Projecten (lijstweergave)

De Frans-Albanese kunstenaar Anri Sala realiseerde eind 2014 in opdracht van het Team Vlaams Bouwmeester twee werken voor het Atelier Bouwmeester: No Window No Cry (Alexis et Philippe Dumont, Galerie Ravenstein) en Another Solo in the Doldrums. Het eerste werk is onderdeel van een reeks: naargelang van de plek en context waar het werk geïnstalleerd wordt, verschijn(t)(en) in de titel de na(a)men van de betrokken architect(en) en de naam van het gebouw: zo realiseerde Sala onder meer in 2011 No Window no Cry(Le Corbusier, Maison-atelier Lipschitz, Boulogne) en, in het kader van zijn tentoonstelling in Beaubourg in 2012, No Window No Cry (Renzo Piano & Richard Rogers, Centre Pompidou, Paris). Het werk heeft telkens de gedaante van een ingreep in een raam, in dit geval een van de vitrines van het Atelier. De ruit wordt van een ‘uitstulping’ voorzien waarin een klein, met de hand aan te zwengelen draaiorgeltje (type muziekdoos) door de bezoeker kan worden bediend. De muziek is in dit geval niet alleen hoorbaar voor de ‘vertolker’, ze wordt via luidsprekers ook buiten het Atelier in de galerij ten gehore gebracht. De bubbel in de ruit fungeert intussen als een vervormende lens met zicht op de Ravensteinrotonde.

Wie bij het draaien van het hendeltje het ‘juiste’ tempo benadert, herkent in het wijsje de song ‘Should I stay or should I go’ van punkband The Clash uit de vroege jaren ’80. Sala is geïnteresseerd in het begrip ‘versie’: niet alleen speelt elke bezoeker als vertolker zijn eigen versie van dit ogenschijnlijk zo simpele refrein; de locatie, met zijn eigen akoestiek, resonantie en structuur, definieert mee elke nieuwe versie van de installatie. De song van The Clash is overigens een weerkerend motief in Sala’s recente oeuvre, meer bepaald in zijn films Le Clash (2010) en Tlatelolco Clash (2011). Ook in deze werken, waar de melodie onder meer wordt gespeeld op een ouderwets draaiorgel met ponskaarten, onderzoekt hij het spel van relaties tussen het individu, de machine de handeling en de ruimtelijke context.

Another Solo in the Doldrums, 2014 bestaat uit een kleine trom waarvan de sticks automatisch in beweging komen door onhoorbare trillingen uit een ingebouwde luidspreker. Ook deze score wordt via boxen uit het Atelier naar buiten geloodst. Terwijl wij als toeschouwer niet horen wat de trommelstokken ‘horen’, zien we wel hoe zij erop reageren en kunnen we luisteren naar hun respons. Met de term ‘doldrums’ zinspeelt de titel onder meer op het zogeheten equatoriaal stiltegebied, een continu thermisch lagedrukgebied in de omgeving van de evenaar, dat in de tijd van de handelsvaart met zeilschepen uiterst hinderlijk was. Ook op het doldrum-concept maakte Sala tal van variaties, waarbij onder meer de geluidsopname die wordt omgezet in onhoorbaar lage frequenties, kan variëren.

Anri Sala (Tirana, 1974) verwierf bekendheid met films waarin hij vanuit zijn persoonlijke geschiedenis reflecteert over de sociale en politieke veranderingen in zijn geboorteland Albanië. In recente tentoonstellingen combineert hij in cycli vertoonde films met sculpturale ingrepen en live geluidsperformances. Anri Sala nam deel aan Documenta 13 (2012) en representeerde Frankrijk op de Biënnale van Venetië in 2013. In november jl. ontving hij de 2014 VINCENT AWARD in Den Haag. In de installatie die hij bij die gelegenheid toonde in het Haags Gemeentemuseum, werd een Doldrum gecombineerdmet de films Le Clash en Tlatelolco Clash. Anri Sala woont en werkt in Parijs. 

Op vrijdag 27 februari 2015 zijn in het Atelier Bouwmeester te Brussel de laureaten bekendgemaakt van de Prijs Wivina Demeester voor Excellent Bouwheerschap 2014.

De prijs gaat naar

• De stad Antwerpen samen met het zorgbedrijf Antwerpen en Lerende Stad Antwerpen voor het stadsvernieuwingsproject IGLO op Linkeroever
• De vzw Parochiale Werken Sint-Martinus Moorsel samen met de stad Aalst en de Kerkfabriek Sint-Martinus Moorsel voor het Trefcentrum Moorsel
• De stad Antwerpen voor Jeugdcultuurcentrum Het Bos op het Eilandje.

De drie projecten tonen aan hoe je als publiek opdrachtgever op een uitzonderlijke manier kan omgaan met complexe processen, en hoe een uitgesproken visie daarbij hand in hand gaat met ontwerpende creativiteit. 

De beelden van de drie projecten zijn zichtbaar op de vitrines van het Atelier Bouwmeester van 27 februari 2015 tot 30 juni 2015

Meer informatie over de Prijs Wivina Demeester voor excellent bouwheerschap 2014

Story Generator werd door Ana Torfs geconcipieerd met het Atelier Bouwmeester in gedachten, zonder dat er evenwel sprake is van een in situ ingreep: Torfs’ nieuwe werk heeft de gedaante van een autonoom object, dat inhoudelijk wél sterk verbonden is met de stedelijke en historische context waarin het Atelier zich inschrijft. Story Generator is een volledig in koper uitgevoerd, roterend ‘toestel’, dat herinnert aan steekkaartensystemen type Rolodex, maar ook aan de mutoscoop, een voorloper van de cinema, waarbij de kijker door het met grote snelheid omklappen van een reeks kaarten de illusie van beweging opwekt.

Ana Torfs’ Story Generator wordt op vergelijkbare wijze door de toeschouwer bediend met behulp van een draaiknop, en omvat ruim vijfhonderd ‘steekkaarten’, aan twee zijden bedrukt met een eclectische verzameling beelden en tekstfragmenten. Anders dan hogergenoemde systemen is ook de Story Generator zélf trouwens tweezijdig: de machine staat op een tafel met twee krukjes en kan door twee tegenover elkaar zittende kijkers tegelijk worden bekeken, die evenwel niet hetzelfde te zien krijgen. In een web van associaties en cross-references worden kijkers/lezers door vijfhonderd jaar vaderlandse geschiedenis geloodst, niet in één aaneengesloten verhaal maar in een gefragmenteerde loop van onderling verbonden geschiedenissen en taferelen. Zoals elke geschiedschrijving is ook Torfs’ bloemlezing niet ‘neutraal’: in het discours van de anonieme, schijnbaar alwetende verteller ontwaren we al spoedig enkele rode draden. Leidmotief is ongetwijfeld hoe sinds het begin van de moderne tijd de groeiende welstand in onze contreien, niet alleen in louter materieel opzicht maar evengoed in de ontwikkeling van wetenschap, kunst en cultuur, systematisch ten koste ging van roekeloos geëxploiteerde overzeese gebieden en volkeren. De Brusselse Coudenberg en de Ravensteinwijk, waar het Atelier Bouwmeester is gehuisvest, verschijnen daarbij als een soort hotspot waar wel érg veel hoofdrolspelers uit die lange geschiedenis van economische en politieke machtsontplooiing, vaak in verrassende combinaties, de revue passeren. 

