Oostende - Drie Platanen

Masterplan

Het ontwerp van het WZC wil als slimme kop bijdragen aan het succes van het masterplan Park de Nieuwe Koers. Het ontwerp pikt een aantal aandachtspunten op die deze ambitie concreet willen maken:
Eerst en vooral hebben we het mooie bomenbestand op de site in ere willen houden. Het zijn tenslotte de bomen die in het plan voor de continuïteit moeten zorgen tussen de verschillende plandelen, en zo het groene lint ook daadwerkelijk groen maken.
Ten tweede hebben we de doorsteek langs het WZC als een belevenis opgeladen. In plaats van flauwtjes langs een groot gebouw te fietsen, rij je er dwars doorheen. In die beweging fiets je door een mooi groot hof met daarin drie prachtige platanen. Zo worden gebouw en passant intens op elkaar betrokken. Deze doorsteek werd formeel in het gebouw aangezet, zodat het publieke karkater duidelijk voelbaar wordt. De doorgang is groot genoeg voor een brandweerwagen.
Verder werd de voorgevel langs de straatkant opgetild, waardoor je onder de verdieping doorkijkt in het groene hof. Als een opgetilde rok trekt het gebouw zo de aandacht op de groene zone die ze verbergt.
Door alle randvoorzieningen zoals fietsen, vuilnis, laden en lossen in de figuur van het gebouw op te nemen, kan de tuin groen en ongeschonden blijven. Het functioneren van het WZC doet zo geen afbreuk aan het karakter van de groene vinger. Het parkeren wordt voor het grootste deel opgelost in zone 2 van het masterplan. Hier zijn een zeventigtal parkeerplaatsen voorzien.
Tenslotte wordt het restaurant verzelfstandigd als een gelijkvloers paviljoen, dat zich slim positioneert tussen de bebouwing aan de straat en het recreatieve gebied van de Nieuwe Koers.
Bij de verdere uitwerking van de tuin van het WZC is het belangrijk om de juiste botanische en landschappelijke verbindingen te leggen tussen de zone van ‘De drie platanen’ en het achterliggende gebied. De opwaardering van de ingebuisde beek maakt deel uit van deze afstemming.

Basisfiguur

De basis voor het WZC is een erg vertrouwde figuur. Een groot hof over vier verdiepingen met een kleine gelijkvloerse broer er tegenaan. Deze figuur speelt stedenbouwkundig op veilig. Er wordt zoveel mogelijk programma in de eerste linie voorzien, waardoor de continuïteit met het gabariet van de straat groot blijft. Het achterliggende deel van het terrein, aansluitend op de tuinen en het park blijft zo erg groen en luchtig. Qua bezettingsgraad zitten we met deze figuur op 33%.
De afdeling op de eerste verdieping beschikt over een mooie daktuin bovenop de uitbouw. De tuin heeft een mooi uitzicht en een aangename oriëntatie. Door de tuin op de eerste verdieping te voorzien, wordt onaangenaam hekwerk op de begane grond vermeden.

Romantisch/functioneel

Veel projectdefinities huldigen een verlangen naar kleinschaligheid, huiselijkheid of herkenbaarheid. In de uitwerking en de feiten domineren echter de grote functionele modellen zoals hofstructuren en kamstructuren. Echte fragmentatie of een meer dorps karakter, zoals vaak ook in de pilootprojecten zorg worden voorgesteld, overleven moeilijk naast de vereisten van VIPA of het verlangen om alle ruimtes met een binnenklimaat te verbinden.
In dit ontwerp willen we een synthese voorstellen tussen het romantische idee van kleinschaligheid enerzijds en de functionele vereisten anderzijds.
Die synthese bestaat uit de constructie van een reeks heel specifieke scènes in een groot functioneel model. Net zoals meubelstukken en fotokaders bijdragen aan het verpersoonlijken van de individuele kamers, zo willen we ook de architectuur puntsgewijs laten bijdragen aan de vertrouwdheid en de herkenbaarheid van het grote gebouw.
Deze logica, die drijft op het de spanning tussen het grote geheel en eigenzinnige onderdelen, kent een hele traditie in de architectuur. Vooraanstaande ontwerpers als Le Corbusier, Alvaro Siza of Alvar Aalto bedienden zich al van deze methodiek.

