Projecten (lijstweergave)

Het Projectbureau Herbestemming Kerken coördineert en begeleidt in Vlaanderen momenteel 120 ruimtelijke haalbaarheidsonderzoeken. Zes ontwerpteams – hiertoe geselecteerd via de Vlaamse Bouwmeester – hebben ondertussen heel wat inzichten verworven. In een reeks SmallTalks delen we deze ervaringen met geïnteresseerde ontwerpers en andere actoren, betrokken bij de toekomst van de parochiekerken.

Programma 14 september 2021

• Toelichting en reflectie door Erik Wieërs, Vlaams Bouwmeester
• Ervaringen en reflecties vanuit de haalbaarheidsonderzoeken uitgevoerd door het ontwerpteam Urbain Architectencollectief – STUDIOBONT – Callebaut architecten

De toekomst van de parochiekerken in Vlaanderen komt steeds meer op beleids- en bestuursagenda’s. De uitdaging is dan ook groot. De kerken worden steeds minder vaak gebruikt voor de eredienst, en door een kleiner aantal deelnemers. Overal schrijven kerkfabrieken en gemeentebesturen aan toekomstvisies voor de kerken op hun grondgebied. Voor veel kerkgebouwen wordt ook reeds een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd voor een concreet toekomstig gebruik. 

Deze SmallTalk maakt deel uit van de reeks Herbestemming Kerken, gespreid over het voorjaar 2020 en najaar van 2021 met telkens drie lezingen. Naast de presentatie van concrete cases komt ook de beleidscontext waarin deze ontwikkelingen zich voordoen, aan bod.

Agenda najaar 2021

14 september 2021

Urbain Architectencollectief – STUDIOBONT – Callebaut architecten

9 november 2021

Studio Open Kerken (RE-ST / TRANS / Petillon Ceuppens / endeavour / dr. Roel De Ridder) - Bekijk

1 december 2021

Origin – Collectief Noord – UAntwerpen - Bekijk

De lezingen starten telkens om 19u30 en worden omstreeks 21u afgerond

Het Projectbureau is een initiatief van meerdere partners: de VVSG, het Kenniscentrum Vlaamse Steden, Vlinter, CRKC – PARCUM, de Agentschappen Onroerend Erfgoed en Binnenlands Bestuur en hun respectievelijke voogdijministers Diependaele en Somers, en de Vlaamse Bouwmeester.

Gelet op de geldende coronamaatregelen in Brussel, wordt het aantal aanwezigen beperkt tot 50 personen. Omdat we niet overal de afstandsregels strikt kunnen naleven, vragen we een mondmasker op te zetten.

Uitgenodigd door Bouwmeester Erik Wieërs om een bijdrage te leveren aan de publicatie van zijn ambitienota 2020-2025, realiseerde Sofie Van der Linden (Turnhout, 1986) één enkele potloodtekening op groot formaat, Bouwtoren. In ragfijne lijnen schetste ze uit de vrije hand de contouren van een smalle toren. Het beeld herinnert aan de bouwsels die kinderen optrekken met eenvoudige stapelblokken. Het is een gelaagde constructie, net zoals Erik Wieërs’ tekst. De toren ‘tart de zwaartekracht zonder te kantelen’, aldus de kunstenares. Donkere vlakjes suggereren openingen en verbindingen, en verder is er vooral veel onbepaalde ruimte voor nieuwe plannen en projecten. Het puntdak zorgt voor huiselijkheid. De figuur kan ook worden gelezen als een metafoor voor ‘torenhoge ambities’, zoals Gudrun De Geyter in een gesprek met de nieuwe Bouwmeester suggereerde.

De originele tekening, ongeveer even hoog als de kunstenares zelf, is de komende jaren te zien in het Atelier Bouwmeester. In de publicatie, vormgegeven door Inge Ketelers, verschijnt het werk onder de vorm van twaalf fragmenten, die tussen de tekst zijn geweven. De fragmenten hebben een hoge graad van abstractie. Als een parallel ‘geschrift’ vergezellen ze de lezer zonder hem of haar af te leiden van de tekst. Enkel het schematische torenskelet aan de binnenzijde van de achterflap nodigt uit om de fragmenten mentaal tot één geheel te stapelen.

Het werk van Sofie Van der Linden getuigt van een fascinatie voor architectuur en de stedelijke ruimte. Ze verkent die niet zoals een cartograaf dat doet, maar vanuit haar directe, persoonlijke beleving van plekken en de wijze waarop ze die in haar herinnering reconstrueert. Tekenen is daarbij haar geliefkoosde medium. Haar werk was onder meer te zien in cultuurhuis de Warande in Turnhout, waar ze als artist in residence tijdens en na de verbouwingswerken veel tijd doorbracht in de zalen, lokalen, gangen en kelders om er te tekenen. Het resulteerde in de solotentoonstelling ‘La salle des Pas Perdus’ (2019), een alternatieve lezing van het Warande-gebouw.

Sofie Van der Linden, Bouwtoren, 2021, potlood op papier, 55 cm x 180 cm

Erik Wieërs, Kansen scheppen voor ontmoeting, Brussel, 2021. Met tekeningen van Sofie Van der Linden, in een vormgeving van Inge Ketelers.

Het heilzame en troostende effect van een groene omgeving hebben velen onder ons tijdens de voorbije lockdowns dankbaar mogen ondervinden. Maar wat als je permanent in lockdown zit, zoals de ruim 10.000 gedetineerden in ons land? Hoe kan een kwalitatieve vergroening van penitentiaire centra het welzijn van gedetineerden en personeel verbeteren, agressie en recidives inperken en tegelijk bijdragen aan klimaatadaptatie en lokale biodiversiteit? Op donderdag 1 april presenteren natuurorganisatie BOS+, ontwerpbureau Fris in het Landschap, en vzw Terra Therapeutica de resultaten van het Bouwmeester Label ‘Zuurstof voor de gevangenis’.  

Tijdens dit online event werpen we een blik achter de muren, en buigen we ons over de aandachtspunten, good practices en ambities voor een groenere, gezondere en stimulerende gevangenisomgeving binnen de Vlaamse detentie.

Het gros van onze gevangenissen werd gebouwd naar het 19de -eeuwse Ducpétiaux-model: stervormige gebouwen gericht op controle en efficiëntie, met veel verharding en beton. Groen is er weinig of niet aanwezig, en hoogstens in de vorm van kort gemaaide gazons. In de overtuiging dat dit beter kan, ging het projectteam op zoek naar (verloren) tradities en inspirerende voorbeelden uit binnen- en buitenland. De onderzoekers gingen ook te rade bij andere sectoren waar natuur en zorg al langer hand in hand gaan. Ze gingen in gesprek met, en vonden medestanders bij heel wat gevangenispersoneel, directies en beleidsmakers. Samen werden ‘vergroeningsscans’ uitgevoerd in drie geselecteerde gevangenissen. Deze scans tonen kansen voor een ambitieuze herinrichting van de volledige buitenruimte; een alternatief toekomstbeeld voor de Vlaamse gevangenis.

