"De demografische prognoses zijn indrukwekkend. In 2050 telt Vlaanderen 1,2 miljoen extra inwoners. Er komen 800.000 extra 65-plusser bij en 300.000 extra inwoners ouder dan 85 jaar. In totaal zal 28% van de bevolking ouder zijn dan 65 jaar, tegenover 18% vandaag. We staan dus voor de opdracht om 300.000 extra woongelegenheden voor ouderen te bouwen. De uitdaging is niet enkel kwantitatief, maar ook en vooral kwalitatief. In een van de meest dichtbevolkte en verstedelijke regio’s ter wereld, waar ruimte schaars is, is het van het allerhoogste belang om de zorg ruimtelijk in te bedden in onze woon- en leefomgeving.
De maatschappijbrede en inclusieve opgave van de zorg vraagt om een geïntegreerd beleid voor de inrichting van de ruimte en de maatschappij. Mensen moeten zich thuis kunnen voelen, waardering en respect krijgen en zinvol kunnen bijdragen aan de samenleving. Tijdens de afgelopen regeerperiode is reeds sterk ingezet op de vermaatschappelijking van de zorg en de implementatie ervan in verschillende sectoren. Door de zesde staatshervorming krijgt Vlaanderen een bijzonder homogeen bevoegdheidspakket voor ouderenzorg in handen. Dat zal de impact van het beleid aanzienlijk versterken. Het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen van minister Muyters en het Woonbeleidsplan van minister Van den Bossche, die beide vorm krijgen, bieden interessante opportuniteiten om de zorg maatschappelijk te verankeren.
We hebben de Pilootprojecten Zorg in 2012 opgestart om onze gedeelde ambities vorm te geven. Diverse partners hebben aan de hand van ontwerpend onderzoek vijf Pilootprojecten uitgewerkt en verfijnd. De Pilootprojecten geven zorg een volwaardige plaats in de samenleving. Ze verankeren de zorg in ons maatschappelijk weefsel door mensen maximaal te ondersteunen in hun thuissituatie, door in te zetten op een actieve participatie aan de samenleving en door het sociale netwerk te versterken.>
De Pilootprojecten nemen de proef op de som. Ze ontwikkelen nieuwe concepten voor zorg, wonen en publieke ruimte. Ze testen hoe we ons woonpatrimonium duurzamer kunnen maken door niet enkel het ecologische en het economische, maar ook en vooral het sociale in ogenschouw te nemen. Ze zoeken naar een manier om mensen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. Ze bekijken hoe levensloopbestendige wijken een verhoogde sociale participatie tot stand brengen, zodat verschillende generaties en verschillende sociale groepen, zowel mensen mét, als mensen zonder zorgnood, elkaar ondersteunen. Dit bevordert ook de gezondheid en het welzijn, en vormt een buffer tegen sociaal isolement. De Pilootprojecten besteden aandacht aan de toegankelijkheid van publieke ruimten en gebouwen, of aan de nabijheid van basisvoorzieningen zoals winkels, scholen, dienstencentra en bibliotheken.
De Pilootprojecten halen de zorg uit haar klassieke cocon. Het gaat niet enkel over infrastructuur voor ouderen of personen met een beperking, maar evenzeer over de noden van jonge gezinnen met kinderen of mensen die in een tijdelijke zorgsituatie zitten en zelfstandig willen blijven functioneren. Vormen van collectief en intergenerationeel wonen, zoals cohousing of kangoeroewonen, reiken interessante pistes aan om de algemene levenskwaliteit te verhogen. De Pilootprojecten verzetten bakens. Ze onderzoeken hoe we als maatschappij kunnen samenleven in een wijk of een stad met een divers aanbod van woontypologieën. Mensen krijgen er de garantie op een levenslange zorg- en dienstverlening. Ze kunnen genereuzer, efficiënter en goedkoper wonen in een zorgzame omgeving."
Jo Vandeurzen
Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Onzichtbare Zorg
De Pilootprojecten Onzichtbare Zorg trachten antwoorden te bieden op het maatschappelijke vraagstuk van de vergrijzing en de toenemende zorgvraag binnen het dense stedelijke weefsel in Vlaanderen.
Publicatie
Download de resultaten van het ontwerpend onderzoek
Onzichtbaarheidsfactoren
Zorg moet onzichtbaar aanwezig zijn in onze maatschappij. Bekijk hier de zeven krachtlijnen van de Pilootprojecten Onzichtbare Zorg