Velen onder hen waren ‘generators’: ze brachten iets te weeg, met verstrekkende gevolgen. Naast Karel V en Leopold II ontmoeten we Filips van Kleef-Ravenstein, de gebroeders Tassis, de Mexicaanse keizerin Charlotte, de wereldberoemde orchideeënverzamelaar Jean-Jules Linden, de ontdekkingsreiziger Stanley, Baron Edouard Empain, Patrice Lumumba en vele anderen. Aan één van hen zou de Story Generator kunnen zijn opgedragen: de jurist Paul Otlet, die in 1895 samen met Henri La Fontaine op steekkaarten (!) een verzameling feiten en data opstartte en hiermee de grondslag legde van het latere Mundaneum, een utopisch project dat vooruitwijst naar het World Wide Web. Otlet was tevens de vader van de Volkenbond, de voorloper van de VN. Zijn nagedachtenis roept de vraag op of universele kennisvergaring en -deling (hoe onbeheersbaar ook) een sleutel kan zijn tot een rechtvaardiger wereldorde.

Ana Torfs bedient zich van de meest diverse media (film, fotografie, video, grafiek, textiel…). Haar installaties gaan vaak vergezeld van volledig door haar verzorgde publicaties. Haar werk was onder meer te zien in Bozar Brussel, Generali Foundation Wenen, K21 Düsseldorf, Manifesta 9, de 11de Sharjah Biënnale. In 2014 wijdde WIELS Centrum voor Hedendaagse Kunst een monografische tentoonstelling aan haar recente werk. Ana Torfs woont en werkt in Brussel.

Foto’s en video ©Ana Torfs

Tekeningen van architecten hebben iets poëtisch: logische gestrengheid gaat er vaak samen met grillige fantasie. Het zijn onderzoeksinstrumenten die ontstaan wanneer ideeën nog rijpen en onzekerheid gekoppeld is aan vastberadenheid. Deze fragiele maar krachtige papieren efemera belichamen een conditie die je zou kunnen benoemen als reeds-maar-toch-nog-niet. Ze vormen een autonome architectuurtaal, waar ideeën en verbeeldingen in hun essentie worden gevat. Van Piranesis sublieme ruïnes over Mies’ canonieke collages tot Leon Kriers polemische, cartooneske manifesto’s vormen zij een wezenlijke bijdrage tot het architectuurverhaal en het kritische vertoog. Tekeningen scheppen werelden.

De hier door architecten ter beschikking gestelde tekeningen houden verband met hun eigen onderzoek en kwamen tot stand tijdens het reizen of dagdromen. Met in het achterhoofd Aby Warburgs ideeën rond de visuele of semantische verwantschappen die beelden onderling verbinden, werden de tekeningen geordend in een soort inventaris met verschillende hoofdstukken.

Het Team Vlaams Bouwmeester wil het publiek via deze tentoonstelling laten kennismaken met een van de eerste stappen van het ruimtelijk ontwikkelingsproces: de tekeningen verbeelden een eerste fase van reflectie en intuïtief onderzoek, en vormen zo de basis van het ontwerp.

De serie van ‘de Lijnen les Lignes the Lines’ verzamelt materiaal onder het thema ‘de stad’ en toont tekeningen van:

• Jean-Christophe Quinton
• Jan De Vylder
• Inge Vinck
• Jo Taillieu–DVVT architecten
• Ido Avissar–List
• 51N4E
• Sou Fujimoto
• Simona Denicolai & Ivo Provoost
• Luc Deleu & T.O.P office
• NU architectuuratelier
• bureau Vers plus de bien être / V+
• Simon Boudvin
• XDGA

De tentoonstelling in het Atelier Bouwmeester liep van 1 september 2014 tot begin 2015

Voor de inrichting van het Atelier Bouwmeester ging het Team Vlaams Bouwmeester een samenwerking aan met beeldend kunstenaar Suchan Kinoshita. Het Atelier wil op een actieve manier deel uitmaken van het stedelijk weefsel en precies die relatie met de stedelijke context heeft Kinoshita aangegrepen om haar voorstel te formuleren. Haar bijdrage is, zoals de titel aangeeft, geïnspireerd door het passagekarakter van de plek.

Suchan Kinoshita is opgegroeid in Japan en trok in 1981 naar Keulen voor een opleiding aan de Hochschule für Musik. Vervolgens was zij enkele jaren verbonden aan het TAM-Theater am Marienplatz in Krefeld. Haar beeldend werk kan worden begrepen vanuit die muzikale en theatrale achtergrond, maar tevens vanuit het Japanse begrip ‘ma’ : een tussenruimte die niet wordt ingevuld, maar als dusdanig wordt behouden om ons denkvermogen en onze gevoeligheid te activeren.

In haar exclusief voor het Atelier bedachte creatie is Suchan Kinoshita uitgegaan van de panoramische glaspartij die het atelier scheidt van de ruimte erbuiten, en van de wijze waarop toevallige voorbijgangers zich verhouden tot de scènes die zich in het Atelier afspelen. Het Atelier is een plaats waar wordt gewerkt, geen klassieke tentoonstellingsruimte waarin de kunstwerken alle aandacht krijgen. Daarom ligt de focus van de creatie elders, bij de dagelijkse activiteiten die hier plaatsvinden. Het ontwerp speelt subtiel in op het verloop van de tijd en de veranderende functies van de plek. Het houdt rekening met verschillen tussen dag en nacht, tussen momenten van activiteit en momenten van stilte.

En passant. Scenario voor een passage is een gelaagd project dat verschillende elementen omvat. Daarvan werden er bij de ingebruikname van het Atelier op 20 januari 2012 drie gerealiseerd; een vierde onderdeel, een installatie die op subtiele wijze geluiden uit de Ravensteingalerij naar binnen trekt, trad enkele maanden later in werking. Door de ruimte van het Atelier en het leidmotief van de tijd zijn de aparte elementen met elkaar verbonden, terwijl ze toch elk een eigen leven leiden.

Een eerste bedrijf van Kinoshita’s ‘scenario’ richt de aandacht van de voorbijganger op het interieur van het Atelier aan de hand van een compositie voor twee stemmen en een gloeilamp. Een tekst van de Russische, absurdistische schrijver Daniil Charms werd eerst doorgefluisterd zoals kinderen dat doen in het spelletje ‘fluisterketting’ (ook wel bekend als Chinese Whispers of, in het Frans, als téléphone arabe). Nieuwe betekenissen ontstaan door de misverstanden en interpretaties die optreden wanneer de tekst van de ene naar de volgende speler wordt doorgefluisterd. De op deze manier ‘bewerkte’ tekst werd vervolgens door twee tolken simultaan in het Nederlands vertaald. De twee stemmen die de bezoeker te horen krijgt, brengen dus elk een eigen simultaanvertaling van hetzelfde fragment, waarbij minimale verschuivingen plaatsvinden in het ritme en de woordkeuze.