Het ontwerp van het achterliggende park was onderdeel van Meesterproef 2014 - Oostende : MP1401 - Park De Nieuwe Koers

De vzw Sint-Monica biedt sedert 1981 een kwalitatief woon- en zorgaanbod voor zwaar zorgbehoevende ouderen in Oostende. De opdrachtverklaring van de vzw steunt op 2 pijlers: zorg voor de bewoners en zorg voor het personeel. Als ambitie voor de toekomst wordt het volgende gesteld: vzw Sint-Monica wil een gediversifieerd, flexibel en kwalitatief zorgaanbod voor ouderen ontwikkelen. Tevens streven we  naar een onderbouwd personeelsbeleid dat een gezond, leerzaam en aangenaam klimaat creëert voor medewerkers. We dragen bij tot de positieve beeldvorming omtrent ouderen en houden onze blik open voor de wisselwerking met onze omgeving.

Het huidige aanbod van de vzw (een rust- en verzorgingstehuis en een serviceflatvoorziening) is ondergebracht is in een omgebouwd ziekenhuis, bepalend voor de huidige infrastructuur. Voor de realisatie van haar uitbreidingsplannen beschikt de vzw over een braakliggend bouwterrein van ongeveer 7.000 m2 (met V/T = 1), gelegen op 3 km van de huidige campus, waar men een innovatieve en meer aangepaste structuur wenst te voorzien. Op de nieuwe site  wil men het volgende programma realiseren: een rust- en verzorgingstehuis (inclusief kortverblijfcentrum) met 98 woongelegenheden, een 4-tal assistentiewoningen, een dagverzorgingscentrum, een medisch-sociaal centrum en een publiek restaurant. 

Het terrein is gelegen aan een belangrijke invalsweg, op 400m van het strand, langs de recreatieve gordel „het groen lint” en aanpalend aan een gemeentelijk parkdomein en een uitgestrekte open vlakte met uitzicht op de vlieghaven. De omgevingsfactoren bieden volop opportuniteit tot integratie van het project in de maatschappelijke en natuurlijke context. Er wordt een kwalitatieve architectuur gewenst met een doordachte inplanting van de structuren in hun omgeving. Het optimaal zorgcomfort voor de gebruikers en de hulpverleners is hierbij eveneens cruciaal. De architecturale structuur dient ondersteunend te zijn voor een innovatief en geïntegreerd zorgconcept en een innovatieve visie op arbeidsorganisatie (met nadruk op coaching en zelfsturing). Kernwaarden voor het concept zijn: zorg voor bewoners en personeel, openheid en sociale stimulansen, huiselijkheid en respect voor privacy, ergonomie en efficiënt beheer, ontschotting tussen diensten, toegankelijkheid en positieve uitstraling, bewegingsvrijheid en uitzichten, veiligheid, ecologie en – niet in het minst – betaalbaarheid.  

Het ontwerp van een masterplan voor de site en de aangrenzende domeinen van de stad Oostende (met een buurtmoestuin, speelweefsel en evenementenweide) vormt momenteel het voorwerp van de Meesterproef, georganiseerd door de Vlaams bouwmeester. Onderhavige studieopdracht dient op dit masterplan (dat nog in afwerkingsfase kan zijn) verder te bouwen. 

De timing in deze opdracht is cruciaal. De bouwheer wenst absoluut een aanvraag tot stedebouwkundig attest en subsidiedossier (technisch-financieel plan) in te dienen bij het VIPA tegen de eerste helft van november 2014.

Timing

Toewijzing van de opdracht aan de ontwerper(s): begin juni 2014

Indiening bouwaanvraag: eerste helft november 2014 (deadline!)

Indiening financieel-technisch plan (VIPA): eerste helft november 2014 (deadline!)

Toewijzing van de opdracht aan de uitvoerder(s): 2015-2016

Voorziene einde van de werken: 2018