Leuven - Podiumkunstensite

Opdrachtgever: stad Leuven

Ontwerpers: Sergison Bates Architects

De stad Leuven bouwt een ambitieus kunstenkwartier dat de motor moet worden van de herontwikkeling in de benedenstad. Aan de ontwerpopdracht voor de nieuwe podiumkunstensite ging een intens traject vooraf. Na een behoefteformulering ging het stadsbestuur op zoek naar een geschikte locatie. Eenmaal de keuze was gemaakt voor de Hertogensite, werd ruim de tijd genomen om een goede projectdefinitie op te stellen. Hierbij bleek dat de inzet van het project moest worden verbreed: het gaat niet alleen over een nieuwbouw, maar ook over de relatie met de twee aanpalende publieke, culturele gebouwen met een grote erfgoedwaarde (het complex van de Romaanse Poort en de Predikherenkerk) en de publieke ruimte die hen verbindt. Het stadsbestuur besliste de ontwerpopdracht toe te wijzen via een Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester, en een masterplanstudie voor de hele site als onderdeel van de opdracht te voorzien.

De jury waardeert de durf van de opdrachtgever om een zekere openheid te bewaren in de projectdefinitie en uiteindelijk voor het concept van Sergison Bates architects te kiezen, dat op sommige punten afweek van het goedgekeurde ruimtelijk uitvoeringsplan en van de randvoorwaarden overeengekomen met ontwikkelaar Resiterra voor de koop van het terrein. De stad heeft de regie in handen genomen, goed samengewerkt met alle stakeholders en de tijd genomen voor een scenario-onderzoek.

Ook de organisatie van het proces was voorbeeldig, met een gebiedscoördinator als single point of contact, een stadsbrede projectstructuur, het aanstellen van een financieel adviseur en duurzaamheidsexpert in de gunningscommissie, aandacht voor de communicatie met de omwonenden en de Leuvenaars enzovoort.

De opdeling van de Open Oproep procedure in twee stappen (een visieronde met vijf ontwerpteams en een schetsontwerpronde met onderhandelingsgesprekken met drie teams), maakte het mogelijk in dialoog te gaan met de ontwerpers en de beste keuze te maken. De teams kregen ook een faire vergoeding voor het gevraagde werk.

Het masterplan voorziet meer ruimte voor water in de stad. De ingebuisde waterloop de Aa, een onderdeel van de Dijlevallei, wordt weer opengemaakt. Het oorspronkelijke landschap wordt zo opnieuw voelbaar. Dit wordt een plek waar de voetganger thuis is, en die je al wandelend zal kunnen ontdekken.

Het nieuwe, centrale podiumkustengebouw zal verschillende historische gebouwen – de Predikherenkerk en de Romaanse Poort – letterlijk en figuurlijk, en dus ook programmatorisch, verbinden. De podiumkunstensite wordt een vernieuwende, drempelloze publieke ruimte, een ontmoetingsplek, een open huis voor iedereen. Het nieuwe gebouw voegt zich naadloos in de historische context, waarbij het Middeleeuwse erfgoed een nieuw potentieel krijgt.

De jury waardeert de gedrevenheid van de opdrachtgever om de lat hoog te leggen en de sterke ambities doorheen het lange traject trouw te blijven, ook over verschillende legislaturen heen. Dit voorbeeldige proces resulteerde in een sterk masterplan, dat een meerwaarde zal bieden voor de hele benedenstad. Met het toekennen van de Prijs Wivina Demeester wil de jury het proces ondersteunen en de stad Leuven aanmoedigen om het kwaliteitsniveau te behouden bij uitvoering.