Naast een presentatie van de lessen en resultaten uit het gelopen traject, krijgen we een getuigenis uit Leuven, waar enkele jaren geleden al de eerste groene gevangenistuin werd aangelegd voor en door gedetineerden, en vanuit Hasselt, waar de bezoekerstuin de komende jaren een nieuwe, natuurlijke invulling krijgt. Zo blikken we meteen ook vooruit, naar de plannen en kansen die de onderzoekers zien voor groen en detentie in de toekomst. Naast Hasselt worden vandaag pilootprojecten opgestart in de penitentiaire inrichtingen van Brugge, Oudenaarde en Leuven-Centraal, en ook bij het beleid vindt het thema stilaan ingang.

Deze SmallTalk was online te volgen via Teams op donderdag 1 april 2021 van 16u tot 17.30u.

Bekijk de video op groot formaat

Download de presentatie

Na het onderzoek in de Gentse Regio dat werd uitgevoerd door Tractebel, 51N4E, Granstudio, VUB-Cosmopolis en Scelta Mobility gaan we graag in debat over de toekomst. LABO RUIMTE organiseert in de reeks SmallTalk een online gesprek rond de vraag, wat de volgende stappen zijn om aan de slag te gaan met de conclusies uit de studie.

Om inspiratie aan te reiken voor ruimtelijke en mobiliteitskeuzes op lange termijn werden in het onderzoek ‘Gent, transitie in mobiliteit en ruimte’ op de ruime Gentse stadsregio een aantal toekomstscenario’s uitgetest. Met dit ontwerpend onderzoek werden de mogelijkheden van een betere samenhang tussen duurzame mobiliteit en ruimtelijke ambities, polycentriciteit en combimobiliteit, in kaart gebracht. Bart Van Gassen en Tara Op de Beeck van Tractebel brengen een overzicht van de inzichten die dit opleverde.

Uiteraard vormt het LABO RUIMTE onderzoek slechts een opstap naar meer. Daarover gaan we graag met een aantal experts in gesprek. We vragen hen om, elk vanuit hun eigen invalshoek, aan te geven hoe we met de studieresultaten verder kunnen, en wie daarin welke rol kan spelen.

Het onderzoeksteam ziet alvast een aantal aanknopingspunten waar de vervoerregio Gent mee aan de slag zou kunnen, maar hoe ziet Stien Van Rompuy (Sweco) dit? Stien is projectleider voor de vervoerregio Gent.

De stad Gent speelt uiteraard een belangrijke rol in de hele regio. Aan Matthias Blondia vroegen we wat de stad en het team van de Gentse Stadsbouwmeester kunnen betekenen in deze transitie.

Ten slotte leggen we het onderzoek ook voor aan Kobe Boussauw (VUB - Cosmopolis). Kobe was betrokken in de analysefase en kent de regio goed. Aan hem vragen we hoe de methodiek van het ontwerpend onderzoek op deze schaal en dit thema ook in andere regio’s zinvol kan zijn.

Vlaams Bouwmeester Erik Wieërs sluit de gespreksronde af met een aantal concluderende reflecties.

Het debat was online te volgen via Teams op dinsdag 16 maart 2021 van 16u tot 17.30u.

Bekijk de video op groot formaat

Op donderdag 24 september organiseren Elina Bennetsen, Lieven Symons, Zuzanna Rucka en Katelijne Vanhoutte, de ontwerpers en wetenschappers achter het Bouwmeester Label 018 ‘Weg van water’, een afsluitend publieksmoment. De resultaten van anderhalf jaar onderzoek zijn gebundeld in een wervende publicatie en worden toegelicht door het team. De vraag hoe gezonde ecologische waterlopen in de stad kunnen worden ontworpen, staat hier centraal.

Met dit publieksmoment willen de onderzoekers inspireren en aantonen dat waterlopen in een stedelijke context meer potentie hebben dan de versteende kanalen die ze vandaag zijn, als er voldoende aandacht uitgaat naar waterkwaliteit en ecologische waarde. Gezonde ecologische waterlopen kunnen ook een rol spelen in de omgang met actuele uitdagingen zoals droogte, hittestress, waterschaarste en -overlast. Het team geeft graag inzicht in de doorlopen zoektocht en de resultaten, en laat zien hoe deze benadering ook de stedelijke kwaliteit kan verhogen.

Om de toelichting kracht bij te zetten werd voor deze gelegenheid ook de internationale expert Antje Stokman uitgenodigd. Stokman is landschapsarchitect en professor architectuur en landschapsontwerp aan de Hafencity Universiteit Hamburg. Van 2010 tot 2017 was ze professor en hoofd van het Instituut voor Landschapsplanning en Ecologie aan de Faculteit Architectuur en Stedenbouw van de Universiteit van Stuttgart. Onder de titel ‘Reclaiming urban waters by experiental learning and transformative research’ zal ze haar werk toelichten. Het team gaat nadien met haar in gesprek over de vraag hoe uitdagingen op het terrein kunnen worden aangepakt en realisaties opgeschaald.

Het Projectbureau Herbestemming Kerken coördineert en begeleidt in Vlaanderen momenteel 120 ruimtelijke haalbaarheidsonderzoeken. Zes ontwerpteams – hiertoe geselecteerd via de Vlaamse Bouwmeester – hebben ondertussen heel wat inzichten verworven. In een reeks SmallTalks delen we deze ervaringen met geïnteresseerde ontwerpers en andere actoren, betrokken bij de toekomst van de parochiekerken.

Programma 10 maart 2020

• Aanvang om 19:30u
• Toelichting door Dimitri Stevens, coördinator expertisecentrum voor religieuze kunst en cultuur CRKC-PARCUM: kerkenbeleidsplannen in Vlaanderen.
• Ervaringen en reflecties vanuit de haalbaarheidsonderzoeken uitgevoerd door het ontwerpteam 

De toekomst van de parochiekerken in Vlaanderen komt steeds meer op beleids- en bestuursagenda’s. De uitdaging is dan ook groot. De kerken worden steeds minder vaak gebruikt voor de eredienst, en door een kleiner aantal deelnemers. Overal schrijven kerkfabrieken en gemeentebesturen aan toekomstvisies voor de kerken op hun grondgebied. Voor veel kerkgebouwen wordt ook reeds een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd voor een concreet toekomstig gebruik. 

Deze SmallTalk maakt deel uit van de reeks Herbestemming Kerken, gespreid over het voor- en najaar van 2020 met telkens drie lezingen. Naast de presentatie van concrete cases komt ook de beleidscontext waarin deze ontwikkelingen zich voordoen, aan bod.

Agenda voorjaar

14 januari 2020, Atelier Bouwmeester, 19:30u
TV Trace UHasselt - Architecten Broekx-Schiepers - Architect Saidja Heynickx - UR Architecten (meer info)

11 februari 2020, Atelier Bouwmeester, 19:30u
TV Bogdan & Van Broeck i.s.m. prof. dr. Thomas Coomans & Rebel Group (meer info)

10 maart 2020, Atelier Bouwmeester, 19:30u
TV Studio Thys Vermeulen - Studio Roma i.s.m. Sven Sterken (KU Leuven)

De lezingen starten telkens om 19u30 en worden omstreeks 21u afgerond met een drankje.

