Schoten - Tuinwijk

In de tuinwijk in Schoten wil De Ideale Woning de oudste huizen vervangen door nieuwe woningen. Er rees weerstand tegen het idee van vervangende woningbouw door De Ideale Woning omdat deze rode bakstenen huisjes en pannendaken, anders dan de recentere betonnen huizen, een herkenbaar beeld vormen dat men waardeert als erfgoed. De kandidaten voor deze opgaven begonnen dan ook samen aan een grondige analyse van de wijk met een ruimere perimeter. Ze werden daarbij geholpen door de kunstenaars, die in de wijk ‘Klarre Warre’ bewoners aanspoorden om te dromen over de toekomst. Ze deelden vragen uit en plaatsten een gele brievenbus voor de antwoorden. Tevens organiseerden ze op een zondag een bijeenkomst in enkele tuinen van leegstaande huizen. De architecten verdiepten zich ook in de tuinstadgedachte, bogen zich over formules voor tijdelijk gebruik, de recyclage van bouwmaterialen, de trage wegen en de parkeerproblematiek. Ze onderzochten de mogelijkheden van de typologie van de huizen en bedachten drie ruimtelijke scenario’s voor een vernieuwde tuinwijk: een optie met behoud van de huidige footprint met een collectiever binnengebied met parkeerhaven, een optie met een inpandige verdichting en een optie met teruggetrokken rooilijn waarbij relicten van de te slopen huizen het brede openbare domein activeren. Er liggen nu veel ideeën op tafel voor een boeiende discussie met de gemeente en vervolgens een architectuurwedstrijd voor het project. 

De Ideale Woning is eigenaar van verschillende tuinwijken die aan het begin van de 20ste eeuw zijn gebouwd. Momenteel wordt de bouwkundige staat van deze woningen onderzocht, om na te gaan of ze grondig gerenoveerd kunnen worden dan wel vervangen moeten worden door nieuwbouw. Dit project is dan ook een belangrijke leerschool voor andere, nog op te starten projecten in ons patrimonium. Ook het omgaan met leegstand is een uitdaging die De Ideale Woning belangrijk vindt. Niet alleen lijdt het patrimonium onder de leegstand, ook de buurt ondervindt er last van. Leegstand trekt immers vandalisme aan. Een tijdelijke invulling is in die zin een win-winoperatie.

Begin 1920 bouwde De Ideale Woning de eerste fase van een kleine tuinwijk vlakbij het centrum van Schoten. Door het beeldbepalend karakter van de gevels zijn deze woningen deel geworden van het collectieve geheugen van de Schotenaar. De twintig woningen zijn de voorbije decennia opgefrist, maar nooit grondig verbouwd en ze voldoen niet meer aan de huidige comforteisen. De laatste jaren zijn de woningen stelselmatig leeg komen te staan, wat heeft bijgedragen tot de slechte staat waarin ze zich nu bevinden. De ontwerpopdracht is tweeledig. Enerzijds wenst De Ideale Woning een ontwerper aan te stellen voor de opmaak van een ruimtelijke visie op schaal van het volledige bouwblok, die verder vertaald wordt naar een architecturaal ontwerp voor de woningen. Daarbij geldt als belangrijke randvoorwaarde voor het gemeentebestuur van Schoten dat het beeldbepalend karakter van de wijk behouden blijft. Deze beperking is meteen ook een belangrijke ontwerpuitdaging. Anderzijds wenst De Ideale Woning, in afwachting van de start van de bouwwerken, de mogelijkheid van een tijdelijke invulling van de leegstaande woningen te laten onderzoeken. Het onderzoek moet aantonen welke aanpassingen nodig zijn om een tijdelijke invulling mogelijk te maken.

Kunst in opdracht maakt deel uit van het denk- en ontwerpproces van dit project.

Een kunstwerk kan de culturele en maatschappelijke context van het project versterken. Het Platform Kunst in Opdracht van het departement Cultuur, Jeugd en Media selecteert en begeleidt de kunstenaar(s).