OAG1912 Een toekomstvisie voor Lange Akker te Zele

De gemeente Zele zoekt een ontwerpteam om samen na te denken over de toekomst van de site Lange Akker en zijn directe omgeving. De gemeente wenst dit terrein te transformeren en een inbreidingsproject te voorzien op schaal van de wijk. Om de kwaliteit van deze ontwikkeling te waarborgen, wil de gemeente voor dit gebied een ruimtelijke ontwikkelingsvisie en -strategie uitwerken. Deze moeten de richtlijnen bepalen voor een breed gedragen en uitvoerbaar reconversieproject.

De gemeente Zele wil voluit gaan voor een duurzame ruimtelijke transitie. Hiervoor werden een aantal krachtlijnen vooropgesteld die richting moeten geven aan het ruimtelijk beleid. Die leggen de nadruk op de versterking van de gemeentelijke identiteit en het werken aan een levendige kern met kwaliteitsvolle publieke ruimtes en een aangename groenstructuur. Deze laatste moet het dichtbebouwde centrum opnieuw verbinden met het omringende landschap. Een fijnmazig netwerk van wandel- en fietswegen moet de kern autoluwer maken en aantrekkelijk om te wonen, te kuieren, te winkelen,…

De kern van Zele kent reeds grote woondichtheden. Verdere verdichting moet dan ook inzetten op kwaliteit eerder dan op kwantiteit. De focus moet liggen op wonen, waarbij het implementeren van alternatieve woonvormen en het toevoegen van voldoende groene, al dan niet collectieve, ruimtes belangrijk is. Tevens moet er aandacht zijn voor meervoudig ruimtegebruik. Op die manier kan er gestaag gewerkt worden aan een klimaatrobuuste en kwalitatieve leefomgeving.

De gemeente Zele zoekt een enthousiast ontwerpteam dat deze krachtlijnen kan omzetten in een ruimtelijke visie voor de site Lange Akker en zijn directe omgeving. Dit projectgebied is centraal gelegen en bestaat uit een oud, aangetast bedrijfsgebouw dat nog voor beperkte tijd als gemeentelijke sportzaal in gebruik is, een aantal onbebouwde terreinen en een verlaten supermarkt (private eigendom).

Wanneer de sportactiviteiten eenmaal verhuisd zijn, wil de gemeente het terrein ontpitten en een inbreidingsproject voorzien op schaal van de wijk. Om de kwaliteit van deze ontwikkeling te waarborgen en de ruimtelijke krachtlijnen maximaal te implementeren, wenst de gemeente een ontwikkelingsvisie en-strategie uit te werken voor deze site.

Samen met de private eigenaar werd er in 2017 een brownfieldproject ingediend. Dit werd geselecteerd en de brownfieldconvenant is in voorbereiding. Daarin werden een aantal inrichtingsprincipes opgenomen:

• vernieuwende groepswoningbouw met een geringe footprint
• ontpitting van het terrein en aanleg van (semi)publiek groen
• accent op trage wegenis
• stedelijke dichtheden

Het zal de taak zijn van de ontwerper om deze principes te verzoenen met de gemeentelijke krachtlijnen rond kernversterking, en een duurzame en financieel haalbare ontwikkelingsvisie uit te werken.

De gemeente wenst te komen tot de ontwikkeling van een intergenerationele woonomgeving, geschikt voor diverse bewonersprofielen. Er moet worden nagedacht over typologie, collectiviteit en betaalbaarheid. De ontwikkeling moet exemplarisch zijn voor de ruimtelijke transformatie die de gemeente wenst door te voeren.

Bovendien ziet men de reconversie van deze zone als een hefboom om te werken aan de ruimtelijke kwaliteit van het volledig bouwblok. Tevens moet er aandacht uitgaan naar de relatie met de aangrenzende bouwblokken. Zo is er aan de overkant van de Lange Akker een bouwterrein waar de sociale huisvestingsmaatschappij een project van aanleunwoningen zal realiseren. De gemeente heeft als voorwaarde gesteld dat hier een trage verbinding wordt voorzien naar de zorgzone Koevliet.

De site grenst aan het terrein van supermarkt Colruyt en aan een privé uitgebaat tenniscentrum (Topspin). Een betere inbedding van deze gebruikers op langere termijn zal de kwaliteit van de leefomgeving ten goede komen. Een belangrijk vraagstuk is dan ook, hoe deze spelers betrokken kunnen worden, hoe de activiteiten ruimtelijk beter geïntegreerd kunnen worden en welke incentives de gemeente hiervoor kan aanreiken.  

De verlaten bedrijfsgebouwen hebben een ontsluiting aan de zijde van de Lange Akker. De site is ook toegankelijk via een doorgang in de Drieputtenstraat, waarlangs zich een woning bevindt die eigendom is van de gemeente. Deze ontsluiting geeft uit op een aantal volkstuintjes met daarachter een onbebouwde zone, die licht en lucht biedt aan de verharde en bebouwde omgeving. De optimalisatie van deze toegang maakt deel uit van de onderzoeksopdracht.

Aansluitend bij de projectsite bevindt zich in het binnengebied een vrijstaande villa met parktuin, toegankelijk via de Kouterstraat. Deze robuuste groenstructuur kan een belangrijke meerwaarde betekenen voor de woonkwaliteit binnen het bouwblok. Aan de ontwerper wordt gevraagd om na te denken over manieren waarop deze groene zone optimaal ingezet kan worden op lange termijn. Aan de Drieputtenstraat bevindt zich een voormalige matrassenfabriek die nu nog deels als opslagruimte gebruikt wordt, met aan de straatkant een winkelpand. Dit perceel grenst niet onmiddellijk aan de projectzone. Er is wel een vraag naar herbestemming op korte termijn. De gemeente wil zich hierop voorbereiden zodat ook de ruimtelijke transformatie van deze zone kwaliteitsvol gestuurd kan worden.

Met de opmaak van deze ontwikkelingsvisie wil de gemeente  inzetten op een kwalitatieve stedenbouwkundige aansturing, die de nodige randvoorwaarden schept voor een hoge architecturale kwaliteit bij de uitvoering. De gemeente voorziet daarom de mogelijkheid om aan de ontwerper van deze studie in een volgende fase een opdracht als supervisor toe te kennen om erop toe te zien dat de uitgangspunten die in het masterplan zijn opgenomen optimaal ruimtelijk vertaald worden.

Om deze opdracht tot een goed einde te brengen, is de opdrachtgever op zoek naar geïnteresseerde ontwerpers met kennis en ervaring op het vlak van stedenbouw, architectuur, de aanleg van publieke ruimte en projectorganisatie. De opdrachtgever verwacht ook advies over de financiële meerwaarde die gecreëerd kan worden.

Van de ontwerpers wordt ook verwacht dat zij in dialoog gaan met stakeholders, eigenaars en bewoners om te komen tot een breed gedragen en uitvoerbare toekomstvisie. Dit veronderstelt dat het ontwerpteam over de nodige communicatieve en participatieve vaardigheden beschikt.