Het Projectbureau is een initiatief van meerdere partners: de VVSG, het Kenniscentrum Vlaamse Steden, Vlinter, CRKC – PARCUM, de Agentschappen Onroerend Erfgoed en Binnenlands Bestuur en hun respectievelijke voogdijministers Diependaele en Somers, en de Vlaamse Bouwmeester.

Herbekijk de presentaties

• Dimitri Stevens, coördinator expertisecentrum voor religieuze kunst en cultuur CRKC-PARCUM: kerkenbeleidsplannen in Vlaanderen
• TV Studio Thys Vermeulen - Studio Roma i.s.m. Sven Sterken (KU Leuven)

Het Projectbureau Herbestemming Kerken coördineert en begeleidt in Vlaanderen momenteel 120 ruimtelijke haalbaarheidsonderzoeken. Zes ontwerpteams – hiertoe geselecteerd via de Vlaamse Bouwmeester – hebben ondertussen heel wat inzichten verworven. In een reeks SmallTalks delen we deze ervaringen met geïnteresseerde ontwerpers en andere actoren, betrokken bij de toekomst van de parochiekerken.

Programma 11 februari 2020

• Aanvang om 19:30u
• Toelichting door Sonja Vanblaere, administrateur-generaal van het agentschap Onroerend Erfgoed: ‘herbestemming van parochiekerken: een leertraject’
• Ervaringen en reflecties vanuit de haalbaarheidsonderzoeken uitgevoerd door het ontwerpteam TV Bogdan & Van Broeck i.s.m. prof. dr. Thomas Coomans & Rebel Group
• Ervaringen uit Nederland door Frank Strolenberg, Programmamanager Agenda Toekomst Religieus Erfgoed bij de Rijksdienst Cultureel Erfgoed: ‘Kerk als Kans’

De toekomst van de parochiekerken in Vlaanderen komt steeds meer op beleids- en bestuursagenda’s. De uitdaging is dan ook groot. De kerken worden steeds minder vaak gebruikt voor de eredienst, en door een kleiner aantal deelnemers. Overal schrijven kerkfabrieken en gemeentebesturen aan toekomstvisies voor de kerken op hun grondgebied. Voor veel kerkgebouwen wordt ook reeds een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd voor een concreet toekomstig gebruik. 

Deze SmallTalk maakt deel uit van de reeks Herbestemming Kerken, gespreid over het voor- en najaar van 2020 met telkens drie lezingen. Naast de presentatie van concrete cases komt ook de beleidscontext waarin deze ontwikkelingen zich voordoen, aan bod.

Agenda voorjaar

14 januari 2020, Atelier Bouwmeester, 19:30u
TV Trace UHasselt - Architecten Broekx-Schiepers - Architect Saidja Heynickx - UR Architecten (meer info)

11 februari 2020, Atelier Bouwmeester, 19:30u
TV Bogdan & Van Broeck i.s.m. prof. dr. Thomas Coomans & Rebel Group

10 maart 2020, Atelier Bouwmeester, 19:30u
TV Studio Thys Vermeulen - Studio Roma i.s.m. Sven Sterken (KU Leuven) (meer info)

De lezingen starten telkens om 19u30 en worden omstreeks 21u afgerond met een drankje.

Het Projectbureau is een initiatief van meerdere partners: de VVSG, het Kenniscentrum Vlaamse Steden, Vlinter, CRKC – PARCUM, de Agentschappen Onroerend Erfgoed en Binnenlands Bestuur en hun respectievelijke voogdijministers Diependaele en Somers, en de Vlaamse Bouwmeester.

Herbekijk de presentaties:

• TV Bogdan & Van Broeck i.s.m. prof. dr. Thomas Coomans & Rebel Group 
• Leestip van Frank Strolenberg : Wie is er bang voor een Rijksmonument? (blog Frank Stolenberg)

Het Projectbureau Herbestemming Kerken coördineert en begeleidt in Vlaanderen momenteel 120 ruimtelijke haalbaarheidsonderzoeken. Zes ontwerpteams – hiertoe geselecteerd via de Vlaamse Bouwmeester – hebben ondertussen heel wat inzichten verworven. In een reeks SmallTalks delen we deze ervaringen met geïnteresseerde ontwerpers en andere actoren, betrokken bij de toekomst van de parochiekerken.

Programma 14 januari 2020

• Aanvang om 19:30u
• Verwelkoming door Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck
• Toelichting door Niek De Roo, coördinator Projectbureau Herbestemming Kerken: het belang van trajectbegeleiding en ontwerpend onderzoek
• Ervaringen en reflecties vanuit de haalbaarheidsonderzoeken uitgevoerd door het ontwerpteam TV TRACE UHASSELT - ARCHITECTEN BROEKX-SCHIEPERS - ARCHITECT SAIDJA HEYNICKX - UR ARCHITECTEN

De toekomst van de parochiekerken in Vlaanderen komt steeds meer op beleids- en bestuursagenda’s. De uitdaging is dan ook groot. De kerken worden steeds minder vaak gebruikt voor de eredienst, en door een kleiner aantal deelnemers. Overal schrijven kerkfabrieken en gemeentebesturen aan toekomstvisies voor de kerken op hun grondgebied. Voor veel kerkgebouwen wordt ook reeds een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd voor een concreet toekomstig gebruik. 

Deze SmallTalk maakt deel uit van de reeks Herbestemming Kerken, gespreid over het voor- en najaar van 2020 met telkens drie lezingen. Naast de presentatie van concrete cases komt ook de beleidscontext waarin deze ontwikkelingen zich voordoen, aan bod.

Agenda voorjaar

14 januari 2020, Atelier Bouwmeester, 19:30u
TV Trace UHasselt - Architecten Broekx-Schiepers - Architect Saidja Heynickx - UR Architecten

11 februari 2020, Atelier Bouwmeester, 19:30u
TV Bogdan & Van Broeck i.s.m. prof. dr. Thomas Coomans & Rebel Group (meer info)

10 maart 2020, Atelier Bouwmeester, 19:30u
TV Studio Thys Vermeulen - Studio Roma i.s.m. Sven Sterken (KU Leuven) (meer info)

De lezingen starten telkens om 19u30 en worden omstreeks 21u afgerond met een drankje.

