Boortmeerbeek - Omgevingsanalyse

De gemeente Boortmeerbeek is een bloeiende gemeente met zo’n 12.000 inwoners, gelegen in het noorden van de provincie Vlaams-Brabant in de driehoek Mechelen - Leuven - Brussel. De buurgemeenten zijn Zemst (Hofstade en Elewijt), Mechelen (Muizen), Kampenhout, Haacht (Wespelaar en Haacht) en Bonheiden (Rijmenam en Bonheiden).

Door de jaren heen heeft Boortmeerbeek zich ontwikkeld van een landelijke gemeente tot een gebied met een verstedelijkt karakter. Dit vertaalt zich in verschillende infrastructuren van bovenlokaal niveau, een uitgebreid voorzieningenapparaat, een verscheidenheid aan bedrijven (zowel lokaal als regionaal) en een sterke spreiding van de bewoning.

Als gevolg van die verstedelijking wordt de gemeente vandaag geconfronteerd met een aantal ruimtelijke knelpunten:

• De verschillende west-oost georiënteerde infrastructuren (N26, spoorlijn  Leuven-Mechelen en het kanaal Leuven-Dijle), die vanaf het einde van de achttiende eeuw zijn ontstaan, vormen sterke barrières binnen de gemeente en hebben geleid tot een gespreide ontwikkeling van wonen, bedrijvigheid en handelsactiviteiten.
• Deze gespreide ontwikkeling heeft ertoe geleid dat Boortmeerbeek dichtbebouwd is. Het zwaartepunt van de bebouwde omgeving is gelegen in de buurt van de infrastructurenbundel rond de kernen Boortmeerbeek, Hever, Schiplaken en Haacht-Station. Een groot aandeel van de bebouwde ruimte is echter daarbuiten gelegen ten gevolge van een sterke suburbanisatie.
• De nabijheid van de oprit van de autosnelweg E19 in Zemst (Mechelen) maakt van Boortmeerbeek een ‘doorrijdgemeente’. Het historisch gegeven dat er op de as Mechelen-Leuven maar één doorgaande verbinding voor autoverkeer is en dat deze verbinding pas in de laatste decennia aan belang won, versterkt dit beeld.
• De N26 kreeg hoe langer hoe meer de functie van lokale ontsluitingsweg. Sinds de jaren ’70 werden bedrijven en voorzieningen langs deze weg uitgebouwd. De geringe bouw- en grondprijs, de parkeeraccommodatie en het ontbreken van stedenbouwkundige verordeningen leidde ertoe dat de Leuvensesteenweg meer en meer als commerciële strip werd ingericht. De N26 werd echter niet ontwikkeld in functie van de ontsluiting van aangrenzende activiteiten en levert daardoor steeds grotere verkeersproblemen op.
• De sterke barrièrewerking van de verschillende infrastructuren in combinatie met de suburbanisatie heeft ervoor gezorgd dat de open ruimte en de groenblauwe netwerken onder druk zijn komen te staan. Het oorspronkelijke traditionele open landschap van het tuinbouwgebied is op het grondgebied van Boortmeerbeek sterk versnipperd en bedreigd.

Omgevingsanalyse en ontwikkelingsstrategie

De gemeente Boortmeerbeek is op zoek naar een ontwerpteam dat deze ruimtelijke knelpunten in kaart wil brengen en een omgevingsanalyse en potentiekaart van haar grondgebied wil maken. Op basis van deze omgevingsanalyse wordt gevraagd werk te maken van een ontwikkelingsstrategie voor de gemeente Boortmeerbeek. De ontwikkelingsstrategie moet een kader vormen voor toekomstige ruimtelijke initiatieven, waarbij ingezet wordt op kwaliteitsvolle verdichting en kernversterking rekening houdend met de karakteristieken en kwaliteiten van de gemeente. Een leefbare en ondernemende gemeente met open ruimte, duurzame mobiliteit en kwaliteitsvol wonen en leven als centrale ankerpunten.

Op basis van deze ontwikkelingsstrategie worden een aantal besluiten geformuleerd die het toekomstig ruimtelijk beleid van de gemeente zullen helpen sturen. Een eerste onderverdeling van het gebied in zones met ontwikkelingskansen en een agenda voor ruimtelijke transitie bieden een overzicht van concrete ontwerp- en studieopgaven, alsook beleidsmatige ingrepen die belangrijk zijn om de ruimtelijke transities te realiseren. In een tweede fase moet de ontwikkelingsstrategie een eerste kader bieden om voor een aantal strategische deelgebieden (de kernen Boortmeerbeek, Hever, Schiplaken en Haacht-Station) masterplannen en architectuuropdrachten te laten opmaken.

Doorheen de opmaak van de omgevingsanalyse zal ook een participatiemoment voorzien worden waarbij het ontwerpteam met burgers in dialoog dient te gaan over het masterplan.

De Vlaamse Bouwmeester begeleidt het hele project en zal deel uitmaken van het adviescomité voor de gunning van de opdracht.