De Vlaamse Bouwmeester en de Vlaamse minister van Welzijn lanceerden in 2012 een oproep aan zorgverstrekkers voor de bouw van innovatieve zorginfrastructuur. Vijf interdisciplinaire ontwerpteams gaven de zorgmodellen van de toekomst vorm. Tien jaar later zijn reeds drie projecten in gebruik. De reporters van duidingsmagazine Terzake gingen langs bij vzw Astor in Geel. 

Het project voor de bouw van 190 zorgflats en een gemeenschapscentrum in Geel is één van de drie reeds gerealiseerde Pilootprojecten Zorg, naast die van vzw Coda in Wuustwezel en De Korenbloem vzw in Kortrijk. De doelstellingen waarmee de opdrachtgevers in 2012 kandideerden, staan nog steeds als een huis:

• een intergenerationeel project realiseren met een maatschappelijke meerwaarde voor de buurt
• werken aan de ‘ontschotting’ van de zorg door ouderenzorg, mentale gezondheidszorg en zorg voor mensen met een fysieke beperking te combineren. Bovenal wil vzw Astor met dit project ouderen kansen geven om zelfstandig te wonen in een warme omgeving, en hen zorg aanbieden op vraag.
• een project realiseren zonder overheidssubsidies voor de bouwwerken (VIPA) 

Momenteel zijn drie realisaties uit het traject Pilootprojecten Zorg in gebruik. Twee projecten, in Sint-Truiden en in Dilbeek, zijn nog niet gerealiseerd. Het Pilootproject Zorg in Sint-Truiden is het meest complexe project en behelst de realisatie van een volledig nieuw, ‘zorgbestendig’ bouwblok in de historische binnenstad met een vermenging van regulier wonen en wonen met verschillende vormen van zorg. De initiatiefnemers werken momenteel verder aan de noodzakelijke samenwerkingsverbanden om het project te kunnen realiseren. Het project in Dilbeek kon niet worden gerealiseerd als pilootproject Zorg. Het ontwerpend onderzoek bracht aan het licht dat een nieuw ruimtelijk uitvoeringsplan noodzakelijk was alvorens het project te kunnen realiseren. Dit project zal buiten het kader van de Pilootprojecten Zorg tot stand komen, maar zal eveneens voorbeeldig zijn op het vlak van intergenerationaliteit, kleinschalige zorgverlening en maatschappelijke verwevenheid.

Met drie gerealiseerde Pilootprojecten Zorg kan het Team Vlaams Bouwmeester samen met de zorgadministraties de resultaten van het hele traject evalueren. We zijn zeer benieuwd naar de ervaring van de bewoners, het zorgpersoneel en de initiatiefnemers. Daarnaast zal ook worden gepeild naar de bevindingen van de architecten, onder meer hun ervaring met het wetgevend kader en de voorschriften tijdens het ontwerpproces. Ook het financiële plaatje en de evaluatie van deskundigen op vlak van zorg en architectuur kunnen aan bod komen.

Bedoeling is uit de Pilootprojecten lessen te trekken en kennis te delen waar zowel het beleid, de zorgsector als de ontwerpteams hun voordeel mee kunnen doen. Op die manier kunnen we alle gedreven opdrachtgevers voor bouwprojecten in Vlaanderen bijstaan bij het realiseren van hun eigen ‘pilootproject’.