Het Projectbureau is een initiatief van meerdere partners: de VVSG, het Kenniscentrum Vlaamse Steden, Vlinter, CRKC – PARCUM, de Agentschappen Onroerend Erfgoed en Binnenlands Bestuur en hun respectievelijke voogdijministers Diependaele en Somers, en de Vlaamse Bouwmeester.

bekijk de presentaties:

• Niek De Roo
• TV TRACE UHASSELT - ARCHITECTEN BROEKX-SCHIEPERS - ARCHITECT SAIDJA HEYNICKX - UR ARCHITECTEN

Het Team Vlaams Bouwmeester organiseert in het kader van de IABR_2018+2020 The Missing Link en You Are Here een reeks publieksavonden rond de ontwikkeling van een nieuw woonlandschap. Duurzame dorpskernversterking vormt het onderwerp van deze avond, met presentaties van Schenk Hattori Architecture Atelier en Erik Wieërs (UAntwerpen / Collectief Noord Architecten). Maarten Van Acker (UAntwerpen) gaat in debat met Els Nulens (Blauwdruk Stedenbouw), Karel Lhermitte (Landelijke Gilden) en Mieke Belmans (Coördinator stadsregionale samenwerking Antwerpen).

De prangende problematiek rond klimaat, mobiliteit, waterhuishouding en energie maakt de noodzaak om ons Vlaamse landschap te ‘ontsnipperen’ en terug in steden en dorpskernen te gaan wonen steeds actueler. Vandaag zien we echter hoe de verdichting van dorpskernen vaak gebeurt zonder enige aandacht voor de authentieke kwaliteiten van het dorp en de collectieve ruimte. Als alternatief voor de ruimtelijke versnippering, zullen we veel selectiever moeten inzetten op verdichting van goed ontsloten dorpen met een kritische massa aan woningen en voorzieningen.

In opdracht van het Team Vlaams Bouwmeester voerde Schenk Hattori Architecture Atelier ontwerpend onderzoek naar verdichting en kernversterking in Vlaamse dorpen, als alternatief voor generieke ver-appartementisering. Dit onderzoek wordt gepresenteerd door Steven Schenk (Schenk Hattori Architecture Atelier).

Het onderzoek dat sinds vorig academiejaar aan de Universiteit Antwerpen loopt onder de titel ‘Stedelijkheid in context en concept’ sluit hierbij aan. Erik Wieërs (UAntwerpen / Collectief Noord Architecten) zal het onderzoek dat in samenspraak met lokale besturen (Edegem en Lint) werd uitgevoerd, toelichten aan de hand van twee masterproeven. De studenten gaan in deze oefening op zoek naar een nieuwe architectuur die de charmes van het dorpse landschap verbindt met stedelijke densiteit.

Aansluitend gaat Maarten Van Acker (UAntwerpen), die mee schreef aan het inspiratieboek ‘Veerkracht in Dorpen’, in debat met Els Nulens (Blauwdruk Stedenbouw), Karel Lhermitte (Landelijke Gilden) en Mieke Belmans (Coördinator stadsregionale samenwerking Antwerpen).

Een levendig dorp kan een oplossing zijn voor veel problemen van deze tijd. De woonkern is verbonden met zijn omgeving en het landschap dringt door tot in het centrum. De kwalitatieve transformatie van goed gelegen dorpen wordt in Vlaanderen een terugkerende opgave. Op basis van een aantal concrete cases zouden in samenspraak met lokale besturen test- en leeromgevingen kunnen worden geschapen, om te komen tot voorbeeldige dorpsvernieuwingsprojecten.

Het ontwerpend onderzoek van Schenk Hattori Architecture Atelier en dat van de masterstudenten van de Universiteit Antwerpen zijn die avond beide te bezichtigen in de tentoonstelling ‘You Are Here’.

Het Team Vlaams Bouwmeester organiseert in het kader van de IABR_2018+2020 The Missing Link en You Are Here een reeks publieksavonden rond de ontwikkeling van een nieuw woonlandschap. Op 1 oktober presenteren Dirk Somers (Bovenbouw Architectuur) en Gwenny Moris (Orientes) een reconversiestrategie voor een goed gelegen verkaveling aan de rand van de stad. Aansluitend gaat Joachim Declerck (Architecture Workroom Brussels) in gesprek met Michiel Dehaene (LABO S), Oswald Devisch (UHasselt) en Linda Boudry (Kenniscentrum Vlaamse Steden).

De Vlaamse verkavelingsijver heeft hoge maatschappelijke kosten met zich meegebracht. Het verspreide wonen verslindt ruimte, vreet energie en is een van de belangrijkste oorzaken van onze mobiliteitsproblemen. Toch zijn er heel wat verkavelingswijken die wél goed gelegen en goed ontsloten zijn, vaak aan de rand of in de 20ste-eeuwse gordel rond de stad. We kunnen deze wijken, waar vandaag louter gewoond wordt, omvormen tot volwaardige en goed functionerende stadsdelen waar de nodige voorzieningen aanwezig zijn.

In opdracht van het Team Vlaams Bouwmeester werkten Bovenbouw Architectuur, vastgoedadviseurs Orientes en LABO S (UGent) een eerste reconversiestrategie uit voor een goed gelegen verkaveling, aan de rand van de stad. Als testgebied werd gekozen voor Wondelgem, een wijk op fietsafstand ten noordwesten van het centrum van Gent.

Energievretende verkavelingen vol babyboombungalows bezetten het Wondelgemse landschap. Dit verstedelijkte landschap is verzadigd, want alles is verkaveld, maar de dichtheid is met tien woningen per hectare laag vanwege de grote hoeveelheid niet kwalitateitsvolle restruimte. Dirk Somers (Bovenbouw Architectuur) en Gwenny Moris (Orientes) presenteren hun ontwerpend onderzoek, dat aan de hand van een systematiek van afstandsregels en compacte collectieve woonvormen illustreert hoe de densiteit van het gebied kan worden vermenigvuldigd. Een fiscale structuur zorgt voor een evenwicht tussen verdichting en omgevingskwaliteit.

Aansluitend op de presentatie gaat Joachim Declerck (Architecture Workroom Brussels) in debat met Michiel Dehaene (LABO S), Oswald Devisch (UHasselt) en Linda Boudry (Kenniscentrum Vlaamse Steden). De transformatie van verkavelingswijken is een terugkerende opgave waar bijna alle steden en dorpen in Vlaanderen voor staan. Wondelgem kan als ‘type’ model staan voor andere woonomgevingen en voorwerp zijn van een test- en leerproces. Op basis van een aantal concrete cases zouden in samenspraak met lokale besturen pilootprojecten herverkavelen opgestart kunnen worden.

De resultaten van het ontwerpend onderzoek over ontsnippering, verdichting en kernversterking in Vlaamse steden en dorpen door Bovenbouw – Labo S – Kris Delanghe (strategische herontwikkeling van stedelijke verkavelingen) zijn die avond te bezichtigen in de tentoonstelling ‘You Are Here’.

Op 8 oktober 2018 verschijnt in het tijdschrift Ruimte #39 het artikel ‘De stadsrand herverkavelen’ van Julie Mabilde (Team Vlaams Bouwmeester). Dit artikel sluit aan op op het onderwerp van deze publieksavond

Download het artikel

Het Team Vlaams Bouwmeester organiseert in het kader van de IABR_2018+2020 The Missing Link en You Are Here een reeks publieksavonden rond de ontwikkeling van een nieuw woonlandschap. De reeks van de publieksavonden wordt afgerond met een avond gewijd aan alternatieve ontwikkelmodellen voor betaalbaar wonen. Jürg Keller presenteert het model van de coöperatieve woningbouw in Zürich en de aannemerscoöperatie ‘Zurlinden’. Daarna volgen een presentatie over de winsten van compact wonen door Paul Vermeulen, en een panelgesprek over de lessen die dit alles oplevert voor Vlaanderen.

