Nijlen - Iona zorgwonen

Iona vzw, een inclusieve zorgvoorziening in Nijlen gebaseerd op de antroposofische filosofie, wil een kwalitatief zorg- en woonproject realiseren voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen met een beperking. De integratie van dit project in zijn omgeving is een belangrijke ontwerpvraag. Voor deze opdracht is 4.500.000,00 euro, excl. btw en erelonen voorzien. De ontwerper wordt er op gewezen dat voor deze opdracht zal worden samengewerkt in een bouwteam. 

Iona, geïnspireerd door het antroposofische mens- en wereldbeeld van Rudolf Steiner, is al meer dan een halve eeuw een initiatief voor mensen met een mentale beperking en andere bijzondere zorgnoden. Momenteel wordt plaats geboden aan 24 inwonende kinderen en jongeren en 33 inwonende volwassenen. Een tiental cliënten woont extern en neemt deel aan de dagbesteding. De huidige infrastructuur is verouderd en biedt onvoldoende mogelijkheden. Vandaar de wens om deze te versterken en te herdenken in het kader van een toekomstgericht masterplan. 

Het domein is gelegen in een schilderachtige groene vallei en omgeven door landbouwgronden. Hier wordt kleinschalige zorg op maat aangeboden in een huiselijke sfeer. De bijzondere ligging heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in het pedagogische programma. Natuurbeleving en een duurzame levenswijze staan centraal, waarbij sociale inclusie, persoonlijke ontwikkeling en de inbreng van ieder individu worden gestimuleerd.  

Het projectgebied omringd door weilanden en akkers ligt ten noorden van de Grote Nete en beslaat een totale oppervlakte van ca. 17,95 ha, waarvan de bouwzone ca. 1 ha groot is. Deze bouwzone, gelegen aan de rand van het domein van Iona, zal de locatie zijn voor de nieuwe infrastructuur. 

Gezien de enorme potentie van het projectgebied en het belang van een nieuwe ontwikkeling liet de opdrachtgever een masterplan opmaken in nauwe dialoog met de gemeente. Door de huisvesting te clusteren komt er meer ruimte voor natuur, en wordt een aantrekkelijke plek gecreëerd waar recreatieve en landschappelijke beleving elkaar versterken binnen een groene omgeving.  

Deze architectuuropdracht vormt dan ook een belangrijke fase in de uitvoering van het bovenvermelde masterplan. 

Het streven naar kleinschaligheid, waarbij geclusterde eenheden de mogelijkheid bieden om intieme buitenruimtes te realiseren, is essentieel. Hierbij moet ook rekening gehouden worden met de inpassing in de omgeving, waarbij de kamers en leefruimten sterk worden betrokken op het omringende landschap. Daarnaast moeten doorzichten en doorgangen de doorstroming en interactie in het projectgebied bevorderen. Dit vraagt om een doordachte ruimtelijke organisatie. 

De nieuwbouw zal een thuis zijn voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen met een mentale beperking (3 leefgroepen van 2 keer 5 personen/leefgroep en 3 extra gastenkamers) met aangrenzende buitenruimte.  

De nieuwbouw dient over de volledige levensduur te zijn afgestemd op de GRO duurzaamheidsmeter en de GRO Zorg Addendum duurzaamheidsmeter. 

Voor deze opdracht zal worden samengewerkt in een bouwteam dat is samengesteld uit de volgende bouwteamleden: de gekozen ontwerper, de vertegenwoordiging van de opdrachtgever en de door de opdrachtgever gekozen aannemer die zal instaan voor de uitvoering van de opdracht voor werken. 

Ieder bouwteamlid zal zijn zelfstandigheid en verantwoordelijkheid behouden. 

De nieuwe infrastructuur moet naadloos in het omliggende landbouwlandschap passen en bijdragen aan de bebouwde en natuurlijke context door de belevingswaarde van de binnen-buitenrelatie maximaal te benutten.  

Het globale project moet een toonbeeld worden van toegankelijkheid, laagdrempeligheid, huiselijkheid, veiligheid, openheid, privacy en originaliteit. Met deze opdracht wil Iona plekken creëren waar mensen zich goed voelen, en die blijvend het leven dienen, zodat mensen er zorg voor dragen. 

Het concept dient efficiënt, flexibel en aanpasbaar te zijn om in te spelen op nieuwe behoeften. Het maximaliseren van efficiëntie en samenwerking in het gebruik van ruimte is belangrijk om de bruto vloeroppervlakte te optimaliseren. In het beste geval zijn alle vormen van zorgverlening in deze nieuwe infrastructuur mogelijk en kunnen de eenheden gemakkelijk ingericht worden voor kleinschalig genormaliseerd wonen.   

Een zuinige omgang met materialen, energie, technologie en ruimte vormt een aandachtspunt. Doel is tevens te streven naar een zelfvoorzienende infrastructuur via fossielvrije oplossingen, hernieuwbare energie, hergebruik van afvalwater en regenwater,…