Een tweede deel is een filmproductie, die wordt getoond in aanloop naar het programma van lezingen, workshops en andere publieke evenementen  die in het Atelier plaatsvinden. De scènes die zo in het auditoriumgedeelte, tussen de presentaties en vergaderingen door, als een soort ‘testbeeld’ op het scherm verschijnen, scheppen een decor waarin bewegingen een eigen leven gaan leiden. De bezoeker van het Atelier belandt even in een andere tijd en een ander verhaal. Kinoshita speelt ook in op de ruimtelijke scheiding tussen ‘scène’ en publiek.

Ook in de derde component van het scenario, een zogeheten ‘klok’, speelt de tijdsbeleving een belangrijke rol. Het gevoel dat de tijd blijft stilstaan, dat in vele van Kinoshita’s werken aanwezig is, krijgt in deze zandlopervormige fles een heel andere lading. Het glazen vat is gevuld met een oranje, dikvloeibare substantie en wanneer de fles wordt omgedraaid, vloeit de inhoud traag schuimend uit het bovenste reservoir naar beneden. De afmetingen en de vorm van de fles, in combinatie met de eigenschappen van de vloeistof, creëren de mogelijkheid van een geïndividualiseerde, subjectieve tijdsbeleving.

Tot slot realiseerde Suchan Kinoshita een installatie waarin de geluiden uit de Ravensteingalerij naar binnen worden gezogen in het Atelier. De akoestiek in het Atelier en in de ruimte daarbuiten zijn namelijk heel verschillend. Via gevoelige opnametechnieken glijden op bepaalde momenten stemmen, voetstappen en andere omgevingsgeluiden door de ramen heen naar binnen. Zo wordt een directe relatie gelegd tussen de activiteiten in het Atelier en de stad.

Wat ons samenbrengt of verbindt, is vaak ook datgene wat ons scheidt. De aanpak van Suchan Kinoshita in En passant. Scenario voor een passage wordt gekarakteriseerd door een diffuse, ongedwongen omgang met de begrenzingen en mogelijkheden van de architectuur, de mise-en-scène en de taal. Ze worden afgetast in procesmatige ingrepen, in geconstrueerde situaties, in tijdelijke transformaties die  nieuwe betekenissen en tijdelijke ervaringen genereren voor de gebruikers van het Atelier Bouwmeester en de Ravensteingalerij. Zij zijn immers de eigenlijke protagonisten van Kinoshita’s scenario.

De Prijs Bouwmeester bekroont publieke en semipublieke bouwheren die kwaliteit hoog in het vaandel dragen. Daarbij wordt niet enkel het resultaat in beschouwing genomen, maar vooral het, vaak complexe, proces dat daaraan voorafging. In de categorie ‘Kunst in opdracht’ ging de prijs naar de intergemeentelijke vereniging voor crematoriumbeheer Psilon voor het kunstwerk ‘Looking at Silence’ bij het nieuwe crematorium van Kortrijk, in de categorie ‘Zorg’ werd het Agentschap Jongerenwelzijn laureaat voor de Gemeenschapsinstelling De Zande in Beernem, in de categorie ‘Publiek-private samenwerking’ werden het Autonoom Gemeentebedrijf Stadvernieuwing Oostende en de Algemene Bouwonderneming Vanhaerents nv bekroond voor het woon- en reconversieproject Militair Hospitaal in Oostende. Van elk project is een foto te zien op de vensters van het Atelier Bouwmeester.

Bekijk Prijs Bouwmeester 2012

De kunstcel van het Team Vlaams Bouwmeester wil een aantal projecten introduceren waarin vernieuwende voorstellen worden geformuleerd op het snijvlak van ecologisch denken en de relatie tussen kunst en de publieke ruimte. De WeTube-o-theek rond ‘radicale ecologie’, is een pilootproject van kunstenaar Johan Grimonprez (°1962, Roeselare) dat de toekomstige projecten kan voeden. Het onderzoek van de kunstenaar wordt vormgegeven via een vlog, een video weblog waarin de relaties tussen ecologie, architectuur en kunst worden onderverdeeld in een zestal categorieën, waaronder biotectuur, guerrilla-tuinieren en transitiesteden. Vanuit deze thema’s ontwikkelt Grimonprez een heterogeen denken, een media-archeologie geplukt van wat er leeft op het internet. Dit onderzoek leidde tot een WeTube-o-theek, een in de tijd groeiende verzameling Podcasts, online TV, iPods, blogs en YouTube films. Het archief wordt op zijn beurt een onderzoeksinstrument voor architecten en kunstenaars, voor beleidsmakers en opdrachtgevers, en voor allen die in de toekomst almaar vaker met ecologische vraagstukken zullen worden geconfronteerd.

Bekijk Small Talk

bekijk website

De Prijs Bouwmeester bekroont publieke en semipublieke bouwheren die kwaliteit hoog in het vaandel dragen. Daarbij wordt niet enkel het resultaat in beschouwing genomen, maar vooral het, vaak complexe, proces dat daaraan voorafging. De laureaten van de Prijs Bouwmeester 2013 zijn de stad Gent voor de heraanleg van het Emile Braunplein, de stad Deinze voor haar stadskernvernieuwing, en de gemeente en het OCMW van Oostkamp voor het bestuurs- en dienstencentrum Oostcampus. Gent, Deinze en Oostkamp tonen aan hoe je als grote of kleine gemeente op een uitzonderlijke manier kan omgaan met je centrum, en hoe een uitgesproken visie daarbij hand in hand gaat met ontwerpende creativiteit. Stijn Bollaert kreeg de opdracht de drie winnende projecten te fotograferen. Van elk project is een van zijn foto’s te zien op de vensters van het Atelier Bouwmeester.

Bekijk Prijs Bouwmeester 2013

Voor de tentoonstelling ‘The Ambition of the Territory’ op de 13de Internationale Architectuurbiënnale van Venetië maakte Ante Timmermans een selectie uit eigen grafisch werk in dialoog met het gepresenteerde ontwerpend onderzoek naar de ruimtelijke opgaven in Vlaanderen. Na de biënnale toont de kunstenaar de tekeningen in het Atelier Bouwmeester als een ‘work in progress’, een evoluerend denkkader, een opeenstapeling van gedachten.

Ante Timmermans belicht met woorden en tekeningen de positie van het individu dat zijn leefwereld ziet verschuiven door culturele, sociale en economische transities. Hij isoleert en combineert elementen die deel uitmaken van het typische Vlaamse landschap, stelt zo de vraag naar de betekenis van dat landschap in een veranderende wereld en transformeert de mentale kaart van onze leefomgeving. Het Atelier Bouwmeester werd tijdelijk voorzien van een bijzondere bijkomende gelaagdheid. Het werk dat Ante Timmermans produceerde voor het project ‘The Ambition of the Territory’, werd door de kunstenaar eigenhandig geschikt en herschikt in de atelierruimte van de Vlaams Bouwmeester.