De nood aan betaalbare (huur)woningen in Vlaanderen is nog nooit zo hoog geweest. De sociale woningbouw groeit amper, de wachtlijsten voor het bekomen van een woning worden daarentegen steeds langer. Vlaanderen heeft nood aan meer en nieuwe modellen en professionele actoren voor een grotere huurwoningmarkt.

Het model van de Genossenschaften in Zürich lijkt een oplossing voor tal van problemen. Deze woningcoöperaties bieden ‘wonen tegen kostprijs’. Hun woningen zijn 30% goedkoper dan op de reguliere vastgoedmarkt. Ze bieden bovendien een middenweg tussen huur en eigendom, waarbij de voordelen van beide formules worden gecombineerd. Ze ontlasten het individu van de zorgen van het eigenaarschap en beheren hun gebouwen collectief en professioneel. Ze zorgen voor een passende woning in elke levensfase en meer residentiële mobiliteit. Ze bieden woonzekerheid en spaarmogelijkheden via aandelen in de coöperatie. Mensen die recht hebben op een huurtoelage maken ‘onzichtbaar’ deel uit van het bewonersbestand. De coöperaties veroorzaken bijgevolg geen concentratie van kansarmoede, waardoor er geen weerstand is tegen hun projecten, wel integendeel. Het model is zo aantrekkelijk dat de inwoners van Zürich in een referendum bepaalden dat het stadsbestuur de Genossenschaften moet ondersteunen om hun huidige aandeel van 20% van de woningmarkt op te trekken naar 30%.

De Genossenschaft Zurlinden is een bijzonder model. Het is geen coöperatie van huurders, zoals de meeste coöperaties in Zürich, maar een coöperatie van aannemers. Zurlinden bouwt, verhuurt en beheert woningen. De verenigde aannemers zijn niet alleen professionele bouwers, maar ook professionele patrimoniumbeheerders. Vanuit deze dubbele rol hebben zij een specifieke kijk op wat duurzaam bouwen is. Ze bouwen niet louter voor de verkoop, maar als investeerders. Ze denken aan het onderhoud en de waarde op lange termijn. Ze zien wonen als een service, die hun huurders toelaat hun ecologische footprint te reduceren, in overeenstemming met het idee van de ‘2000-Watt-Gesellschaft’ .

Jürg Keller maakt deel uit van de beheerraad van de Genossenschaft Zurlinden en werkte 35 jaar voor het vastgoedbeheer van de Stad Zürich, waarvan de laatste 15 jaar als onderdirecteur. In zijn presentatie gaat hij in op de woningproblematiek in Zürich en Zwitserland, het model van de Genossenschaften en van Zurlinden in het bijzonder.

Na de presentatie door Jürg Keller laat Paul Vermeulen (De Smet Vermeulen Architecten) ons zien wat de winsten en kwaliteiten zijn van compact, collectief wonen in Vlaanderen. Hij doet dit aan de hand van eigen projecten, en van het ontwerpend onderzoek dat het bureau in opdracht van het Team Vlaams Bouwmeester voerde naar alternatieve woontypologieën (‘Voorbij de Verkavelingsdroom’). 

Na beide presentaties gaan we in een panelgesprek in op de vraag welke lessen dit alles oplevert voor Vlaanderen.

Programma

19:00 introductie

door Anne Malliet, Team Vlaams Bouwmeester

19:10 presentatie ‘Coöperatieve woningbouw in Zürich en het model van de aannemerscoöperatie Zurlinden’

door Jürg Keller

20:10 presentatie ‘De winsten van compact wonen’

door Paul Vermeulen, De Smet Vermeulen Architecten

20:30 panelgesprek ‘lessen voor Vlaanderen’

• Jürg Keller (Genossenschaft Zurlinden)
• Paul Vermeulen (De Smet Vermeulen Architecten)
• Bert Grugeon (algemeen directeur Van Roey Vastgoed) 
• Lode Waes (bestuurder CAAAP, voormalig Vanhaerents Development)
• Anne Malliet (Team Vlaams Bouwmeester)
• Moderator : Joachim Declerck (Architectural Workroom Brussels AWB)

21h30 drankje en napraten

Praktisch

Jürg Keller zal presenteren in het Duits, er wordt simultaanvertaling voorzien in het Nederlands. De presentatie van Paul Vermeulen en het panelgesprek vinden plaats in het Engels.

Het Team Vlaams Bouwmeester organiseert in het kader van de IABR_2018+2020 The Missing Link en You Are Here een reeks publieksavonden rond de ontwikkeling van een nieuw woonlandschap. De reeks start met een vertoning van de film ‘Plannen voor plaats’, gevolgd door een debat over woonwensen. In ‘Plannen voor plaats’ nemen Nic Balthazar en Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck de kijker mee op een tocht door Vlaanderen, op zoek naar vernieuwende ruimtelijke projecten en frisse ideeën over de inrichting van onze leefomgeving. Aansluitend volgt een debat over ‘woonwensen’ met Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck , Ruth Soenen (Simply Community), Pascal De Decker (KULeuven) en moderator Els Vervloesem (Architecture Workroom Brussels).

De suburbane wijk wordt in architectuurmiddens als monotoon, ecologisch niet-verantwoord, sociaal te conformistisch en banaal omschreven. Hoe echter dag in dag uit geleefd wordt in deze wijken, vormt nog al te vaak een blinde vlek. Zonder een breder draagvlak te creëren, zullen de ecologische, sociale en ruimtelijke uitdagingen in dit type wijken niet succesvol aangepakt kunnen worden en enkel leiden tot polarisatie tussen sociale groepen met verschillende woonidealen.

Het ontwerpend onderzoek over ontsnippering, verdichting en kernversterking in Vlaamse steden en dorpen door Bovenbouw – Labo S – Kris Delanghe (strategische herontwikkeling van stedelijke verkavelingen), De Smet Vermeulen architecten (grootschalig collectief wonen in stedelijke context) en Schenk Hattori Architecture Atelier (duurzame dorpskernversterking) zijn die avond te bezichtigen in de tentoonstelling ‘You Are Here’.

