Oud-Heverlee - Een duurzame ontwikkelingsstrategie voor Haasrode

De gemeente Oud-Heverlee is een landelijke fusiegemeente met zo’n 11.000 inwoners, gesitueerd ten zuidoosten van Leuven (Vlaams-Brabant) en grenzend aan de gemeenten Bierbeek, Huldenberg, Bertem en aan de taalgrens met Nethen. De slagzin „Oud-Heverlee, natuurlijk!” verwijst naar de belangrijke omliggende natuurgebieden zoals het Meerdaalwoud, het Heverleebos en de Dijlevallei. Zij bepalen mee de identiteit en het groene karakter van de gemeente.

Haasrode is een deelgemeente van Oud-Heverlee met 3.000 inwoners. In het ruimtelijk structuurplan werd het geselecteerd als hoofddorp. Haasrode heeft een groot potentieel als levendige dorpskern: een populaire gemeenteschool, een bloeiende muziekschool, een bibliotheek, een gezellig dorpscafé bevinden zich op wandelafstand. De lokale sporthal biedt onderdak aan een succesvolle volleybalploeg, er zijn verschillende lokale handelaars in de kern en goed openbaar busvervoer verbindt Haasrode met Leuven en Haasrode industrie, de grootste tewerkstellingspool in de omgeving.  

De dorpskern van Haasrode wordt echter ook geconfronteerd met enkele belangrijke uitdagingen. Zo staat het publieke patrimonium onder druk: de bibliotheek voldoet niet langer aan de hedendaagse normen, de schoolgebouwen worden, mede door veelvuldig buitenschools gebruik door de muziekschool, krap en met de eenmaking van de kerkfabrieken is de invulling van de kerk op vandaag onduidelijk.

Daarom plant het gemeentebestuur enkele grote aanpassingen in de dorpskern:

• Site oud Gemeentehuis – cultureel hart: vervanging van de bestaande gebouwen (oud gemeentehuis en huidige bibliotheek) door een nieuw gebouw waar de bibliotheek en de muziek- en toneelacademie gehuisvest kunnen worden, maximaal gericht op meervoudig gebruik. Het gebouw moet een groene zone rondom krijgen, een ‘groene living’ van het dorp waar alle generaties graag vertoeven. Er dient onderzocht te worden hoe deze ambitie kan sporen met de ontwikkelings- en ontsluitingsmogelijkheden van het achterliggende binnengebied (woongebied).
• Site Kerk – groene ruimte: rond de kerk van Haasrode ligt een groene zone die veel sterker dan vandaag kan worden ingezet als kwaliteitsvolle en aantrekkelijke publieke open ruimte. Er dient onderzocht hoe deze ruimte zowel een verbindende functie (trage weg) als een verblijfsfunctie kan opnemen.

De te ontwikkelen visie voor de dorpskern (deel 1 van de opdracht) moet de onderlegger zijn van de verdere ontwerpopgaven op deze sites.

De grootste uitdaging voor Haasrode ligt echter in de ontwikkeling van een groot woonuitbreidingsgebied in het centrum. Dit binnengebied van 9,5 ha mag in geen geval benaderd worden als een alleenstaande entiteit. De invulling dient bij te dragen aan een attractieve, leefbare dorpskern en de ontwikkeling moet aansluiten op de bestaande kwaliteiten en die waar mogelijk versterken. Binnen deze opdracht (deel 2) wordt een masterplan voor de invulling van dit gebied gevraagd, waarbij de nadruk ligt op het behoud en de versterking van een groen-blauw netwerk met trage verbindingen en een klimaatrobuuste publieke ruimte. Wonen dient te gebeuren volgens toekomstgerichte verkavelingsprincipes die inzetten op kwalitatieve en selectieve verdichting.

De opdrachtgever verwacht tevens dat het ontwerpteam het door de gemeente opgezette participatietraject ondersteunt en in dialoog gaat met de belangrijkste stakeholders tijdens de opmaak van het masterplan. Dit veronderstelt dat het ontwerpteam over de nodige communicatieve en participatieve vaardigheden beschikt.

De ambitie ligt hoog. Daarom werd de hulp ingeroepen van het Team Vlaams Bouwmeester. In samenwerking met Team Vlaams Bouwmeester wenst de gemeente op zoek te gaan naar geïnteresseerde ontwerpteams die de ontwikkeling van het woonuitbreidingsgebied aangrijpen als hefboom voor een bredere ruimtelijke transformatie.