Het Atelier Bouwmeester ontvangt het ‘Depression Era’ project, een satelliettentoonstelling van ‘No Country For Young Men, Contemporary Greek Art in Times of Crisis’ in BOZAR, een tentoonstelling die werk verzamelt van hedendaagse Griekse kunstenaars die werken rond de impact van de crisis op het land. Het ‘Depression Era’ project vindt zijn oorsprong in de stedelijke en sociale crisislandschappen. Het is in aanvang een collectief experiment dat de Griekse stad en haar buitenwijken, het privéleven van de paria’s, de val van publieke structuren en snapshots van het dagelijks leven laat zien, voor een beter begrip van de sociale, economische en historische veranderingen die momenteel in Griekenland aan de gang zijn. De dubbelzinnige titel verwijst naar het feit dat entropie, onheil, onzekerheid en faillissement ook gemoedsgesteldheden zijn. Ze leiden ons een tijdperk binnen waarin de vooruitgangsgedachte, de idee van groei en de toekomstgerichte reflex niet langer allesbepalend zijn voor de manieren om de wereld te beschouwen en er creatief te zijn. ‘Depression Era’ brengt een dertigtal kunstenaars bijeen: fotografen, schrijvers, tentoonstellingsmakers, ontwerpers en onderzoekers. Het wil, buiten het gangbare publieke discours, de mediamontage en de witte ruis om, een eigen mozaïek van beelden en teksten produceren. Eerste doel is de verspreiding en dynamische verkenning van deze mozaïek via een online platform, een reeks tentoonstellingen en publicaties. Op langere termijn is het de bedoeling een open oproep te lanceren aan jonge kunstenaars, een kunstarchief aan te leggen over de crisis en, op basis daarvan, een nieuwe digitale en fysieke ‘gemeenplaats’ te scheppen, een anti-scherm of ‘straathoekmuseum’ dat de beeldenmozaïek terug kan brengen naar hun plaatsen van oorsprong.

Publieke momenten

• ‘No Country for Young Men: Contemporary Greek Art in Times of Crisis’, BOZAR, 26.03.-03.08.2014
• ‘Depression Era’, Atelier Bouwmeester, 26.03.-16.05.2014 (openingsavond: 25.03.2014)

Bekijk website

Bekijk Small Talk

Tasibel produceert tapijten met natuurlijke vezels en onderscheidt zich in de textielwereld door haar specifieke knowhow. Hun kunde om op grote breedte te weven en voor het spinnen van sisal, maakt deel uit van het waardevol industrieel erfgoed in België. De studenten van de afdeling Textieldesign van de kunsthogeschool La Cambre hebben elk hun ontwerp tot een prototype verwerkt met tapijtstalen geweven op ware grootte, mede dankzij de ondersteuning van het team van Tasibel. De stukken worden naar aanleiding van ‘Brussels Design September 2014’ in het Atelier tentoongesteld.

De presentatie in het Atelier Bouwmeester stelt de constructieve wisselwerking in het licht tussen ontwerp en productie, alsook de architecturale aard van deze gemaakte stukken. Het tapijt wordt als het ware een verplaatsbaar territorium, een tuin, een symbolisch venster op de wereld, en tekent op fundamentele wijze het huis.
 

Bekijk website

De Spaanse kunstenaar Enrique Marty (° 1969, Salamanca) doet een ruimtelijke en conceptuele ingreep in het Atelier Bouwmeester door de introductie van een stoorzender. Hij schept een ongerijmde sfeer door iets te tonen wat geen architectuur is, maar louter het resultaat van ongecontroleerde bouwwoede, en dit uitgerekend op een plek die in het teken staat van de bevordering van de kwaliteit van onze gebouwde omgeving.

Marty toont enerzijds schaalmodellen van de ‘zelfgebouwde’ huizen van zijn ooms en tantes, aan de hand van zijn beschrijvingen vervaardigd door een producent van marketingmateriaal voor immobiliënmakelaars; een tweede reeks werken op papier verwijst naar de vastgoedproblemen in Spanje, waar sinds de jaren 1980 op massale schaal en op ondoordachte wijze bungalows, villa’s en andere woonprojecten als paddenstoelen uit de grond schoten, niet gehinderd door enige vorm van stedenbouwkundige of architecturale visie.

De aquarellen tonen, eveneens in de stijl van immo-promotiemateriaal, een brede waaier van hopeloos gestrande bouwprojecten: stilgelegde werven, spooksteden en wijken die nooit bewoonbaar werden. De objecten gedragen zich in het Atelier als een soort parasieten, die getuigen van de erbarmelijke toestand waarin de Spaanse samenleving sinds het uitbreken van de crisis in 2008 is beland.

Bekijk Small Talk

VRT nam in 2013 de beslissing om in Brussel, aan de Reyerslaan, achter de huidige vestiging een nieuw omroepgebouw in te plannen. Het moet een publiek gebouw worden aan een toekomstig park, te midden van een nieuwe stadsontwikkeling  ‘Brussels Mediapark’. Het nieuwe VRT en RTBF gebouw zullen de pioniers voor deze bruisende stadswijk vormen.

Via de procedure Open Oproep van de Vlaams Bouwmeester werden een jaar geleden 5 ontwerpteams geselecteerd en uitgenodigd om een ontwerpvoorstel in te dienen. De 5 bureaus hebben de ambities van VRT op verschillende wijze vertaald in hun ontwerp.

• Office for Metropolitan Architecture OMA, Rotterdam
• Christian Kerez Zürich AG, Zürich
• TV OFFICE Kersten Geers David Van Severen – KCAP
• TV Robbrecht en Daem – Dierendonckblancke – Arup UK – VK group
• TV architecten de vylder vinck taillieu - evr - doorzon - denis dujardin

De VRT heeft op 7 januari 2016 gekozen voor de Tijdelijke Vereniging rond Robbrecht en Daem Architecten en Dierendonckblancke Architecten om het nieuwe VRT-gebouw te ontwerpen.

De 5 maquettes staan tentoon in het atelier BWMSTR van 27 januari 2016 tot 29 februari 2016 in het atelier BWMSTR. Naar aanleiding van deze expo liet prof. Bart verschaffel, extern deskundige tijdens de procedure, de vijf genomineerde ontwerpen kritisch de revue passeren en heeft Paul Robbrecht vervolgens de krijtlijnen van het winnende ontwerp toegelicht.

Robbrecht en Daem ontwierpen samen met Dierendonckblanche een gebouw met een uitgesproken publiek karakter, een geslaagde aanzet voor een bruisende stadswijk aan de Reyerslaan. Het ontwerp is genereus naar de stad en intiem voor de VRT. De nieuwe publieke omroep zal fungeren als een cultuurcentrum en ontmoetingsplaats. 

Tijdelijke Vereniging Robbrecht en Daem – Dierendonckblancke – Arup UK – VK group

Paul Robbrecht & Hilde Daem hebben sinds 1975 hun architectenpraktijk in Gent. Robbrecht en Daem architecten hebben belangrijke projecten ontworpen zoals het concertgebouw in Brugge, de stadshal en het centrumplein in Gent, het Rubensplein in Knokke en Cinematek in Brussel.

