van documenten komen in aanmerking, van beeldkwaliteitsplan tot een plan voor gebiedsontwikkeling. Ze gaan via ontwerpend onderzoek in op de ruimtelijke kwaliteit die wordt vooropgesteld bij de uitvoering van eventuele deelprojecten, op de inrichting van de openbare ruimte, op de fasering en procesorganisatie voor de uitvoering van het plan.

Kunst

De categorie kunst in opdracht omvat publieke bouwopdrachten en aanleg van het publiek domein waarbij de bouwheer op een bijzondere manier ruimte geeft aan kunst. De samenspraak tussen opdrachtgever, ontwerper en kunstenaar zorgt daarbij voor een maatschappelijk gedragen project dat op een wezenlijke manier een verschil maakt op een publieke plek.

De jury heeft aandacht voor verschillende aspecten: opdrachtformulering, procesgerichtheid en -bereidheid en kwaliteitsbewaking van het resultaat, die samen de voorwaarden vormen voor een geslaagd project.

De manier waarop een opdracht wordt geformuleerd en gegund, zegt veel over de ambities van de opdrachtgever. Alleen een juiste vraag kan een kwalitatief waardevol antwoord opleveren. Tijdens het proces is voortdurend overleg met alle betrokkenen noodzakelijk. Overheidsopdrachten winnen pas aan algemeen belang als ze worden gedragen door het beleid én door de maatschappij. Een goede opdrachtgever heeft van bij de aanvang al oog voor de kwaliteit van het project, de toe-eigening, het gebruik en het beheer op korte en lange termijn. Met het resultaat wordt duidelijk in welke mate er tijdens het proces aan kwaliteitsbewaking werd gedaan.

De jury bestaat uit een voorzitter en drie leden. Voor elk van de drie categorieën kunnen meerdere nominaties en één laureaat worden voorgedragen. Midden 2023 maken Wivina Demeester en de Vlaams Bouwmeester de laureaten bekend op een feestelijke prijsuitreiking.

Het Team Vlaams Bouwmeester brengt de Prijs Wivina Demeester en de winnende projecten onder de aandacht. De genomineerde opdrachtgevers worden uitgenodigd voor een studiereis in 2024.

Nieuw versus gevestigd / klein versus groot 

De Vlaams Bouwmeester nodigt zowel nieuwe als gevestigde opdrachtgevers uit de publieke en semipublieke sector uit om deel te nemen aan de Prijs Wivina Demeester 2023.

Een kwalitatief project realiseren is geen kwestie van klein of groot. Zowel grootschalige als kleinschalige projecten komen voor de prijs in aanmerking.

Timing en locatie

De projecten zijn gesitueerd in Vlaanderen of in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.  De uitvoering werd beëindigd, of zal eindigen, in de periode tussen 1 juni 2020 en 1 juni 2023 of zijn al zo ver gevorderd dat de jury het te verwachten eindresultaat kan beoordelen. De masterplannen moeten daadwerkelijk in realisatie zijn, met andere woorden een eerste fase moet in uitvoering of uitgevoerd zijn. 

Publieke en semipublieke overheden

Zowel publieke als semipublieke overheden kunnen hun kandidatuur indienen. Iedereen, ook een partner (bijvoorbeeld de ontwerper) kan op eigen initiatief, maar met akkoord van de opdrachtgever, een kandidatuur indienen. Publieke opdrachtgevers zijn de departementen en agentschappen van de Vlaamse overheid, de Vlaamse Gemeenschapscommissie, de Vlaamse provincies, steden en gemeenten, OCMW’s en diensten van de federale overheden, voor zover het project in Vlaanderen is gerealiseerd.

Met semipublieke opdrachtgevers worden bedoeld: de provinciebedrijven, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, autonome gemeentebedrijven, OCMW-verenigingen, de erkende erediensten, sociale huisvestingsmaatschappijen, scholen, universiteiten, centra voor volwassenenonderwijs en andere instanties die in Vlaanderen opleidingen aanbieden, welzijns- en gezondheidsvoorzieningen en alle andere overheden die een ‘Vlaamse’ projectsubsidie van minstens 60 procent genieten.