Als grootste en meest diverse stad van het land kent Brussel, met zo’n 90.000 studenten en vijftig instellingen voor hoger onderwijs, ook de grootste studenten- populatie. Dat de stad niet altijd vanzelfsprekend als de grootste studentenstad wordt herkend, heeft te maken met een aantal specifieke omstandigheden: om di- verse redenen komen Brusselse studenten zich niet automatisch ook in de stad vestigen, en kent Brussel naast de campussen geen uitgesproken studentenbuur- ten. De uitdagingen voor de toekomst zijn er niet minder om: er is momenteel een geschatte nood aan 9.000 extra studentenkamers in Brussel, en tegen 2020 zullen er nog eens 10.000 extra studenten bij komen. Het voorzien in ‘kwaliteitsvolle en toereikende voorzieningen’ in de studentenhuisvesting, met aandacht voor stu- dentenhuisvesting gecombineerd met andere woonvormen en andere stedelijke functies, met aandacht voor de problematiek van het beheer, en de realisatie van Pilootprojecten met dit oogmerk, is dan ook als concrete doelstelling opgenomen in de Beleidsnota Brussel 2014-2019 van Vlaams Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel Sven Gatz.

De publicatie Vuistregels voor meerwaarde. Publiek-private samenwerking is een gezamenlijke uitgave vanhet Vlaams Kenniscentrum PPS, de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV en het Team Vlaams Bouwmeester. Het boekje vormt de voorlopige conclusie van een gedeeld onderzoekstraject rond publiek-private samenwerking, dat werd begeleid door wetenschappers van de Universiteit Antwerpen en de Universiteit Gent: een aanbevelingsnota ter attentie van het brede werkveld en de bevoegde beleidsverantwoordelijken.

Vanaf dinsdag 19 april tot en met 31 mei zijn in het Atelier Bouwmeester de maquettes te zien die werden gemaakt in het kader van de Open Oproep procedure voor de renovatie en uitbreiding van het Stedelijk Zwembad in Oostende,  een ontwerp  van Paul Felix en Jan Tanghe uit 1970.

In de loop van de procedure zijn de visie op het toekomstige zwembad en de doelstelling voor de site aan de Koninginnelaan dermate gewijzigd, dat het Oostendse stadsbestuur ervoor heeft geopteerd de Open Oproep procedure stop te zetten. Inmiddels heeft het bestuur ook beslist elders een nieuw zwembad te bouwen. Het ontwerpend onderzoek dat in het kader  van de Open Oproep is gevoerd, boet door deze nieuwe wending allerminst aan relevantie in, maar kan juist inzichtelijk maken wat in dit complexe dossier zoal op het spel staat. 

©Stijn Bollaert

Op vrijdag 25 november 2016 zijn in het Atelier Bouwmeester te Brussel de laureaten bekendgemaakt van de Prijs Wivina Demeester voor Excellent Bouwheerschap 2016. De prijs gaat naar de stad Diksmuide voor de renovatie van het stadhuis en de dienst toerisme, naar de Provincie West-Vlaanderen voor het Zwin Natuur Park, en naar de gemeente Avelgem voor de artistieke transformatie van de kerk van Bossuit. De drie projecten tonen aan hoe je als publiek opdrachtgever op een uitzonderlijke manier kan omgaan met complexe processen, en hoe een uitgesproken visie daarbij hand in hand gaat met ontwerpende creativiteit.

©Katrijn Van Giel

Van 27 januari tot en met 29 februari 2016 worden de maquettes van de vijf voorstellen voor een nieuw VRT-gebouw tentoongesteld in het Atelier Bouwmeester.

De maquettes zijn zichtbaar vanuit de Ravensteingalerij. Op de begeleidende beeldschermen zijn de afleveringen van de programmareeks Reyers 2020 te zien. Deze beeldreportages van Canvas gaan dieper in op elk van de vijf voorstellen en tonen het ontwerpproces van de respectievelijke architecten.

Wenst u meer informatie of een begeleid bezoek van de schaalmodellen, gelieve een afspraak te maken via [email protected].

19 december 2018, 19u - Atelier Bouwmeester, Ravensteingalerij 54-59 in Brussel

In de reeks Small Talk vindt op 19 december in het Atelier Bouwmeester een debatavond plaats naar aanleiding van het onderzoek ‘Wonen in diversiteit’, waarvoor HEIM collectief het Bouwmeester Label ontving. Het onderzoek maakt ook het voorwerp uit van een tentoonstelling over inclusieve woonvormen voor nieuwkomers, nog tot 14 januari te zien in deSingel in Antwerpen. 

De Europese asielcrisis is niet meer prominent aanwezig in de media. Dit doet vermoeden dat er niet langer sprake is van een acute nood. Niets is minder waar. De opvang van asielzoekers verloopt immers in cascade. Na een lange asielprocedure en een geïsoleerd verblijf in een collectief opvangcentrum van Fedasil (of haar partners), komen (al dan niet tijdelijk) erkende vluchtelingen op de reguliere woningmarkt terecht. Mede omdat deze woningmarkt, zeker in steden, al onder grote druk staat, is er vandaag sprake van een acute woningnood.

Kunnen we op de huidige en toekomstige woonnood een duurzaam antwoord bieden dat meteen ook de integratie van nieuwkomers bevordert? HEIM collectief ging op zoek naar meer duurzame oplossingen voor tijdelijk verblijf, waar zowel de nieuwkomer als andere mensen in transit, zoals daklozen, expats, studenten en toeristen, van kunnen genieten. Ook nieuwe economische ontwikkelingsmodellen, die meer participatieve manieren van stadsontwikkeling toelaten, werden onder de loep genomen.

Op 19 december presenteert Jonas De Maeyer (Endeavour, Heim) het onderzoek, waarna een debat plaatsvindt met Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck, Charlotte Vandycke (Vluchtelingenwerk Vlaanderen), Stijn Oosterlynck (UAntwerpen), Karel Lootens (Wooncoop) en Benediekt Van Damme (Afdelingshoofd Lokaal Beleid bij het Agentschap Wonen Vlaanderen). Moderator is Luce Beeckmans (UGent, Heim).

Bekijk ook:

Tentoonstelling Bouwmeester Label / Wonen in diversiteit. Inclusieve woonvormen voor nieuwkomers

Van 21 april tot 18 juni verzorgt Z33, het Hasseltse Huis voor actuele kunst, als ‘gastcurator’ een mini-programma in het Atelier. Het omvat twee opeenvolgende kunstpresentaties in de vitrines, een lezingenavond en een debat.

De presentaties en gesprekken kaderen in Z33’s project ‘Nuclear Culture’, een samenwerking met de Londense curator Ele Carpenter, het Londense Arts Catalyst en het Bildmuseet in Umeå. Het betreft een langlopend, internationaal onderzoekstraject rond nucleaire technologie. Doel is uitwisseling en samenwerking te bevorderen tussen kunstenaars, experten en wetenschappers die werken rond thema’s als het beheer van nucleair afval, ongevallen en risicoanalyse, geologische berging en radioactieve straling.

