Het Team Vlaams Bouwmeester, de Vlaamse Landmaatschappij en het Departement Omgeving wensen een traject uit te zetten om lokale besturen te ondersteunen bij de aanpak van ruimtelijke opgaven in samenhang met een ontwikkeling van open ruimte. Om een dergelijke aanpak te stimuleren, en om opdrachtgevers te begeleiden bij het definiëren van een ontwerpopgave en de selectie van een ontwerpteam, wordt nagegaan wat de mogelijkheden zijn van een Open Ruimte Oproep (ORO). Als eerste stap werd zopas een opdracht in de markt gezet voor een verkennend onderzoek.

De transitie naar duurzamer ruimtegebruik stelt lokale overheden voor grote uitdagingen. De klimaat- en energiecrisis, demografische ontwikkelingen, de achteruitgang van de biodiversiteit en het alsmaar toenemend ruimtebeslag ten koste van de natuur nopen tot nieuwe vormen van ruimtelijke ontwikkeling, stedenbouw en architectuur. In het licht van deze uitdagingen willen we met de  Open Ruimte Oproep (ORO) sterk inzetten op systeemdenken en samenwerken.  De ORO-projecten zullen worden uitgewerkt vanuit een open ruimte logica en een grondige analyse van het fysisch en landschappelijk systeem.  Het beoogde traject heeft tot doel lokale overheden proactief een concreet, kwaliteitsvol ontwikkelingsperspectief en een uitvoeringsstrategie aan te reiken voor de realisering van een actuele ruimtelijke ontwerpopgave in samenhang met open ruimte ontwikkeling.

De aanpak van de ORO-projecten moet een grote meerwaarde bieden op het vlak van omgevingskwaliteit en ruimtelijke samenhang. Hij moet bijdragen aan het behalen van de doelstellingen geformuleerd in het Meerjarenprogramma 2017-2020 van de Vlaamse Bouwmeester, de strategische visie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen en het Vlaams Klimaatbeleidsplan:  het bestaande ruimtebeslag beter en intensiever benutten (verdichten, hergebruiken, verweven…), de inname van open ruimte terugdringen en de open ruimte versterken op strategische plekken (door ontharding, ontlinting, ontsnippering, uitdoving, herbestemming, groenblauwe dooradering…).

ORO-projecten kunnen ook de agenda’s van opgaven die resulteren uit de Bouwmeester Scan verder concretiseren. De Bouwmeester Scan heeft immers eveneens tot doel gemeenten bij te staan in het realiseren van een aangenamere, gezondere, beter uitgeruste en meer inclusieve leefomgeving. Besturen die voor een ruimtelijke transformatieopgave staan en nog geen Bouwmeester Scan hebben laten uitvoeren, kunnen echter evengoed sterk gebaat zijn bij de ORO-aanpak.

Het verkennend onderzoek focust op het verder onderbouwen van en procedureel gestalte geven aan het ORO-traject. De vorm en intensiteit van de ondersteuning aan de lokale besturen maken mee het voorwerp uit van de verkenningsopdracht. De opdrachtgevers zijn op zoek naar projectteams die vertrouwd zijn met ontwerpend onderzoek en expertise bezitten op het vlak van stedenbouw, landschapsarchitectuur en planning. Een goede kennis van water-, bodem- en ecosystemen, mobiliteit en sturingsmechanismen in de grond- en vastgoedmarkt strekt tot aanbeveling.