Leuven - Knoop van Kessel-Lo

Stad Leuven beoogt met de herontwikkeling van de ‘Knoop van Kessel-Lo’ een hogere verkeersleefbaarheid en een betere verblijfskwaliteit van de omgeving ten noorden van het multimodaal station Leuven, ter hoogte van de Diestsepoort, de Blauwputbrug en de Diestsesteenweg. Deze opdracht omvat de opmaak van een streefbeeldstudie en de volledige studieopdracht voor de aanleg van infrastructuur, landschap en publieke ruimte voor de Knoop van Kessel-Lo. Stad Leuven voorziet voor de aanleg 22.500.000 euro excl. btw en erelonen.  

Leuven heeft de ambitie om een van de meest zorgzame, groene en welvarende steden te worden, baanbrekend op verschillende vlakken en in samenwerking met betrokken inwoners, organisaties, kennisinstellingen, ondernemers en bedrijven, zowel lokaal, regionaal, nationaal als internationaal. Leuven wil tevens als kennisstad een voortrekkersrol blijven spelen in Europa op vlak van innovatie en klimaatbeleid.  

De projectzone vormt een wezenlijk onderdeel van de gebiedsontwikkeling van Leuven-Noord. Het gaat om een complexe stedelijke knoop die enorme uitdagingen kent: fietsers en voetgangers kunnen er niet veilig bewegen, er is geen kwalitatieve verblijfsruimte, wagens kunnen niet vlot doorstromen en belemmeren zo een stipt openbaar vervoer. Bovendien zullen toekomstige stedelijke ontwikkelingen in de buurt voor meer mobiliteit zorgen. Stad Leuven heeft daarom in overleg met de stakeholders De Lijn, het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV), de NMBS, Infrabel en de provincie Vlaams-Brabant in de voorbije jaren voor de projectzone al scenario’s uitgewerkt voor een grondige aanpassing van de infrastructuur en de publieke ruimte. Deze staan in relatie tot naburige te ontwikkelen terreinen die een optimale verbinding met het station nodig hebben in het kader van de modal shift, zoals het wetenschapspark Leuven-Noord en nieuwe stedelijke programma’s in de stationsomgeving. Stad Leuven wil nu komen tot de uitvoering van een nieuwe klimaatadaptieve stedelijke ruimte.  

De opdracht vertrekt vanuit de doelstelling om de Diestsesteenweg N2 als regionale vervoersas te optimaliseren, ruimte te voorzien voor een shuttle en een halte tussen het Wetenschapspark en het station Leuven, drie fietssnelwegen te verknopen en oversteekpunten op de Martelarenlaan te optimaliseren. Dit biedt de kans om de gehele zone opnieuw vorm te geven en daarbij ruimte te maken voor een betere doorstroming van alle modi, met hogere verkeersleefbaarheid, verbeterde verblijfskwaliteit en maximale vergroening. De kwaliteiten van het zuidelijker gelegen park Belle-Vue moeten daarbij kunnen doorwerken in de projectzone. Het moet een plek worden die opnieuw een gezicht geeft aan zowel Kessel-Lo als het station Leuven, en die een sterke schakel vormt voor de noordelijke herontwikkeling van de voormalige spoorwegterreinen tot een nieuw en innovatief stadsdeel. Een plek die de omliggende functies weer tot leven brengt en mogelijkheden schept voor nieuwe stedelijke ontwikkeling, regionaal en lokaal verbonden door de nieuwe infrastructuren die hiervoor nodig zijn. 

Ter voorbereiding van dit ambitieuze project besliste de stad in 2019 al om een volledig bouwblok in samenwerking met AWV te verwerven en te slopen. Een eerste fase van deze sloopwerken is al afgerond, en een tweede fase start in 2025. De eerste plannen voor de herinrichting van de gehele Diestsesteenweg tussen Kessel-Lo en Tielt-Winge werden samen met AWV vormgegeven, maar dienen specifiek voor de projectzone geïntegreerd en geoptimaliseerd te worden. 

De gevraagde streefbeeldstudie omvat het onderzoek naar de stedenbouwkundige en landschappelijke inpassing van zowel de nieuwe infrastructuur als de (nieuwe) gebouwde omgeving, de waterhuishouding, de beeldkwaliteit, een verkeerskundige analyse en microsimulaties, de financiële en technische haalbaarheid, alsook de ondersteuning bij afstemming met alle stakeholders. Het ontwerp moet voldoende garanties bieden op vlak van veiligheid, toegankelijkheid, doorstroming en verkeersontsluiting, uitgaande van de richtlijnen in het decreet basisbereikbaarheid. Op basis van deze streefbeeldstudie start de volledige studieopdracht voor de aanleg van infrastructuur, landschap en publieke ruimte voor de Knoop van Kessel-Lo (startnota, projectnota, uitvoering,…). 

De onderzoekszone van de streefbeeldstudie is ruimer dan de projectzone van de aanleg. Het streefbeeld omvat namelijk ook een onderzoek naar inpassing, volumetrie en beeldkwaliteit van een nieuw multifunctioneel gebouw met stationsfaciliteiten in combinatie met andere stedelijke functies, de eventuele transformatie van het straatbeeld aan de noordzijde van de Diestsesteenweg, een passerelle over de sporen en de aansluitende wegenis op de projectzone (Martelarenlaan, Leuvensestraat, Vuurkruisenlaan,…). Het streefbeeld bepaalt dus de randvoorwaarden voor toekomstige bouwprojecten. 

Bij kandidaatstelling is Stad Leuven vooral op zoek naar een kwalitatieve ontwerper die, aan de hand van ontwerpend onderzoek, alle ambities ruimtelijk kan vertalen in een gedragen toekomstscenario. De andere deskundigen die in het ontwerpteam nodig worden geacht, worden nog niet gevraagd bij kandidaatstelling, maar moeten worden toegevoegd aan het ontwerpteam op het moment dat er een offerte wordt opgemaakt.