Meer is mogelijk in de verkavelingswijk

Kunnen de vele verkavelingswijken die Vlaanderen rijk is ook plaats bieden aan een deel van de 450.000 extra woningen die we nodig hebben tegen 2050? De resultaten van het leertraject ‘Verkavelingswijken in transformatie’, een samenwerking tussen het Departement Omgeving en het Team Vlaams Bouwmeester, zijn nu gebundeld in een publicatie. 

De verkaveling, voor vele Vlamingen nog steeds de ideale woonomgeving, staat symbool voor onze vaak kwistige omgang met de schaarse ruimte. In het licht van enkele actuele uitdagingen – de bouwshift, de vraag naar meer en kleinere woningen, de nood aan meer ruimte voor water en groen, de modal shift – biedt ze echter ook kansen. In Vlaanderen zijn immers heel wat – vaak verouderde – verkavelingswijken te vinden die goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer of op wandel- en fietsafstand van een dorps- of stadscentrum liggen, en waar ruimte is voor bijkomende woningen binnen het bestaande bebouwde areaal. Uit die ‘goed gelegen’ verkavelingswijken, ongeveer 40% van het totale aantal, kozen we er drie – in Wondelgem, Roeselare en Tervuren – waar ontwerpers en onderzoekers aan de slag gingen.  

In dit boek bundelen we de inzichten uit het leertraject: 

• we schetsen het potentieel van de verkavelingswijken, geven aan waarom het van belang is om hier ook vanuit de Vlaamse overheid op in te zetten en blikken terug op hoe het leertraject ontstond en waar we tegenaan liepen;
• we beschrijven wat er op het spel stond in de drie onderzochte wijken en hoe getracht werd om daarop een antwoord te formuleren;
• we geven aan wat de kansen en uitdagingen zijn voor overheden die verder aan de slag willen;
• we geven toelichting bij een kaartoefening op schaal van Vlaanderen om een beter beeld te krijgen van het kwantitatieve verdichtingspotentieel in verkavelingswijken;
• we gaan dieper in op de randvoorwaarden die vervuld moeten zijn opdat ook private marktpartijen een rol kunnen opnemen in de verdichting en transformatie van die wijken;
• en we eindigen met een pleidooi voor een minder afwachtend en actiever beleid. We schetsen daarbij drie mogelijke pistes waarop de Vlaamse overheid als cruciale partner kan optreden voor lokale besturen, en hoe de verkavelingswijken ook een rol kunnen spelen in het realiseren van de Vlaamse doelstellingen.