Op 21 april om 19u wordt de eerste presentatie, met werk van Maarten Vanden Eynde, ingeleid met enkele lezingen. Naast Vanden Eynde spreken ook Alexis Destoop en het kunstenaarsduo Lise Autogena & Joshua Portway over het werk dat zij recent aan de nucleaire thematiek hebben gewijd. In mei volgt een tweede presentatie met werk van onder anderen de Belgische kunstenares Cécile Massart. Op 5 mei vindt een debat plaats rond de problematiek van nucleaire infrastructuur, afvalmanagement en kennisoverdracht, gemodereerd door Ele Carpenter. Onder anderen Cécile Massart en Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck zullen hieraan deelnemen.

meer info mini-programma

Meer info rondetafelgesprek 05.05.2017

Van december 2016  tot februari 2017 organiseert het Team Vlaams Bouwmeester, in samenwerking met VRP, IABR, AWB en de Brusselse Bouwmeester, een reeks publieke lezingen en debatten onder de noemer ‘Designing the Future’. In deze sessies, elk gewijd aan een specifiek thema, willen we een gedeelde agenda ontwikkelen voor het ontwerpen van een betere toekomst. De zevende lezing + debat, over het bouwen aan ambitieuze open ruimtes als hefboom voor ruimtelijke ontwikkeling, vindt plaats op 23 februari 2017, om 19:00 in het Atelier Bouwmeester.

Vaak worden open ruimte en verstedelijking als twee tegengestelde krachten gezien. In een regio waar stad en landschap zo nauw met elkaar verweven zijn, biedt de wederzijdse uitwisseling tussen open ruimte en verstedelijkt gebied echter net heel veel kansen. Onder andere dankzij de inzet van ontwerpend onderzoek, is dat inzicht de afgelopen jaren sterk gegroeid. Er zijn dan ook verschillende initiatieven ondernomen om diverse partijen die zich bekommeren om de open ruimte samen te brengen: leidinggevenden van administraties, beleidsmakers, middenveld, belangenorganisaties, onderzoekers en nieuwe actoren. Ondertussen is het een gedeelde ambitie om open ruimte in te zetten als cruciale bouwsteen en hefboom voor toekomstige verstedelijking in onze regio. Hoe kan op een meer ambitieuze manier worden omgegaan met de open ruimte? Welke condities kunnen worden gecreëerd om meer ruimte te maken voor productieve landschappen. Hoe kan de open ruimte een plaats zijn voor voedselproductie, energiewinning, vrije tijd en natuur? Hoe kan de open ruimte optimaal bijdragen aan of zelfs sturend zijn voor stedelijke ontwikkeling? Deze vragen, de bijbehorende antwoorden en eerste ervaringen op het terrein vormen het uitgangspunt voor collectieve reflectie en kennisuitwisseling. Het doel is om zo tot een scherpe agenda te komen om in de toekomst samen aan meer ambitieuze open ruimtes te bouwen.

Van december 2016  tot februari 2017 organiseert het Team Vlaams Bouwmeester, in samenwerking met VRP, IABR, AWB en de Brusselse Bouwmeester, een reeks publieke lezingen en debatten onder de noemer ‘Designing the Future’. In deze sessies, elk gewijd aan een specifiek thema, willen we een gedeelde agenda ontwikkelen voor het ontwerpen van een betere toekomst. De zesde lezing + debat, over de impact van nieuwe (technologische) ontwikkelingen in mobiliteit op onze sterk versnipperde regio, vindt plaats op 9 februari 2017, om 19:00 in het Atelier Bouwmeester.

- lezing door Paul Gerretsen - Vereniging Deltametropool - over de kansen van TOD in de Lage Landen
- lezing door Angelo Meuleman – expert shared mobility bij Taxistop - over de toekomt van gedeelde mobiliteit
- aansluitend gesprek en debat met Pascal Smet (Brussels minister Mobiliteit), Jan Vermeulen (voorzitter Fietsberaad/burgemeester Deinze) en Sidharta Gautama (UGent), gemodereerd door Joachim Declerck (Architecture Workroom Brussels)

Het verkeer zit muurvast. De filekilometers zijn niet meer bij te houden. In onze sterk vernetwerkte regio is mobiliteit een van de grootste uitdagingen. In de eerste plaats is het belangrijk om na te denken over meer compacte ontwikkeling, en het inperken van reis- en transportafstanden. Maar tegelijk staan er op het vlak van mobiliteit diverse omwentelingen op til, met een ingrijpende en directe impact op de inrichting van onze leefomgeving. Denk bijvoorbeeld aan de technologische innovaties die kunnen worden ingezet voor een meer duurzame mobiliteit, de steeds ingrijpendere automatisering van voertuigen, of de snelle opkomst van fiets- en autodelen. Hoe kunnen deze ontwikkelingen worden aangegrepen als kansen om het vervoersnetwerk in onze regio op een meer geïntegreerde manier te herdenken? Hoe kunnen er, in plaats van alles met alles te verbinden om nergens meer te geraken, opnieuw duidelijke keuzes worden gemaakt? Hoe kunnen we de vicieuze cirkel van almaar meer wegen en een toenemend aantal auto’s doorbreken? Hoe kunnen we via een slimmere omgang met onze ruimte en infrastructuur komen tot een beter georganiseerde mobiliteit? De afgelopen tijd is er uit diverse hoeken relevant ontwerpend onderzoek ter zake gebeurd. Door deze kennis en de diverse betrokken partijen samen te brengen, hopen we sneller tot concrete acties en initiatieven in de praktijk te komen.

Van december 2016 tot februari 2017 organiseert het Team Vlaams Bouwmeester, in samenwerking met VRP, IABR, AWB en de Brusselse Bouwmeester, een reeks publieke lezingen en debatten onder de noemer ‘Designing the Future’. In deze sessies, elk gewijd aan een specifiek thema, willen we een gedeelde agenda ontwikkelen voor het ontwerpen van een betere toekomst. De vijfde lezing + debat, over alternatieve woonmodellen in een veranderende samenleving, vindt plaats op 26 januari 2017, om 19 uur in het Atelier Bouwmeester.

• lezing door Kristien Ring (consultant in architectuur en stedelijke ontwikkelingsprojecten – oprichter AA projects - auteur van de boeken ‘Self Made City’ en ‘Urban Living’)
• reflecties en debat met Helmer Rooze (administrateur-generaal Agentschap Wonen-Vlaanderen en transitiemanager Slim Wonen en Leven), Brecht Nuyttens (Stad Kortrijk) en Dirk Somers (Bovenbouw architectuur), gemodereerd door Michiel Dehaene (UGent)
• slotwoord door Leo Van Broeck, Vlaams Bouwmeester

Wonen is en blijft een van de hete hangijzers als het gaat over de toekomst van de stad. De verstedelijking neemt toe. Steeds meer mensen willen betaalbaar en goed wonen in de stad. Ook de samenleving verandert. Dynamische processen als migratie, vergrijzing, bevolkingsgroei, wisselende gezinssamenstellingen, verschuivende tijdsbestedingspatronen, veranderende woon-werksituaties vragen om aanpassingen in hoe en waar we wonen. De afgelopen jaren zijn heel wat verfrissende beleidsinitiatieven en (piloot)projecten gelanceerd om de urgenties en uitdagingen op het vlak van wonen op een kwaliteitsvolle manier aan te pakken. Daarbij is onder meer extra aandacht gegaan naar zorgwonen en naar collectieve woonvormen. Hier kunnen al veel lessen uit worden getrokken. Tegelijkertijd blijft het noodzakelijk om vooruit te kijken en actief op zoek te gaan naar visionaire alternatieven die een antwoord bieden op de vele uitdagingen voor het wonen van de toekomst.

