Beernem - VIPA

De vlasschuur is het beeldbepalend oriënteringspunt voor de buitenwereld. Loodrecht hierop wordt een lengte-as  geprojecteerd welke de rode draad vormt in de beleving van de bewoner, een houvast waarmee men zich verplaatst tussen de diverse functies.

Een smalle, rechte strook zou aanleiding geven tot snelheid en agressie. Een verruiming door een verdere uitwerking met functies zoals sport, recreatie, rust, … geeft een gevoel van vrijheid. Een verlaging van het vloerpeil met anderhalve  meter geeft een barrière aan. Op die manier is de ‘holle weg’ richtinggevend, herkenbaar en een duidelijke afbakening. De grens wordt verlegd volgens de functies en de dagindeling.

De as visualiseert eveneens het traject dat de bewoners doormaken tijdens hun verblijf in de instelling: een evolutie van gesloten naar halfopen naar zelfstandig wonen om zich daarna opnieuw te integreren in de buitenwereld. De as is als het  ware een psychologische drager waaraan telkens ook meer vrijheden zijn verbonden.

De dematerialisering van de grens wordt nog verder doorgedreven. Voor de bewoners ligt de visuele grens verder dan de fysische grens. Voor de omgeving is er een langzame overgang. Dit werkt rustgevend en vermijdt confrontaties. Door de opsplitsing van een private zone achteraan en een semi-publieke zone vooraan, is de uitstraling van de instelling naar buiten toe niet die van een gesloten geheel. De wisselwerking met het dorp kan gebeuren in de volledige semi-publieke zone en niet enkel in de schuur.

De afdeling in Beernem van de Gemeenschapsinstelling voor Bijzondere Jeugdbijstand staat in voor de zorg en opvang van 40 minderjarige meisjes die tijdelijk door de jeugdrechter uit hun gezin of milieu van herkomst verwijderd worden. De afdeling is vandaag een gesloten instelling, wat fysiek duidelijk wordt gemaakt door een metershoge omheining. Dit heeft een  ongunstig effect op de integratie in en de beeldvorming van de buurt, alsook op het welzijn van de bewoners. Het programma vraagt twee gesloten leefunits, twee open leefunits en twee woonhuizen voor uitstroom en trajectwerking. Deze leefruimtes moeten aangevuld worden met diverse klaslokalen, sportinfrastructuur en ontmoetingsruimte. De afsluiting rond het ganse terrein dient beperkt te zijn qua hoogte en te worden gecamoufleerd en verstevigd. De oude vlasschuur die centraal staat ingeplant op het terrein krijgt een polyvalente onthaalfunctie en moet het gezicht van de vernieuwde instelling vormen.