Dierendonckblancke architecten is sinds juni 1999 ook in Gent gevestigd en opgebouwd rond Alexander Dierendonck en Isabelle Blancke. Zeer gewaardeerde projecten van hen zijn de ontmoetingscentra ‘Spikerelle’ in Avelgem en ‘De Leege Platse’ in Beselare.

Het voorgestelde kernteam bestaat verder uit Arup UK (voor installatietechnisch en constructief advies, en voor de akoestiek) en uit VK Group (voor stabiliteit, speciale technieken en ook akoestiek).

Daarnaast wordt het team aangevuld met:

• Bureau Bas Smets voor de landschapsarchitectuur
• Muller Van Severen voor het meubilairconcept, en
• Grontmij voor de kostenbeheersing

Presentatie van Paul Robbrecht

Publicatie

©Katrijn Van Giel

©Katrijn Van Giel

©Katrijn Van Giel

©Katrijn Van Giel

©Katrijn Van Giel

(Lezing in het Engels)

Op uitnodiging van het Team Vlaams Bouwmeester realiseerde beeldend kunstenares Ana Torfs een nieuw werk, Story Generator, dat binnenkort een plaats krijgt in het Atelier Bouwmeester. Ter gelegenheid van de onthulling geeft Dirk De Meyer een lezing op donderdag 19 november 2015.

Story Generator is een volledig in koper uitgevoerd, roterend ‘toestel’, dat herinnert aan steekkaartensystemen type Rolodex, maar ook aan sommige voorlopers van de filmprojector. In een web van associaties en cross-references worden kijkers/lezers door vijfhonderd jaar vaderlandse geschiedenis geloodst, in een gefragmenteerde loop van onderling verbonden verhalen en beelden. De wijk waar het Atelier gelegen is, verschijnt daarbij als hotspot waar wel érg veel historische figuren, vaak in verrassende combinaties, de revue passeren. Een onderzoek naar de genius loci van een stedelijke plek…

Dirk De Meyer is hoogleraar Architectuurgeschiedenis en Architectuurontwerp aan de Universiteit Gent. Hij werkte als gastonderzoeker aan de Canadian Centre for Architecture, Montréal en was er Chief Curator van 2003 tot 2005. Hij heeft boeken op zijn naam staan over onder anderen Johann Santini Aichel en Piranesi, en werkte mee aan publicaties van het Zentralinstitut für Kunstgeschichte (München), Electa (Milano), 010 (Rotterdam) en het Maison des Sciences de l’Homme (Paris). Hij leverde bijdragen in tijdschriften als JSAH, het Journal of Architecture, Casabella en Oase en stelde internationale tentoonstellingen samen in België, Praag en Montréal.

Story Generator, a new work by Ana Torfs at Atelier Bouwmeester

(Lecture in English)

At the invitation of the Vlaams Bouwmeester Team, visual artist Ana Torfs realized a new work entitled Story Generator, which will be unveiled at the Atelier Bouwmeester on 19 November. A rotating ‘apparatus’ executed entirely in copper, Story Generator calls to mind not only index card systems like Rolodex but also the mutoscope, a precursor to the cinema, with which the viewer rapidly flips through a series of cards to create the illusion of movement. Story Generator guides viewers/readers through more than 500 years of national history in a fragmented loop of interconnected stories and images, depicting the city district where the Atelier is located as a fascinating hotspot. On the occasion of the unveiling of the work, Dirk De Meyer will deliver a lecture in the series SmallTalks.

Dirk De Meyer is a professor of History of Architecture and Architectural Design at Ghent University, Belgium. A former Visiting Scholar at the Canadian Centre for Architecture, Montréal, he has been its Chief Curator from 2003-2005. He is the author of books on a.o. Johann Santini Aichel and on Piranesi. He contributed to books published by a.o. the Zentralinstitut für Kunstgeschichte (München), Electa (Milano), 010 (Rotterdam) and the Maison des Sciences de l’Homme (Paris). He published in journals such as the JSAH, the Journal of Architecture, Casabella, and Oase. He has curated international exhibitions in Belgium, Prague and Montréal.

Tekst Dirk De Meyer

Presentatie Dirk De Meyer

(English version below)

Met het BWMSTR Label wil de Vlaams Bouwmeester vernieuwende en beleidsrelevante ideeën oppikken vanuit de onderzoeks- en ontwerppraktijk, en zo ongevraagd onderzoek ondersteunen in zijn prille beginfase. De laureaten krijgen een bescheiden budget om hun project verder uit te werken tot een dossier dat het ingang kan doen vinden bij beleidsmakers en administraties. Op 26 oktober 2015 presenteert

Dogma zijn onderzoek en nemen ze het BWMSTR-label 006 in ontvangst. Dogma’s onderzoek vertrekt van de vele lege kantoorgebouwen in belangrijke Europese steden en in Brussel in het bijzonder. Ze zien dit fenomeen als een gevolg van het opkomen van nieuwe vormen van werken, waar de grens tussen wonen en werken steeds vager wordt. Toch blijven steden ontwikkeld worden rond een duidelijke scheiding tussen werk- en woonplaats.

Dogma stelt voor dit probleem aan te pakken door bestaande kantoorgebouwen te transformeren in innovatieve leef- en werkruimtes. Niet het omvormen van kantoren tot woningen, maar tot plaatsen waar werken en wonen kunnen samengaan in dezelfde ruimte. Ze nemen aan dat de neutrale open ruimte van het kantoor de mogelijkheid biedt nieuwe flexibele indelingen te bedenken waar de traditionele structuur van het appartement kan geherdefinieerd worden naar meer collectieve leefvormen, zowel op sociaal als economisch vlak. In het kader van het BWMSTR- label heeft Dogma gefocust op lege en ongebruikte bedrijventerreinen, waar de nood nog groter is om ze te transformeren, gezien hun afstand tot het stadscentrum. Wanneer de lijn tussen werken en wonen nog vager wordt zullen deze parken, als ze in hun huidige staat gelaten worden, snel verouderd zijn. Dogma testte hun ontwerpstrategie op enkele case sites, en zocht zo naar mogelijkheden om bedrijventerreinen om te vormen en zo nieuwe scenario’s van samenleven te omarmen. Op die manier wil dit project beantwoorden aan de kantoor- en huisvestingcrisis door een eerste concept te ontwikkelen ter discussie binnen een netwerk van geïnteresseerde mensen.

Na de presentatie van de ontwerpvoorstellen van Dogma, zal Jan Schreurs (KULeuven) een gesprek modereren met Alexis De Grootte (Matexi), Geert De Pauw (Community Land Trust Brussel), Magdalena Dierick (Cofinimmo, tbc) en Jan Zaman (Ruimte Vlaanderen), die elk zullen reageren op de concepten vanuit hun eigen expertise.

Dogma werd opgericht in 2002 en wordt geleid door Pier Vittorio Aureli en Martino Tattara. Dogma heeft steeds gewerkt op de relatie tussen architectuur en de stad door vooral te focussen op stadsontwerp en projecten op grote schaal.

