Kessel - Zorgbuurt

De volledige studieopdracht voor de opmaak van een visie voor een nieuwe zorgbuurt en de nieuwbouw van een buurtzorghuis, een woonzorgcentrum en een groepszorgwoning te Kessel werd gegund aan de TM NU architectuuratelier – Raamwerk – Plusoffice architects i.s.m. Plant en Houtgoed, ELD en Ingenium.

Voortbouwend op het beeldkwaliteitsplan voor de kern van Kessel wordt de vernieuwing van de zorgcampus aangegrepen om de relatie tussen Kessel-Dorp en de Lindekensbeekvallei te versterken. Op de flank tussen de hoofdstraat van Kessel en de natte vallei liggen heel wat kansen om een nieuw weefsel uit te bouwen waarin de automobiliteit niet dominant is. Met hun voorstel willen de ontwerpers tegelijk een meerwaarde realiseren voor het landelijke dorp Kessel en een genereuze plek creëren, die ontmoetingen tussen de bewoners en de buurt en activiteiten naar ieders vermogen stimuleert.

Het concept is opgevat als een doordachte schakeling van vier gebouwdelen, elk met een specifieke functie en karakter. Het woongebouw, het centrum voor kortverblijf en dagopvang gekoppeld aan het centrale onthaal, en de cafetaria met daarbovenop de woonzorgflats worden verbonden door een wintertuin op de eerste verdieping en een logistieke verbinding via de kelder. Het lokaal dienstencentrum wordt als een vierde onafhankelijk volume op de site geplaatst en vormt een open huis voor de buurt. Samen vormen de vier gebouwdelen een ensemble rond een voorplein, een dorps balkon naar het landschap.

De nieuwe programma’s zijn geënt op de dorpse structuur, met een gevarieerd spel van voor- en achterkanten in telkens wisselende constellaties. Vanuit de beekvallei ontstaat hierdoor een ritme van slanke volumes met royale open ruimtes. Het woongebouw wordt ingeplant op de as tussen het voorplein met balkon naar het landschap en de voetweg die Kessel-dorp verbindt met de vallei. De overhoekse opstelling zorgt voor een gevarieerde relatie met de directe omgeving en een helder gecentraliseerd plan. Drie diagonaal geschakelde leefruimtes vormen de spil. Hier bevindt zich de verdeelkeuken, een open keuken voor de twee leefgroepen. Als hart van het woongebouw laat die leefkeuken toe om de bewoners te betrekken bij het koken.

Het woongebouw wordt verbonden met de overige volumes door middel van een wintertuin, een lichte structuur die niet alleen als circulatieruimte, maar ook als ontmoetingsruimte fungeert. Hij vormt, als verlengde van het openbaar domein, de meest publieke as in het gebouw. De oriëntatie en materialisatie zorgen voor een natuurlijk, aangenaam klimaat.

Voor het lokaal dienstencentrum in combinatie met het medisch blok wordt een hergebruik-strategie ingezet. Vanuit de overtuiging dat het bestaande gebouw, mits grondige aanpassingen, nog wel geschikt kan zijn voor een aantal functies, wordt een circulaire benadering uitgewerkt waarbij een deel van de ruwbouw een tweede leven krijgt.

In het proces om tot een gedragen resultaat te komen, staan dialoog en participatie centraal. Door op de projectsite een projectatelier in te richten, wil men alle actoren toelaten om op elk moment de stand van zaken te raadplegen en deel te nemen aan workshops.

Lees de visie op het project op de ‘Stories’ van A+

Met de bouw van een volwaardige zorgbuurt wil de vzw Zorggroep Zusters van Berlaar een nieuwe stap zetten in de ondersteuning van de inwoners van Kessel en omstreken, en dit op een volledig vernieuwde site die centraal gelegen is in de landelijke dorpskern.

De bijzondere locatie, met uitzicht op de groene vallei van de Lindekensbeek, biedt heel wat troeven, maar stelt ook uitdagingen: de toegankelijkheid van de zorgbuurt, de relatie met het dorp en met het historische landschap, de relatie en de mogelijkheden tot sociale integratie met de geplande nieuwbouw voor de basisschool Goezo Kessel. Met deze geplande school zal de zorgbuurt immers het valleigebied delen.

De Zorggroep heeft de ambitie, deze zorgbuurt tot een volwaardig en geïntegreerd onderdeel van het dorp te maken, en een duurzame omgeving te creëren waar iedereen welkom is en graag vertoeft.

