De ruimtelijke potenties van verontreinigde terreinen werden in de strategische verkenning in kaart gebracht. De kwaliteitskamer stuurt het proces van de Pilootprojecten aan.

Tijdens deze fase werd het kader gecreëerd waarbinnen de oproep naar mogelijke Pilootprojecten zou gebeuren. Een strategisch verkenningsteam werd aangesteld om deze ruimtelijke potenties, dit kader, te vormen. Bovendien toetste dit verkenningsteam deze potenties af aan de macro-problematieken en de concrete problemen op het terrein (o.a. aan de hand van workshops/ronde tafels). Fase 1 resulteerde in de publicatietekst voor de oproep naar initiatiefnemers. Op 3 december 2015 werd de strategische verkenning gepresenteerd.

Op donderdag 3 december 2015 lanceerde Joke Schauvliege, Vlaams minister van Omgeving, samen met Vlaams minister van Economie en Innovatie Philippe Muyters en Vlaams minister van Stedenbeleid Liesbeth Homans de oproep voor de Pilootprojecten Terug in Omloop.

Gekoppeld aan de oproep werd een studienamiddag georganiseerd, waarop de strategische verkenning (waarin de prototypes werden uitgewerkt) werd toegelicht. Ook werd aan de hand van een geïnspireerd innovatief project stilgestaan bij de opzet van de Pilootprojecten Terug in Omloop. Het concrete procesverloop en de praktische informatie met betrekking tot het indienen van kandidaturen werd uiteengezet. De namiddag werd afgesloten met een receptie met aandacht voor enkele lopende innovatieve en inspirerende projecten uit Vlaanderen.

Na de strategische verkenning werden er ambitieuze opdrachtgevers gezocht die hun project wensen uit te werken volgens de principes in de strategische verkenning. De oproep naar opdrachtgevers werd gelanceerd samen met de presentatie van het verkennend onderzoek op 3 december 2015.

Volgende projecten werden geselecteerd: De Havenlaan van Stad Vilvoorde, CTC3 van de gemeente Houthalen-Helchteren, De Lage Weg van Stad Antwerpen, Timelab uit Gent en circulair laboratorium de Potterij van de OVAM uit Mechelen.

Op basis van de projectdossiers werd een selectieprocedure voor projectregisseurs opgestart voor elk van de 5 projecten. De gekozen projectregisseurs zijn verantwoordelijk voor het proces dat leidt naar een realiseerbaar project, in samenspraak met de respectievelijke projectleiders binnen de overheid.  wordt ontwerpend of ondersteunend onderzoek verricht op de concrete projecten. Het resultaat van deze fase zijn studies die de basis vormen voor een verdere uitvoering van het project en een eindpublicatie met de conclusies. 

De projectleiders en projectregisseurs werken in relatie met lokale actoren toe naar een gedragen projectdefinitie en een afgebakende opdracht voor ontwerpend onderzoek – of onderzoekend ontwerp.