Antwerpen - Falconplein

De inplanting van het Zeemanshuis negeert volstrekt de historische en stedenbouwkundige context van het bouwblok. Ook na een grondige renovatie van het bouwblok zouden er, bij behoud van het Zeemanshuis, ongewenste vis-à-vis situaties blijven bestaan. Sloop opent de mogelijkheid dat een op maat en schaal gesneden Zeemanshuis wordt teruggebouwd dat is voorbereid op de organisatorische en technische eisen van de moderne tijd. Het ontwerpteam gaat er bijgevolg van uit dat het Zeemanshuis, alsook de oude loodsen en de bedrijfsbebouwing op het noordelijk deel van het bouwblok worden gesloopt. De kleinschalige bebouwing aan het Falconplein en de Generaal Belliardstraat wordt zoveel mogelijk gerenoveerd.

Om de straatprofielen te herstellen wordt het bouwblok voorzien van een randbebouwing, waarbij de korrelgrootte wordt afgestemd op de maat van de bestaande bebouwing. Aan de Oude Leeuwenrui kan gezien de maat van deze laan, een groter gebouw worden ingevoegd. Voor de bebouwing van het binnenterrein wil het ontwerpteam aansluiten bij de traditie van hoven en pleinen zoals die in Vlaanderen en Nederland bestaat. Grootschalige functies zoals in dit geval kantoren en het hotel, worden door een positionering binnenin het bouwblok opgenomen in het fijnmazige stadsweefsel. De omringende bebouwing wordt middels de hoven voorzien van lucht en licht. De hoven zijn groot genoeg om als openbare ruimte te fungeren. De achtergevels van de bestaande panden voldoen niet als gevel voor de hoven; daarom worden de nieuwe woningen ruggelings tegen de achterkanten van de bestaande woningen gebouwd. Op die manier worden de hoven aan vier zijden omzoomd door voorgevels. Om de publieke functie van de hoven verder te versterken wordt de begane grond van het hotel en de kantoren voorzien van uitnodigende publieke functies.

De sfeer van de hoven is zeer verschillend. Ze zijn steeds voorzien van een strakke, rechthoekige omlijsting, waarbinnen dan een thema is uitgewerkt. Zo is er een strak hof met een waterelement, een hof voorzien van een rooskleurig dak van Japanse kerselaars, een hof met een grote kastanjeboom en het hof met de historische muur met een boomgaard. Ze worden onderling verbonden door poorten. Het binnenterrein vormt hierdoor een stelsel van openbare hofjes die naar wens gedurende de nacht kunnen worden afgesloten. 

De culturele as die loopt van het Muhka in het zuiden naar het MAS in het noorden van Antwerpen loopt door het projectgebied heen. Het ontwerpteam stelt voor hier eenzelfde bestratingsmateriaal te voorzien zodat de as als één geheel ervaren wordt. Het Falconplein heeft een karakteristieke, middeleeuwse organische vorm. Door een middenvak te vormen met een randzone waar de auto te gast is, komt deze vorm opnieuw meer tot uiting. Op het middenvak wordt een nieuwe kiosk vormgegeven waarin de bestaande frituur wordt opgenomen. Tevens zijn een aantal banken en bomen toegevoegd.

De gecombineerde uitvoering van het beleid op het vlak van prostitutie en namaakhandel heeft grote delen van het Schipperskwartier met spookstadallures achtergelaten. Eén van de meest opvallende getuigen daarvan is het Falconplein, dat wereldfaam genoot als draaischijf van malafide handel.
Eind 2002 werd de toekomstvisie „Het Schipperskwartier, een verleidelijk stukje Antwerpen” door het college goedgekeurd als kader voor verdere investeringen in de wijk. Hierin wordt het stadsproject Falconplein-Zeemanshuis geïdentificeerd als strategisch project.
Het projectgebied bestrijkt het Falconplein en het aangrenzende bouwblok dat wordt begrensd door de Oude Leeuwenrui, de Generaal Belliardstraat en de Falconrui. Het ongestructureerde bouwblok is opgebouwd uit een aantal waardevolle gebouwen, grote braakliggende terreinen, waaronder de site Westerlund (eigendom van SD Worx) en wordt gekenmerkt door de schaalbreuk die is ontstaan wanneer in de jaren ‘50 het solitaire gebouw van het zeemanshuis in een klassiek bouwblok werd ingeplant.
Via de Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester is de stad op zoek naar een multidisciplinair ontwerpteam dat minimum bestaat uit een stedenbouwkundige, een architect en een landschapsarchitect voor de opmaak van een geïntegreerd stedenbouwkundig ontwerp/masterplan voor de site inclusief de opmaak van de inrichtingsplannen voor het openbaar domein.
Het programma voor de site omvat naast nieuwe woningen en kantoren, een buurtgerichte groene ruimte en gemeenschapsfuncties waaronder het zeemanshuis. Het zeemanshuis wordt daarbij in een sterkere economische positie geplaatst met behoud van de sociale en buurtgerichte poot.
Het Falconplein krijgt binnen deze ontwikkeling opnieuw een belangrijke rol toebedeeld als onderdeel van de stedelijke „culturele as” en als zenuwcentrum van de wijk
De stad beoogt met dit project een doordacht, kwalitatief, duurzaam en innovatief stadsproject te realiseren dat een hefboom vormt voor de verdere ontwikkeling van de wijk.