Every Day Is Like Sunday

Project for the Transformation of the Office Park

(SmallTalk in English)

The Flemish Government Architect’s BWMSTR Label aims to foster innovative, policy-relevant ideas developed by researchers and designers, with a view to supporting uncommissioned research at an early stage. Holders of a BWMSTR Label are provided with a modest budget to turn their project into a proposal ready for submission to policymakers and public agencies. Dogma will receive BWMSTR Label 006 on 26 October, followed by a presentation of their ideas.

Dogma’s research starts from the many vacant office space in important European cities and in Brussels in particular. They see this phenomenon as the consequence of the emergence of new forms of labour in which the distinction between living and working is increasingly blurred. Yet the development of cities continues to revolve around a clear distinction between the workplace and the residence.

Dogma addresses this problem by offering new typologies that unite these spaces, not simply by transforming offices into traditional domestic spaces, but by creating new ones where working and living together are possible. They take generic office architecture as a starting point for new, flexible layouts where the traditional structure of the apartment can be redefined, both socially and economically, towards a more collective mode of living.

In the framework of the BWMSTR Label, Dogma focused on empty and unused business parks, as they are in even greater need of transformation due to their distance from the city core. As the line between working and living blurs even more, these parks, if left in their current state, will become obsolete. By testing their design strategy on several case sites, Dogma looks at how we can transform them to embrace new scenarios of living together. In this way, this project aims to respond to the office and housing crises by developing an initial concept for discussion among a network of interested people.

After the presenation of Dogma’s design proposals, Prof. Jan Schreurs (KULeuven) will moderate a conversation between Jan Zaman (Ruimte Vlaanderen), Alexis De Grootte (Matexi), Geert De Pauw (Community Land Trust Brussel) and Magdalena Dierick (Cofinimmo, tbc), who will react on the concepts from their own expertise.

Dogma was founded in 2002 and is led by Pier Vittorio Aureli and Martino Tattara. From the beginning of its activities, Dogma has worked on the relationship between architecture and the city by focusing mostly on urban design and large-scale projects.

English version below

Met het BWMSTR Label wil de Vlaams Bouwmeester vernieuwende en beleidsrelevante ideeën oppikken vanuit de onderzoeks- en ontwerppraktijk, en zo ongevraagd onderzoek ondersteunen in zijn prille beginfase. Gekoppeld aan het BWMSTR-label wordt een ‘SmallTalk’ georganiseerd. Op 18 juni 2015 presenteert het collectief Temp.o.r. zijn onderzoek en nemen de leden het BWMSTR-label 005 in ontvangst.

Temp.o.r. is een informeel collectief van vier Belgische doctoraatsstudenten in planning, landschapsarchitectuur, bio-ingenieurswetenschappen en geschiedenis. Na een verkenning van (tijdelijke) activiteiten in de open ruimte, stellen ze een alternatieve aanpak voor tot ruimtelijke ontwikkeling en beheer.

Semi-natuurlijke ruimtes – voormalige weilanden, niet langer verbouwde akkers, verlaten industriële sites, braakliggende terreinen en uitbreidingsgebieden in het gebouwde stedelijk weefsel – kunnen ofwel gezien worden als opties voor toekomstige stadsontwikkeling, ofwel als groene ruimtes. Deze twee opties vatten het traditionele conflict tussen stadsontwikkeling en het behoud van open ruimte samen. Maar is er geen derde weg?

Temp.o.r. gaat ervan uit dat spontane activiteiten en ongedefinieerde ruimtes cruciaal zijn voor ruimtelijke ontwikkeling. Semi-natuurlijke ruimtes hebben het potentieel om bij te dragen aan de leefbaarheid, de ecologie en leesbaarheid van verstedelijkte gebieden onder verdichtingsdruk. Ze stellen daarom voor om het flexibel gebruik van deze ruimtes te bevorderen zonder ze een vast karakter te geven.

Ze zullen voorstellen doen en voorbeelden geven van hoe semi-natuurlijke open ruimtes kunnen worden aangepakt, zodat ze een meervoud van functies voor verschillende mensen kunnen vervullen. De presentatie wordt gevolgd door een discussie met het publiek.

Temp.o.r. is Aurelie De Smet, Valerie Dewaelheyns, Bart Tritsmans, Séréna Vanbutsele.

De presentatie zal plaatsvinden in het Engels 

Meer info over BWMSTR Label 005

_______________________________________________________________

The Flemish Government Architect’s BWMSTR Label aims to foster innovative, policy-relevant ideas developed by researchers and designers, with a view to supporting uncommissioned research at an early stage. Holders of a BWMSTR Label are provided with a modest budget to turn their project into a proposal ready for submission to policymakers and public agencies. The Temp.o.r collective will receive BWMSTR Label 006 on 18 June, followed by a presentation of their ideas.

Starting from an exploration of (temporary) activities blooming in semi-natural open spaces, Temp.o.r - an informal collective of four Belgian PhD students in planning, landscape architecture, bio sciences and history - is suggesting an alternative approach to spatial development and management.

Semi-natural spaces - former meadows, croplands no longer cultivated, abandoned industrial sites, wastelands and expansion areas intermingled in the built-up urban fabric - can either be seen as options for future urban developments or as green spaces. These two options summarize the traditional conflict between urban development and open space conservation. But isn’t there a third option? 

The assumption is that spontaneous activities and undefined spaces are crucial to spatial development and that semi-natural spaces have the potential to contribute to the livability, the ecology and the readability of urbanized environments under densification pressure. Temp.o.r suggests promoting the flexible use of these spaces without giving them a rigid character. 

The public will be invited to discuss the team’s suggestions and examples on how to approach semi-natural open spaces in order to maximize their potential to fulfill a multiplicity of roles for different people.

Temp.o.r is Aurelie De Smet, Valerie Dewaelheyns, Bart Tritsmans, Séréna Vanbutsele.

Presentation in English

More info BWMSTR 005

Kunstopdracht van de Stad Aalst die samen met culturele partner Netwerk kunst een plaats wil geven in de stedelijke transformatie waarin de ontwikkeling van de kilometerslange Denderzone een speerpunt zal zijn. Directeur Stroom en bemiddelaar Arno van Roosmalen bespreekt samen met projectleider Wineke van Muiswinkel en andere gasten de uitdaging voor de kunst en zijn opdrachtgever in dit transformatieproces met aandacht voor kunst als ‘kwartiermaker’. 

Architect-filosoof Gideon Boie (BAVO) zoomt uit naar de stedelijke transformatieprocessen zelf om het te beschouwen als een ‘Gesamtkunstwerk’ waarin kunst één van de vele ‘partners in crime’ is om het Aalst van morgen vorm en leven te geven.  

Transitie. Structuurvisie. Stadsontwikkelingsprojecten. In de gesprekken tussen Netwerk en de Stad Aalst over hun kunstproject zijn deze woorden regelmatig te te horen. Ze vormen niet voor niks de backdrop voor de dialoog tussen deze partners over de rol die ze op korte en lange termijn aan de kunst willen geven in dit traject van stedelijke vernieuwing.

