Sint-Lievens-Houtem - Markt

De herinrichting van het marktplein kadert binnen een globaal stedenbouwkundig concept voor de ontwikkeling van Sint-Lievens-Houtem, waarbij twee elementen een belangrijke rol spelen:

• de fysische relatie tussen het plein en de open ruimte door middel van een netwerk van wandel- en fietspaden
• een doordachte invulling van de open ruimtes in of nabij het centrum van Sint-Lievens-Houtem.

De bestaande voetwegen en kleinschalige monumenten worden versterkt en opgenomen in een samenhangend netwerk, waarbij ontbrekende stukken aangevuld worden. Dit laat toe om verschillende routes te beschrijven rondom het marktplein en de kern, en het marktplein te gebruiken als uitvalsbasis voor een bezoek aan de omgeving. Op bepaalde betekenisvolle plaatsen worden kleine ingrepen aangebracht, die het netwerk betekenis geven.

De structuur van de gemeente Sint-Lievens-Houtem, de belevingswaarde en het ‘zijn’ en ‘worden’, zitten geschakeld op een drieledig systeem - CODEX - in plaats en tijd. In ‘plaats’ komt dit vooreerst neer in de landschappelijke omgeving met bos en weide, vervolgens in de globaliteit van het gebouwde met een samengaan van gemeentelijke ‘monumenten’ naast een geheel aan onopvallendheid en als meest centrale de open ruimte van het Marktplein. In ‘tijd’ vertaalt dit systeem zich in een jaarlijks evenement dat zich inlaat met het landschappelijke maar dat verder reikt dan de gemeente zelf, in een wekelijks gebeuren op het Marktplein dat onmiddellijk gerelateerd staat tot de bevolking zelf en in een dagelijkse passage dat de ‘monumenten’ bedient: kerk, school, gemeentehuis, rusthuis, e.a.

Dit vormt een basis voor een nieuw denken aangaande gemeentelijke (stedelijke) ingrepen waarbij collectief zich schakelt aan individu en waarbij het onderzoek naar nieuwe technologieën in de wereld van de wetenschap dienen te worden gebruikt voor een nieuw ‘comfort’ in het geheel van beleving en leefbaarheid. Het landschap op zich kan dan als één groot educatief geheel wordt beschouwd, een soort van eerste aanzet, een pilootproject dat zich aandient om na te denken over het Vlaamse landschap in zijn totaliteit en hierbij het percelering- en verkavelingssyndroom teniet te doen.  Daarnaast kan de gehele ruimtelijkheid van het Marktplein worden uitgebouwd als een intensifiëring van deze dingen, als een soort van microkosmos van de gehele omgeving.

Aldus wordt het plein zelf ‘getekend’ vanuit de herkenbare aanwezigheid van horizontaal vlak en verticale rijen bomen, met die ene boom als contrapunt tegenover de kerk. Het Marktplein wordt gescandeerd in verschillende intervallen, visueel begrijpbaar, zonder echter afbreuk te doen aan de totaliteit van het plein zelf. Maar één langse loop- en zitzone (terrassen) aan de noordzijde van het plein (en dus belicht met zuiderzon) houdt het plein aan elkaar. Een gegeven grote ruimte splitst men niet op: hier wordt ‘perk en paal’ gesteld aan de verkavelingspolitiek. Deze intervalreeks is duidelijk ervaarbaar in een opengelegd rioleringssysteem waarbij op specifieke plekken het hemelwater zichtbaar wordt, waar het geluid van waterstromen hoorbaar is en waar een opvangbekken gebruikt wordt als bassin, als bekken of als drinkbak. Plaats en tijd in één structuur gevat.

Sint-Lievens-Houtem is een buitengebiedgemeente aan de rand van de Vlaamse Ardennen. 
Door zijn omvang (2 ha) is het Marktplein één der grootste van Vlaanderen. 
De gemeente wil de ontmoetings- en marktfunctie versterken. Zij wil tevens via de verbindingen met de omgeving van op het Marktplein laten aanvoelen welke potenties op het vlak van landschaps- en natuurelementen in de gemeente nog aanwezig zijn om zo de bezoeker uit te nodigen voor een ontdekking van het achterland van dit Marktplein. 
De ontmoetingsfunctie heeft te maken met het feit dat de meeste handelszaken en diensten rond deze open plek gelegen zijn. De wekelijkse markt en de tweedaagse jaarmarkt krijgen een bijzonder karakter in de ruimtelijke omkadering van het unieke langwerpige plein. 
Naast deze marktfuncties moet ook de mogelijkheid bestaan andere manifestaties en evenementen te organiseren die het potentieel van dit gebied beklemtonen. 
De opdracht bestaat dan ook uit een ontwerp voor de herinrichting van het Marktplein gebaseerd op een globale visie die uitgaat van een strategische verankering van deze site in de bredere landschappelijk en natuurhistorische context. 
Het is een uitdaging om vanuit het plattelandskarakter de unieke kwaliteiten van deze publieke ruimte te beklemtonen en aan te scherpen. 
Enkele historische monumenten kunnen daarbij dit proces ‘begeleiden’ zoals de beschermde kerk en het beschermd stenen kruis in het midden van het Marktplein. Ook andere historische gegevens, zoals een beek en een drinkpoel voor dieren, kunnen opnieuw zichtbaar worden gemaakt in een hedendaagse setting zodat de historische landschappelijke gelaagdheid haar oorspronkelijkheid terug laat ontdekken.