10. oogst kennis

10. Draagvlak is geen doel op zich. Oogst de kennis uit de verhalen van alle betrokkenen.

Participatie in de voorbereidende fase, tijdens de opmaak van de projectdefinitie, kan en moet veel meer zijn dan alleen maar draagvlak creëren. Meer zelfs: ‘draagvlak’ is een erg vaag begrip waarmee te makkelijk geschermd wordt om bepaalde keuzes niet te moeten maken. Wat beschouw je trouwens als voldoende draagvlak? Is dat 51% van de stemmen? Zeker bij mobiliteitsingrepen volgt het zogenaamde draagvlak pas achteraf en niet vóór de ingreep. Een te enge focus op draagvlakcreatie doet bovendien vaak te veel aandacht gaan naar een kleine groep tegenstanders en naar bepaalde effecten van het project. Draagvlak hoeft ook niet altijd gecreëerd te worden. Soms is het er al. Lokale besturen kunnen meer aan ‘draagvlakdetectie’ doen: aan de slag gaan waar het er al is. Als daar goede praktijkvoorbeelden ontstaan, groeit het draagvlak elders vanzelf.

Draagvlakcreatie is geen doel op zich. Wel kan je draagvlak bereiken met een goed ontwerp waarin voor alle betrokkenen winst zit. En om daartoe te komen is een goed participatief proces doorslaggevend. Spits je in de voorbereidende fase toe op het oogsten van kennis, om het ontwerp te voeden met inzichten van bewoners en gebruikers. Peil naar de lokale identiteit en omgevingskwaliteit in plaats van naar zogezegd noodzakelijke ingrepen. Neem de stem van zowel de meerderheid als de minderheid serieus. Ga op zoek naar de gemeenschappelijke deler en tracht te weten te komen waarom en wanneer bewoners en bezoekers wél bereid zouden zijn hun (verplaatsings)gedrag te veranderen. Integreer deze motieven in het narratief.

Het samenbrengen van verschillende doelgroepen is erg waardevol. Bewoners leren elkaars standpunten en ambities kennen. Stakeholders krijgen inzicht in de verschillende – op het eerste gezicht onverenigbare – belangen die verenigd moeten worden in de inrichting van de publieke ruimte. Zo groeit het besef van de complexiteit van de opgave. Je creëert betrokkenheid in een vroeg stadium en leert alle belanghebbenden dat het een kwestie van geven en nemen is. Op basis daarvan kunnen ze de gemaakte beleids- of ontwerpkeuzes beter begrijpen. Op die manier krijg je uiteindelijk niet alleen een beter ontwerp, maar ook een waar de bewoners achter staan.

Download lessen uit de praktijk