In het scenario voor deze kunstopdracht start de camera bij de samenwerking zelf tussen meerdere stadsdiensten en kunstencentrum Netwerk, als voorwaarde voor een methodiek op lange termijn. Als snel komt dan de hoofdrolspeler in beeld: de Dender als potentieel de grootste publieke ruimte van de stad - de enige die diverse stedelijke ontwikkelingsprojecten met elkaar verbindt - maar een publieke ruimte die zelf (nog) niet ‘betreedbaar’ is.

Voorlopig heeft kunst nog een dubbele status want ze is tegelijk aanleiding en resultaat van die synergie. Pas wanneer de kunst in haar eigen taal aan het woord is, zal blijken welke vragen zij zelf zal stellen bij de beoogde transformatie en verbindende potentieel op de schaal van deze zone. Alles wijst erop dat Netwerk als artistieke gesprekspartner de dialoog over een vernieuwende en gedeeld perspectief zal aansturen. De uitgestrektheid en de diversiteit van de site met zijn vele potentiele stakeholders vraagt om een benadering waarbij vele opties voor aanwezigheid van kunst - bijvoorbeeld als ‘meer dan object’ - open staan.

Met het BWMSTR Label wil de Vlaams Bouwmeester vernieuwende en beleidsrelevante ideeën oppikken vanuit de onderzoeks- en ontwerppraktijk, en zo ongevraagd onderzoek ondersteunen in zijn prille beginfase. De laureaten krijgen een bescheiden budget om hun project verder uit te werken tot een dossier dat het ingang kan doen vinden bij beleidsmakers en administraties. Op 28 mei krijgt vzw De Huizen hun BWMSTR Label 005 overhandigd, gevolgd door een presentatie van hun voorstel.

In het Vlaamse landschap wordt men al enige tijd geconfronteerd met de realisatie en planning van nieuwe gevangenissen. Deze visualiseren de intentie van het beleid om de problemen met overbevolking en veroudering van de bestaande gevangenissen te remediëren. 

vzw de huizen, opgericht in 2012, bepleit met lezingen en publicaties een andere visie op detentie: een humane kleinschalige en gedifferentieerde vorm van detentie die zich laat integreren in de samenleving. Dit vertaalt zich in het concept van detentiehuizen waar maximaal drie groepen van tien gedetineerden ‘wonen’.

In aansluiting op het actuele publieke debat rond straf en vrijheidsberoving presenteren criminoloog Hans Claus en architect Ronny De Meyer tijdens de smalltalk een proefproject dat met ruimtelijk ontwerpmatig onderzoek uittest en een beeld geeft van hoe en op welke wijze deze visie op detentie zich kan vertalen binnen de structuur van een verstedelijkt landschap en het daaraan gerelateerde overheidsbeleid. 

Een panel met moderator Koen Van Synghel en een tiental strategische actoren uit het beleid, middenveld en onderzoek vormt vervolgens een aanzet om met het publiek een netwerk te ontwikkelen dat de huidige, voor detentie storende opsplitsing “wonen - werk - zorg - justitie” binnen overheid en administratie overstijgt.

Bekijk presentatie

Gesprek over de kunstopdracht van de Provincie Antwerpen die de vraag stelt naar de openbaarheid van haar provinciale kunstcollectie naar aanleiding van de bouw van het nieuw provinciehuis. 

Pieternel Vermoortel neemt zowel tijdens de talk als in het project het voortouw in de theoretische reflectie over ‘collectie & openbaarheid’. Zij gaat in gesprek met kunstenaar-curator Nico Dockx en Sara Weyns (directeur Middelheimmuseum) die als expert en bemiddelaar de Provincie in deze opdracht begeleidt. 

Publieke overheden hebben in de regel publiek domein waarover ze kunnen (laten) beschikken. Waar dat van de provincies enerzijds kleiner en kleiner werd fysiek gesproken, breidde het roerend goed van de Provincie Antwerpen ook uit met de “provinciale kunstcollectie”, eerst ter verfraaiing van gebouwen maar mettertijd ook als onderdeel van een cultureel programma.

Dat laatste lijkt nu een eindig verhaal, door de geplande overheveling van de persoonsgebonden bevoegdheden van de provincies naar andere overheden. 

Ondertussen verrijst er op de as van het oude een machtig nieuw provinciehuis in Antwerpen, omgeven door een publiek park dat aansluit op de groene zones rond de site.

Waarin precies ligt het publieke belang van al deze activiteit? Hoe kan deze opdrachtgever zelf aanjager zijn van de openbaarheid van zijn publiek domein, zowel wat de de openbaarheid van zijn kunstcollectie als de ruimtelijke context betreft? En welke rol kan hij daarin geven aan de kunst? Wordt de bewonderende blik op deze kunstwerken beperkt tot de hoogste verdiepingen van de nieuwbouw of is een bestemming denkbaar die handelt over de culturele waarde en betekenis van dit publiek goed?

De complexiteit van deze context is de aanleiding om het belang van openbaarheid te onderzoeken vanuit een artistiek denken en handelen in verschillende fases van onderzoek en productie. 

De kunstopdracht van Stad Genk met het Heilig Hart Monument als aanleiding voor het herdenken van het monument en onderzoeken van het monumentale in relatie met kunst in de publieke ruimte. 

Theoreticus en criticus Prof. Dr. Bart Verschaffel in gesprek met de bemiddelaar voor deze opdracht architect, criticus en scenograaf Koen Van Syngel.

Wil de openbare ruimte iets betekenen voor zijn gebruikers, dan moeten zij zich er in kunnen vinden, letterlijk maar ook figuurlijk. Datzelfde geldt voor monumenten. Een monument spreekt in het beste geval in naam van iedereen. Doet het dat niet, dan wordt het katalysator van meerstemmigheid en volgen nieuwe vragen naar nieuwe monumenten elkaar op. Het Heilig Hart Monument is zo’n monument dat er niet in slaagt om voor alle Genkenaren een bevredigend gedenkteken te zijn ‘voor alle oorlogsslachtoffers’, zoals het opschrift beweert.

Een kunstwerk verschilt in alles van een monument. Niettemin ziet de Stad Genk in deze context wel een aanleiding om een vraag te stellen aan de kunst, zij het op maat van haar eigen vernuft. Niet om in dat ene monumentale beeld alle verschillen in beleving samen te brengen of uit te vegen maar eerder om de eigenheid van elke vraag of behoefte subjectief te ontrafelen en te wegen. Door onafhankelijk onderzoek te voeren naar wat een artistiek proces in petto heeft bij het in perspectief brengen van alle posities, plaatsen de kunstenaars de relatie tussen kunst en monument mogelijk in een nieuw licht.

Meer info over Open ba(a)r!

kunstopdracht van projectontwikkelaar Tondelier nv samen met Stad Gent naar aanleiding van de (private) ontwikkeling van een nieuwe wijk met openbaar domein op de vroegere gasmetersite in Gent. 
Cultuursocioloog Dr. Pascal Gielen in gesprek met Danielle van Zuijlen, curator en bemiddelaar van dit pilootproject op Tondelier. 