De zorgbuurt

De gehele zorgbuurt dient eerst op masterplan-niveau te worden bekeken. Dit dient te resulteren in een logische opbouw, waarbij de oude gebouwen in functie kunnen blijven tijdens de bouwwerkzaamheden, met aandacht voor de bereikbaarheid.

Doel is te komen tot een sterke landschappelijke aanpak voor de gehele site, waarbij een kwalitatieve groene verblijfsruimte de zorgbuurt, het dorp en de open ruimte met elkaar verbindt. De gepaste vervoersmodi dienen hier hun plek te krijgen.

Het buurtzorghuis: een lokaal dienstencentrum, een dagverzorgingscentrum en kortverblijf onder één dak

Het buurtzorghuis vormt het kloppende hart van de site: het verbindt de buurt en het nieuwe zorgcentrum. Het omvat een lokaal dienstencentrum met daarin een polyvalente zaal die multifunctioneel en opsplitsbaar is en daardoor ook ter beschikking staat van de Kesselse verenigingen en scholen. Door er informatieve en recreatieve activiteiten aan te bieden (gastsprekers, hobbyclub, computerlessen …) én een buurtrestaurant in te richten, wil men hier vooral een warme ontmoetingsplaats scheppen voor ouderen uit de buurt.

Ook thuiswonende 65-plussers die van dergelijke activiteiten willen genieten maar daarvoor meer nood hebben aan ondersteuning, moeten hier terecht kunnen. Het dagverzorgingscentrum zorgt in zijn twee leefgroepen van telkens tien personen voor een aangepast programma, met extra tijd en ruimte voor zorgmomenten.

Is er voor een kortere periode toch nood aan een volwaardig verblijf, dan bieden de 13 kamers voor kortverblijf een uitkomst. Ook de thuisverpleging krijgt een stekje binnen dit geheel.

Het nieuwe woonzorgcentrum Sint-Jozef

Wanneer het niet meer lukt om nog langer zelfstandig thuis te wonen, kan er steeds worden gekozen voor permanent verblijf in het woonzorgcentrum Sint-Jozef. Dit is georganiseerd in woongroepen van telkens 8 à 12 bewoners. Twee of meer woongroepen worden aan elkaar gekoppeld in functie van organisatie en logistiek. De +/- 80 woonzorgkamers hebben elk een oppervlakte van ongeveer 27 m² netto.

Daarnaast wil de opdrachtgever ook 8 à 12 zorgflats van zo’n 50 m² voorzien. De flats vormen samen een ‘groepswoning’ en grenzen alle aan een gemeenschappelijke leefruimte en keuken. Hier wil men een bredere doelgroep aanspreken, bijvoorbeeld ook mensen met een chronische zorgvraag.

Een breder aanbod (zowel binnen het residentiële gedeelte als daarbuiten) zorgt ook voor meer bezoek. Hiervoor moet er voldoende parkeergelegenheid worden voorzien.

Aangezien de keuken niet enkel instaat voor de bereiding van de maaltijden voor het woonzorgcentrum zelf, maar ook het buurtrestaurant, het dagverzorgingscentrum én de campus in Nijlen moet kunnen bedienen, is een grote centrale keuken met een capaciteit van zo’n 500 maaltijden per dag een must.

De nieuwe site (93 woongelegenheden + 13 kortverblijfkamers + lokaal dienstencentrum + centrum voor dagverzorging met 20 plaatsen en thuisverpleging) staat in verbinding met de 16 bestaande assistentiewoningen in Huize Biddeloo.

Voor dit alles wenst de Zorggroep een functioneel, flexibel en financieel haalbaar ruimtelijk concept, dat toelaat op een kostenefficiënte manier te werken, zodat de inwoners van Kessel tegen een betaalbare dagprijs kunnen blijven genieten van al het moois dat hun vertrouwde omgeving te bieden heeft.

Selectiecriteria

• De algemene ontwerpmatige deskundigheid mbt de projectopdracht
• De vakbekwaamheid
• De relevante ervaring

Gunningscriteria

1. De kwaliteit van de concept- en visievorming en het ontwerpend onderzoek in het licht van de ambities en verwachtingen van de publieke opdrachtgever zoals ze geformuleerd zijn in het bestek:
   a. In een ruim maatschappelijk kader
   b. Meer functioneel toegepast op de praktische eisen van de gebruiker
2. De procesgerichtheid en procesbereidheid
3. De aanpak van duurzaamheid
4. De raming van de projectkost
5. Het honorarium

De gewichten van de criteria zijn respectievelijk als volgt: 4/3/2/2/1 Het gewicht van de subcriteria is 1.