Antwerpen - AG Vespa - Fierensblokken

Opdrachtgever: AG Vespa

Ontwerper: Happel Cornelisse Verhoeven architecten en Molenaar & Co architecten  

De Fierensblokken zijn modernistische (oorspronkelijk sociale) woonblokken gelegen aan de Antwerpse Nationalestraat en ontworpen door Gustave Fierens. Het complex bestond uit 195 kleine, verouderde appartementen. In opdracht van AG Vespa werden ze met veel respect voor het verleden verbouwd tot 122 afgewerkte betaalbare huurwoningen met collectieve voorzieningen zoals een binnenplein met bomen, groene dakterrassen, een ondergrondse fietsenstalling, gastenverblijven, polyvalente ruimtes en een wasruimte. Met deze woningen mikt de stad op jonge gezinnen, jonge starters en doorstromers van de sociale huurmarkt. De benedenverdieping kreeg een levendige commerciële invulling met horeca en detailhandel zoals een meubelwinkel, een bakker, een koffiebar, een ijssalon en een restaurant. In samenwerking met de stad en het district Antwerpen wordt ook de straat tussen de blokken nog heraangelegd, met meer groen en minder verkeer.  

De Fierensblokken waren oorspronkelijk eigendom van de sociale woonmaatschappij Woonhaven, die de afbraak van de gebouwen plande omdat een renovatie voor haar te complex en financieel onhaalbaar bleek. De jury prijst de beslissing van AG Vespa om het art-deco-erfgoed te redden door het te renoveren en tegelijk tegemoet te komen aan de vraag naar betaalbare kwalitatieve huurwoningen. Er werden appartementen van diverse groottes gerealiseerd, met onder andere ook samenhuis-appartementen, waardoor zowel alleenstaanden als (grote) gezinnen en vriendengroepen er terecht kunnen. 

De jury is onder de indruk van de moedige beslissing om betaalbaar wonen op die plek in de stad mogelijk te maken, en dit in de vorm van huurwoningen die in handen van de stad blijven. Dat maakt de terugverdientijd van de investering langer, maar zorgt ervoor dat de eigendom niet versnipperd wordt en er langdurig beleid kan gevoerd worden rond betaalbaarheid. Dat AG Vespa het beheer van zo’n grootschalig project op zich neemt, is bewonderenswaardig. 

De gebouwen werden met respect voor de erfgoedwaarde aangepakt, de energieprestaties werden drastisch verbeterd en er ging bijzondere aandacht naar collectieve voorzieningen. Het hoekgebouw werd vervangen door een beeldbepalende nieuwbouw die heel mooi in het geheel opgaat. De commerciële plint zorgt samen met het in ere herstelde bouwblok voor een heropleving van de buurt.  

De jury waardeert de aandacht die AG Vespa besteedde aan programmatorisch en bouwfysisch vooronderzoek, waar een belangrijk budget voor vrijgemaakt werd. Ook aan toekomstig onderhoud werd gedacht door samen met de bouw het meerjarige onderhoud aan te besteden.  

De renovatie van de Fierensblokkens is een sterk project dat inzet op meerdere uitdagingen (grootschalige renovatie van erfgoed, betaalbare huurwoningen, klimaat en biodiversiteit, circulariteit,…) en tot een kwaliteitsvol resultaat kwam door de professionele procesbegeleiding van AG Vespa en zijn verschillende afdelingen. De jury kijkt nog uit naar de toe-eigening van de daktuin en de polyvalente ruimtes door bewoners en de verdere vergroening van de binnenplaats.