Langs het Verbindingskanaal ter hoogte van de Gasmeterlaan in Gent krijgen de inwoners van de wijken Rabot en Blaisant en de gebuikers van het Justitiepaleis straks een heleboel nieuwe buren bij. Ontwikkeld in de schoot van een publiek-private samenwerking wordt de Tondeliersite de komende tien jaren een splinternieuwe thuis voor nieuwe en oude Gentenaren op de voormalige industriële gasmetersite die potentieel de verbinding vormt tussen deze bestaande woonwijken. Maar hoe vinden nieuwkomers en status quo elkaar?

Het hoeft niet te verbazen dat dit een bezorgdheid is van de bedenkers van dit stadsontwikkelingsproject en tevens opdrachtgevers van de kunstopdracht. Voor de diverse bewoners uit de omliggende buurten zijn deze kunstenaars dan weer een voorbode van de nieuwkomers die zich in Tondelier zullen gaan vestigen.

Is er mogelijkheid tot het maken van zinvolle verbindingen vanuit de kunst, als mede-ontwikkelaar van een gemeenschappelijke ‘lokale cultuur’? Welke rol kunnen kunstenaars spelen op deze plek wanneer hen wordt gevraagd om de situatie te benaderen net vanuit een positie van nieuwkomer, gast of vreemdeling? Zijn er voorstellen denkbaar die leiden tot een gedeeld idee van publieke ruimte?

Een residentie op deze locatie wordt het centrum voor een team van 5 kunstenaars om de artistieke mogelijkheden voor Tondelier in kaart te brengen. Zij zullen op een onafhankelijke manier de context artistiek onderzoeken en een langdurig engagement met de omgeving aangaan. Om te weten welke rol zij hier zien of wensen te verbeelden voor de kunst, is het uitkijken naar hun voorstellen.

Met deze elementen wordt dit experimenteel pilootproject mogelijk de kiem voor een kleinschalig instituut dat organisch kan groeien vanuit de nieuwe verbindingen tussen bestaande situatie en nieuwe ontwikkelingen, tussen bestaande bewoners en nieuwkomers, en de opgedane kennis ook structureel kan verankeren.

Meer info over Open ba(a)r!

Datum : 2 april 2015

Kunstenaar Rudy Luijters heeft het over kunst en landschap en gaat in gesprek met bemiddelaar Nils van Beek (TAAK ). Nils stelde vast dat in het dorp Ressegem het dorpshart een ongebruikelijk ensemble vormt. Midden in het dorp liggen twee weides die ook als zodanig in gebruik zijn. Al veertig jaar wordt er over de toekomstige invulling van deze open ruimte gesproken, verschillende masterplannen van gerenommeerde bureaus hebben al het licht gezien. Het woord is nu aan de kunst, In plaats van een grootschalig ruimtelijk ontwerp dat voor verschillende vormen van gebruik kan worden toegeëigend, is in het kunstproject het toekomstig gebruik het startpunt. Zijn er vormen van gemeenschappelijk gebruik en collectief eigenaarschap denkbaar? Kan een nieuw uit te vinden traditie de katalysator zijn voor toekomstig gebruik, beheer en inrichting van het dorpshart? Het kunstproject heeft niet de pretentie het ruimtelijke probleem op te lossen, maar hoopt dat de denkwijzen van kunstenaars de vastgelopen discussie weer leven kunnen inblazen.

Drie kunstenaars werd gevraagd om de mogelijkheden te onderzoeken. Onder hen kunstenaar David Helbich (D/B) die aanschuift tijdens de talk. De andere kunstenaars zijn Birthe Leemeijer en Thomas Bellinck.

Moderator: Koen Brams

Meer info over Open ba(a)r!

Ter gelegenheid van zijn interventie in het Atelier Bouwmeester spreekt de Spaanse kunstenaar Enrique Marty (° 1969, Salamanca) over zijn werk in relatie tot het maatschappelijk debat over het belang van kwaliteitsbewaking. Marty’s ruimtelijke en conceptuele ingreep komt neer op de introductie van een stoorzender. Hij schept een ongerijmde sfeer door iets te tonen wat geen architectuur is, maar louter het resultaat van ongecontroleerde bouwwoede, en dit uitgerekend op een plek die in het teken staat van de bevordering van de kwaliteit van onze gebouwde omgeving.

Marty toont enerzijds schaalmodellen van de ‘zelfgebouwde’ huizen van zijn ooms en tantes, aan de hand van zijn beschrijvingen vervaardigd door een producent van marketingmateriaal voor immobiliënmakelaars; een tweede reeks werken op papier verwijst naar de vastgoedproblemen in Spanje, waar sinds de jaren 1980 op massale schaal en op ondoordachte wijze bungalows, villa’s en andere woonprojecten als paddestoelen uit de grond schoten, niet gehinderd door enige vorm van stedenbouwkundige of architecturale visie.

De aquarellen tonen, eveneens in de stijl van immo-promotiemateriaal, een brede waaier van hopeloos gestrande bouwprojecten: stilgelegde werven, spooksteden en wijken die nooit bewoonbaar werden. De objecten gedragen zich in het Atelier als een soort parasieten, die getuigen van de erbarmelijke toestand waarin de Spaanse samenleving sinds het uitbreken van de crisis in 2008 is beland.

‘de Lijnen les Lignes the Lines’ is een tentoonstelling van architectuurtekeningen, samengesteld door Cédric Libert. Een reeks van regelmatig wisselende presentaties zal vanaf juni 2014 te zien zijn in de vitrine van het Atelier Bouwmeester. De tekeningen worden via een speciaal voor de gelegenheid ontworpen dispositief geprojecteerd, zodat ze een plaats krijgen naast de andere kunstwerken en tijdelijke architectuurpresentaties in het Atelier.

Tekeningen van architecten hebben iets poëtisch: logische gestrengheid gaat er vaak samen met grillige fantasie. Het zijn onderzoeksinstrumenten die ontstaan wanneer ideeën nog rijpen en onzekerheid gekoppeld is aan vastberadenheid. Deze fragiele maar krachtige papieren efemera belichamen een conditie die je zou kunnen benoemen als reeds-maar-toch-nog-niet. Ze vormen een autonome architectuurtaal, waar ideeën en verbeeldingen in hun essentie worden gevat. Van Piranesis sublieme ruïnes over Mies’ canonieke collages tot Leon Kriers polemische, cartooneske manifesto’s vormen zij een wezenlijke bijdrage tot het architectuurverhaal en het kritische vertoog. Tekeningen scheppen werelden.

De hier door architecten ter beschikking gestelde tekeningen houden verband met hun eigen onderzoek en kwamen tot stand tijdens het reizen of dagdromen. Met in het achterhoofd Aby Warburgs ideeën rond de visuele of semantische verwantschappen die beelden onderling verbinden, werden de tekeningen geordend in een soort inventaris met verschillende hoofdstukken.

Ter gelegenheid van de opening wordt een eerste reeks rond STEDEN onthuld. Aansluitend vindt een gesprek plaats tussen architecten Ido Avissar (List, Parijs) en Jan de Vylder (aDVVT, Gent) en Laurent Stalder, hoogleraar architectuurtheorie aan ETH Zürich.

bekijk video De Lijnen