De lezing van Kristien Ring gaat specifiek in op collectieve woonmodellen. Het is immers niet zozeer de baksteen in onze maag, die het probleem vormt, maar wel de individualistische manier waarop we die woonwens invullen. Het bouwen van individuele huizen op individuele kavels heeft geleid tot onze grote footprint qua landgebruik, energieverbruik en mobiliteit.

Het is duidelijk dat het historische beleid dat de individuele realisatie van onze woonbehoeften stimuleerde en subsidieerde een zeer rijke wooncultuur heeft voortgebracht. De grote betrokkenheid bij de vormgeving van de woonst, het zelf bouwen en soms eigenhandig realiseren, hebben een grote woontevredenheid tot gevolg. Dit is bijzonder waardevol en moeten we niet opgeven. Willen we de ecologische voetafdruk van ons wonen reduceren, dan moeten we wél dichter, collectiever en meer in de nabijheid van dorps- en stadskernen wonen. De vraag is dus hoe we de spreekwoordelijke baksteen met even grote betrokkenheid meer collectief kunnen inzetten.

Baugruppen in Berlijn tonen al enige tijd hoe het ‘collectief’ realiseren van de eigen woonwensen in een stedelijke context kan, hoe dit betaalbare en kwalitatieve woningen oplevert, waarbij ook de burgers mee kunnen bepalen hoe de stad van morgen eruit ziet en werkt. Het Team Vlaams Bouwmeester heeft dan ook Kristien Ring uitgenodigd om het systeem van de Baugruppen toe te lichten en te spreken over hoe de overheid deze collectieve bouwwijze kan ondersteunen. Als stichtende directeur van het Deutsche Architektur Zentrum in Berlijn (2005), als oprichter van het adviesbureau AA-Projects (2011), als redacteur van ‘Selfmade City’- hét overzichtsboek (2013) over de bouwgroepen in Berlijn - en auteur van de recente publicatie ‘Urban Living, Strategies for the Future’ (2015), is zij bijzonder goed geplaatst om het model van de bouwgroepen toe te lichten.

Van december 2016  tot februari 2017 organiseert het Team Vlaams Bouwmeester, in samenwerking met VRP, IABR, AWB en de Brusselse Bouwmeester, een reeks publieke lezingen en debatten onder de noemer ‘Designing the Future’. In deze sessies, elk gewijd aan een specifiek thema, willen we een gedeelde agenda ontwikkelen voor het ontwerpen van een betere toekomst. De vierde lezing + debat, over de plaats van maakindustrie in de stad, vindt plaats op 12 januari 2017, om 19:00 in het Atelier Bouwmeester.

Er is nood aan een radicaal andere blik op hoe we in de stad ruimte maken voor werk. Door decennialang wonen en kantoren voorrang te geven op de maakeconomie, is deze tewerkstellingsmarkt uit de stad naar de periferie verdreven. Als we de stad niet langer bekijken als een geïsoleerde omgeving, maar als onderdeel van een veel ruimere economische regio en systeem, dienen zich vele kansen aan voor gedeelde winsten op lange termijn. Dit vereist een aanpak die streeft naar een strategische verankering van productieve economie. Dat vraagt onder meer om de herintroductie van de maakindustrie in de stad: van manufacturing die de koppeling maakt tussen kennis, innovatie en productie, tot circulaire economie die inzet op kortere en meer duurzame economische ketens. De metropolitane regio heeft baat bij een economie die inzet op lokale productie en tewerkstelling, op hergebruik en korte kringlopen. Hoe kan de industrie opnieuw mee de stad maken? Hoe kan deze herorganisatie van de stad bijdragen tot een betere mobiliteit, zowel op het vlak van woon-werkverkeer als op het vlak van transport? Welke maatschappelijke winsten kunnen er gecreëerd worden? In Brussel, maar ook in andere steden is de aandacht voor de productieve stad de afgelopen jaren sterk toegenomen. Dat vertaalt zich in een rijk en gevarieerd gamma van projecten en initiatieven. Door al dit werk samen te brengen, kan er niet alleen veel worden geleerd van elkaar, maar kan ook de agenda voor de toekomst van de productieve stad gezamenlijk verder worden uitgestippeld en concreet gemaakt.

• Lezing door Marco Broekman (marco.broekman urbanism research architecture)
• Debat met Bleri Lleshi (filosoof, activist en documentairemaker), Alain Deneef (intendant Brussels Metropolitan), Stijn Oosterlynck (prof. stadssociologie, UAntwerpen) en Soumia El Majdoub (ondernemer, diversiteitsconsulent, trainer en projectmanager), gemodereerd door AWB

Van december 2016  tot februari 2017 organiseert het Team Vlaams Bouwmeester, in samenwerking met VRP, IABR, AWB en de Brusselse Bouwmeester, een reeks publieke lezingen en debatten onder de noemer ‘Designing the Future’. In deze sessies, elk gewijd aan een specifiek thema, willen we een gedeelde agenda ontwikkelen voor het ontwerpen van een betere toekomst. De derde lezing + debat, over de stad als metabolisme, als een voortdurende stroom van grondstoffen, mensen en kapitaal, vindt plaats op een nog te bepalen datum.

Bij het ontwerpen met stromen vormt de stad als stedelijk metabolisme het uitgangspunt. Naar analogie met een levend organisme, wordt de stad beschouwd als een ecosysteem. De stad wordt niet langer gezien als een statisch, afgebakend territorium, maar als een voortdurende stroom van goederen, kapitaal en mensen. In een geglobaliseerde wereld kan deze visie op een toenemende belangstelling rekenen, zowel bij wetenschappers, beleidsmakers als ontwerpers. Zo zijn er de afgelopen jaren tal van studies uitgevoerd, waarbij de diverse stromen van materialen, nutriënten, water en andere energievormen die de stad binnen- en buitengaan op een mathematische of statistische manier in kaart zijn gebracht. Tegelijk vormt metabolisme als concept ook de aanleiding om allerlei politieke, ecologische, economische en maatschappelijke systemen te gaan herdenken. Daar tegenover staat dat de praktische toepassing, en in het bijzonder de ruimtelijke vertaling van dit concept momenteel eerder beperkt is. Vanuit een sterk geloof in het potentieel van deze benadering voor meer circulaire, inclusieve en veerkrachtige steden, zijn er in onze regio recent diverse boeiende experimenten opgestart. Het komt er nu op aan om de ideeën, inzichten en expertise die hieruit zijn voortgekomen, verder te gaan uitbouwen. Door kennis uit te wisselen, en samen met diverse partijen de agenda te bepalen voor de cruciale vervolgstappen, kunnen we ook in de toekomst blijven verder denken en ontwerpen vanuit stromen.