Lier - Omgevingsaanleg Sint-Gummaruskerk

Het stadsbestuur van Lier wil de omgeving van de Sint-Gummaruskerk, in het historische centrum van de stad, vernieuwen zodat de rijke geschiedenis van deze plek tot uiting komt. De ambitie is om de omgeving op maat van de actieve weggebruiker te brengen en zo de verschillende culturele gebouwen en gemeenschapsfuncties rondom de kerk met elkaar te verbinden: de bibliotheek, de podiumacademie (muziek, woord en dans), de kwekerij (coworking space, events), de Jezuïetenkerk (concerten, toneel en dansvoorstellingen) en de Colibrant (vergaderlokalen, horeca en events). 

De opdracht betreft de opmaak van een toekomstvisie voor de publieke ruimte in het gebied rond de Sint-Gummaruskerk en de opmaak van een inrichtingsplan voor de publieke ruimte, inclusief de riolering en nutsvoorzieningen van de Rechtestraat, Heilige-Geeststraat, Deensestraat, Berlaarsestraat en het Kardinaal Mercierplein, alsook de opmaak van een lichtstudie voor de exterieure belichting van de kerk. De uitvoering en bijhorende opvolging van de werken van het deel van de Berlaarsestraat tussen het Kardinaal Mercierplein en de Arthur Vanderpoortenlaan is een voorwaardelijk deel van deze opdracht. 

Het ontwerpteam dient op zoek te gaan naar kansen voor trage verbindingen naar achtergelegen plekken zoals de binnentuin en terrassen van de bibliotheek, historische vlieten, de binnentuin van het Heilige Geestgebouw, de binnentuin van het Zwartzusterklooster, de verbinding van de podiumacademie met de beeldacademie via de normaalschoolsite, … Doel is tegelijk de verblijfskwaliteit te verhogen, ruimte voor water te bieden en een veilige mobiliteitsafwikkeling voor de buurt te concipiëren. Enkele voorgaande studies bieden hiervoor een eerste kader.

De Sint-Gummaruskerk wordt van eind 2021 tot 2029 in fases gerenoveerd met behoud van haar liturgische, spirituele en museale functie, en aangevuld met een concert- en tentoonstellingsruimte. Het Heilige Geestgebouw wordt het Huis van het Kind. Hier komt ook een infopunt over het sociaal verhaal van Lier en een kleine horecavoorziening. De publieke ruimte rondom deze gebouwen moet onder andere hierop afgestemd worden. De nieuwe omgevingsaanleg zou klaar moeten zijn voor de renovatie van de kerk voltooid is. 

Vandaag is de publieke ruimte vooral afgestemd op autoverkeer en soms onduidelijk vormgegeven. Qua materiaalgebruik is er weinig samenhang te vinden en kwalitatieve verblijfsruimte ontbreekt. Rond de kerk staan enkele majestueuze bomen die zeker behouden moeten worden. Archeologisch vooronderzoek wees uit dat ten noorden van de kerk het oude kerkhof zeer hoog in de ondergrond bewaard is. De ontwerpers dienen hier rekening mee te houden.

De opdrachtgever wil verantwoordelijk omgaan met de beschikbare ruimte, energie en materialen. Dit kan gaan over het hergebruiken van kasseien, de keuze voor nieuwe of hergebruikte materialen die later eenvoudig vervangen of hersteld kunnen worden, het zodanig organiseren van parkeerplaatsen dat ze op termijn een andere invulling kunnen krijgen, … Het regenwater dat op de enorme dakoppervlakte van de Sint-Gummaruskerk valt, stroomt nu rechtstreeks naar de riolering. De integratie van regenwaterputten en vertraagde regenwaterinfiltratie is een aandachtspunt. Bij de renovatie van de kerk wordt reeds rekening gehouden met een toekomstige omschakeling van gas naar een meer duurzame energiebron. De kansen voor het winnen van geothermische energie dienen dan ook onderzocht en geïmplementeerd te worden. 

Enkele accenten die de opdrachtgever wenst te leggen:

• De kerk en haar omgeving moet een aantrekkelijke plek worden voor zowel de Lierenaars als voor de bezoekers van de stad.
• De omgevingsaanleg moet de verbinding tussen de verschillende functies en gebruikers stimuleren.
• Er dient rekening te worden gehouden met mogelijke archeologische vondsten in de ondergrond.
• Duurzame mobiliteit dient aangemoedigd te worden.
• Er dient verantwoordelijk omgegaan te worden met ruimte, water en energie.

Voor deze opdracht is het stadbestuur van Lier op zoek naar een ontwerpteam met ervaring in het ontwerpen van klimaat-robuuste publieke ruimte in een stedelijke context. Het team bestaat minstens uit een stedenbouwkundige, een ingenieur infrastructuur, technieken en rioleringswerken, en kan zich versterken met onder meer een archeoloog en een deskundige inzake de verlichting van gebouwen.

Van de opdrachtnemers wordt verwacht dat zij samen met de stad Lier in gesprek gaan met de verschillende stakeholders en hun input gebruiken om de toekomstvisie te voeden. Deze visie moet op een informatieve en wervende manier verbeeld worden zodat de stad de Lierenaars erover kan informeren.

Inbegrepen in de opdracht 

• Volledige studieopdracht voor de opmaak van een toekomstvisie voor de publieke ruimte, inclusief het aanleveren van beeldmateriaal voor en de deelname aan een eventueel participatietraject
• Volledige studieopdracht voor de omgevingsaanleg: inrichtingsplannen inclusief nutsvoorzieningen, financieel technische studies, belichtingsstudie kerk, aanwezigheid bij eventueel participatietraject en aanleveren beeldmateriaal, aanstellen landmeter voor opmeting, procesbegeleiding en uitvoering, …

Niet inbegrepen in de opdracht 

• Organisatie van een participatietraject
• Sonderingen
• Veiligheidscoördinatie
• archeologisch vooronderzoek
• opmaak MER
• bodemonderzoek, …

Selectievoorwaarden

Geen bewijs van inschrijving bij de orde van architecten noodzakelijk.

Projectteam

• Minimaal 1 stedenbouwkundige in het team met minimaal 5 jaar ervaring met publieke projecten.

Referentieprojecten

• 1 referentie die aantoont dat de kandidaat ervaring heeft met de opmaak van visiedocumenten of het ontwerpen van publieke ruimte in een stedelijke/historische context
• 1 referentie die aantoont dat de kandidaat ervaring heeft met het ontwerpen van een klimaat adaptieve buitenruimte
• 1 referentie die de kandidaat zelf relevant vindt in functie van de voorliggende opgave

Voor deze referentieprojecten geldt:

• De referentie toont aan op welke manier de ontwerper omgaat met de bestaande context, omgeving en bestaand patrimonium.
• Bij de referentie dient te worden toegelicht welke rol de ontwerper vervulde bij het voorgestelde project.
• De referentieprojecten mogen gerealiseerd, in aanbouw of in (voor)ontwerpfase zijn. Wedstrijddeelnames komen ook in aanmerking.
• Referentieprojecten uitgevoerd bij een ander bureau of werkgever mogen worden gebruikt. Ook hier dient de rol van de ontwerper ten aanzien van het referentieproject te worden toegelicht. Om deze referentieprojecten te gebruiken is géén beroep op de draagkracht van het andere bureau of werkgever noodzakelijk.

Selectie- en gunningscriteria

Zie selectieleidraad