De Vlaamse Regering wil een project realiseren voor een memoriaal, museum en documentatiecentrum over Holocaust en mensenrechten in de Kazerne Dossin en omgeving te Mechelen.

De keuze voor de site is niet willekeurig. In de Kazerne Dossin werden – tijdens de Tweede Wereldoorlog – Joden en zigeuners verzameld om naar de concentratiekampen te worden gevoerd per trein.

De Kazerne Dossin is gelegen in het noordoosten van de binnenstad langs de ringweg. Het gebouw is beschermd als monument en momenteel ingericht met appartementen, het stadsarchief en het Joods Museum voor Deportatie en Verzet. Het museum ontvangt jaarlijks 35.000 bezoekers. Na de vernieuwing wordt minstens het dubbele verwacht.

Voor de realisatie van het project kocht de Vlaamse Regering niet alleen de voorbouw van de kazerne aan, maar ook de voormalige stadsgevangenis (beschermd als monument) aan de overzijde van de straat. In de onmiddellijke omgeving bevindt zich het (leegstaande) monumentale Predikherenklooster met bijbehorende tuin, eigendom van de Stad Mechelen. Dit geeft de mogelijkheid om na te denken over een globalere stadsontwikkeling. De Stad Mechelen zal dan ook – als bevoorrechte partner – betrokken zijn en de ruimtelijke kwaliteit bewaken. Het project zal een hefboom zijn voor een kwalitatieve ontwikkeling van de omgeving. In het project Kazerne Dossin zullen drie belangrijke functies een plaats krijgen: een memoriaal, een documentatiecentrum en een museum. Het memoriaal herdenkt de vele Joden en zigeuners die vanuit Mechelen werden getransporteerd naar Auschwitz, aangevuld met een documentatiecentrum. In het museum komt naast het specifieke verhaal (als permanente tentoonstelling) ook de bredere context van holocaust en mensenrechten aan bod, met ruimten voor tijdelijke tentoonstellingen en met ruimten voor publiekswerking.

De uitdaging zal er in bestaan een consistent verhaal uit te bouwen, verspreid over twee gebouwen, met een mogelijke (ver)nieuwbouw en met bijhorende publieke ruimte. De publieke ruimte vormt een cruciaal onderdeel van de opdracht. Niet alleen loopt een straat tussen de gebouwen, maar ook de ringweg legt een eigen ritme op. Anderzijds bieden de tuinen van het klooster een belangrijke opportuniteit in de globale ontwikkeling.

Deze architectuuropdracht is een bijzondere opgave: de opdrachtgever zoekt een team dat een proces kan begeleiden waarbij architectuur, publieke ruimte en museale invulling samenwerken tot een synthese. Een ontwerpteam zal dus over verschillende expertises moeten beschikken om in aanmerking te komen voor selectie.