Sint-Martens-Latem - Masterplan site Priesterage

De gemeente en de huisvestingsmaatschappijen willen een visie ontwikkelen voor de site Priesterage, waar seniorenflats, sociale woningen, het sociaal huis, het woonzorgcentrum en het kinderdagverblijf meer een ‘samenleefplek’ moeten worden. Op het terrein staan dertien witte woningen naar een ontwerp en een masterplan uit 1988 van architect Jean Van Den Bogaerde. Hoewel slechts een vierde van het masterplan werd gerealiseerd, erkent men vandaag de kwaliteit van deze gelijkvloerse woningen, al moeten ze energetisch gerenoveerd worden. Nathalie Casteels analyseert in samenwerking met Sofie Dascotte het woonerf en brengt de historie in kaart van het stopgezette masterplan tot de weinig samenhangende projecten daarna. Ze meent echter dat de lage woningen plaats moeten ruimen voor het nieuwe programma in een langgerekt S-vormig volume met twee bouwlagen, dat een erf vormt met het bestaande seniorenflatgebouw en het zorghuis. Sigrid Vangeneugden onderzoekt de identiteit van het landschap van Sint-Martens-Latem en wil de samenhang versterken door verharding op te breken voor een eenvormige parkaanleg en flora met veel Japanse kerselaars. Een nieuw L-vormig woongebouw met een hof doet ze aansluiten op het volume seniorenflats. Maud Goossens weet de complexiteit van dit vraagstuk het beste te vatten door een heldere set van tactische ingrepen. Ze zorgt voor samenhang met een trage weg als as, met daarop verschillende herkenningspunten, en rijgt de groene ruimte als verwijlplekken aan elkaar. Zes witte woningen wil ze herstellen en vier nieuwe toevoegen. Tegelijk voegt ze met het Woonbos een nieuwe woontypologie toe: drie slaapkamerwoningen die aanpasbaar zijn tot telkens twee kleine units. Ze vormen twee gekartelde volumes rond een collectieve tuin, ingebed in het omringende groen. 

Het lokaal bestuur wenst samen met de lokale huisvestingsmaatschappijen een visie op te maken voor de site Priesterage in het centrum van de gemeente. De site groepeert momenteel een seniorenflatgebouw met dertig flats en dertien ‘witte woningen’ van het lokaal bestuur, een sociaal huis met kantoren van het OCMW en de dienst Vrije Tijd, zeventien sociale woningen van Volkshaard, het woonzorgcentrum Ter Venne van Armonea en een kinderdagverblijf van Partena. Het centrale deel van de site is in eigendom van het lokaal bestuur, de omliggende percelen van de te betrekken partners. De interactie tussen de verschillende woonvormen en functies op en rond de site is vandaag eerder beperkt. Hoewel het geen deel uitmaakt van het projectgebied, is het in het kader van de ruimtelijke context ook van belang te wijzen op het aanpalend terrein van de Vrije Basisschool.

Met de visieontwikkeling wensen de opdrachtgevers een samenhang te creëren tussen de verschillende gebouwen en gebruikers. Doel is om de site om te vormen tot een brede samenleefplek voor verschillende doelgroepen, die elders in de gemeente geen aangepaste woning vinden. Daarbij wenst het lokaal bestuur de huidige focus op senioren te verbreden naar andere zorgbehoevenden, met diverse al dan niet tijdelijke woonvormen. Zo kan de site vervellen van een eenzijdige seniorensite tot een kwalitatieve, gemengde omgeving voor minder mobiele en kwetsbare bewoners. Het wonen dient ook ondersteund te worden door noodzakelijke zorg en ruimte voor ontmoeting te voorzien.

De verwachte visie zet in op twee sporen. Enerzijds wordt een ruimtelijk masterplan beoogd waarbij rekening gehouden wordt met de bestaande eigendommen, de aanwezige bebouwing, de inpassing in de context en de te verwachten ruimtenoden. Het masterplan doet uitspraken over ontwikkelingsmogelijkheden voor bijkomende bebouwing en de inrichting van de open ruimte. Het ruimtelijk masterplan werkt daarbij met verschillende scenario’s, waarbij expliciet ook de mogelijke opties voor de ‘witte woningen’ (herbestemmen, renoveren, vervangen, …) verbeeld worden. Anderzijds is een programma-onderzoek cruciaal, waarbij de mogelijke verbanden en synergieën tussen de aanwezige woonvormen, voorzieningen en achterliggende actoren onderzocht worden en aangedragen wordt welke samenwerkingen opgezet kunnen worden, welke woonvormen best aangevuld worden en welke voorzieningen anders gebruikt of bijkomend ingepast kunnen worden.

Het onderzoek in het kader van deze Meesterproef geldt als een verkenning van het potentieel van de site om een werkelijk innovatieve samenlevingsplek te worden. Latere opdrachten kunnen deze visie vertalen in concrete projecten voor de site.

Kunst in opdracht maakt deel uit van het denk- en ontwerpproces van dit project.

Een kunstwerk kan de culturele en maatschappelijke context van het project versterken. Het Platform Kunst in Opdracht van het departement Cultuur, Jeugd en Media selecteert en begeleidt de kunstenaar(s).