bestaande toestand Leefbuurt 05 Mol

©Michiel De Cleene

bestaande toestand Leefbuurt 05 Mol

©Michiel De Cleene

bestaande toestand Leefbuurt 05 Mol

©Michiel De Cleene

bestaande toestand Leefbuurt 05 Mol

©Michiel De Cleene

bestaande toestand Leefbuurt 05 Mol

©Michiel De Cleene

Luchtfoto Leefbuurt 05 Mol

©GDI Vlaanderen

Leefbuurt 05 Mol: Bosveld-Kerkelanden

Sociale tuinwijk met erfgoedwaarde

De sociale woonwijk Bosveld ligt aan de noordzijde van de Kempense gemeente Mol. Het is een parkwijk met een tweehonderdtal woningen op wandel- en fietsafstand van het station. De wijk wordt afgescheiden van het centrum door de spoorlijn Antwerpen-Hasselt. Desondanks loopt er een populaire fietsroute door de wijk naar het aanpalende Kempense landschap en de openluchtkruisweg 15 Kapellekens. Aan de oostzijde grenst de wijk aan de voormalige fabriekssite Keirlandse Zillen, waar de gemeente een nieuwe ontwikkeling plant met een 350-tal woningen en een publiek park.

De wijk Bosveld, met straatnamen Bosveld en Kerkelanden, is uniek in haar soort. Ze werd gebouwd in 1984 maar is toch al opgenomen in de inventaris voor onroerend erfgoed omwille van de circulatiepatronen, de inplanting van de woningen, de landschapsarchitectuur, de overgangen tussen publiek en privaat, de architecturale schaal, het woningtype en het grijze coloriet. Bijzonder is dat men getracht heeft het autoverkeer af te scheiden van het wonen door het toepassen van het Radburn-principe: de voorgevel van de woning (en de toegang voor voetgangers) bevindt zich aan gemeenschappelijke groenzones, de straten daarentegen ontsluiten de garages en geclusterde parkeerplaatsen.

Ondanks het feit dat deze wijk veertig jaar geleden zowaar is bedacht als een Leefbuurt, kampt ze vandaag met uitdagingen waar deze opdracht oplossingen voor moet bieden. De tand des tijds heeft de wijk al stevig aangetast, wat zorgt voor onveilige situaties. Boomwortels duwen de tegelpaden op. De oorspronkelijke groenstructuur met overvloedige haagmassieven vormt een enorme onderhoudskost voor de gemeente en is bovendien niet overal even ecologisch waardevol. Het voetpadennetwerk is zeer vermaasd en daardoor moeilijk leesbaar. De paden zijn ook erg smal en daardoor beperkt toegankelijk. Een bijkomende moeilijkheid is het integraal publieke karakter van het aanwezige groen Dit zorgt ervoor dat de wijk een prachtig uitzicht heeft, maar het geeft ook aanleiding tot spanningen met de bewoners.

Met deze ontwerpopdracht wil de gemeente Mol een kwaliteitssprong maken in de inrichting van de publieke ruimte. Het voetpadennetwerk dient herdacht in functie van een grotere leesbaarheid voor zowel bewoners als passanten. Hoe kan het netwerk kansen op ontmoeting vergroten, aantrekkelijke verblijfsplekken verbinden en de belevingswaarde versterken? De rijwegen in betonstraatstenen en de gemengde riolering in de as van deze rijwegen zullen niet op korte termijn worden vernieuwd. Wél dienen ze mee in beschouwing genomen bij de opmaak van de toekomstvisie voor de ganse wijk. In een leefbare buurt dient ook de circulatie op wijkniveau en de ontsluiting naar de directe omgeving goed bedacht te zijn. De toekomstige ontwikkeling Keirlandse Zillen en het toeristisch fietsroutenetwerk moeten hierbij de nodige aandacht krijgen.

De huidige groenstructuur vraagt om een duurzame omvorming. Wat kan behouden blijven, in onderhoud gereduceerd en versterkt op vlak van biodiversiteit? Wat kan heringericht worden als collectieve leef- en gebruiksruimte? Welke vormen van dynamische toe-eigening zijn wenselijk en mogelijk? Zowel op het gebied van gebruik als onderhoud is men op zoek naar nieuwe evenwichten. Het groen moet onderhoudsvriendelijk, ecologisch én mooi zijn, en ruimte bieden voor ontmoeting zonder overlast. Privaat en gedeeld gebruik kunnen worden gecombineerd, maar dit veronderstelt ook gedeelde verantwoordelijkheden.

Dit traject biedt ook opportuniteiten om na te gaan welke doel- en leeftijdsgroepen en welke functies op bepaalde plekken kunnen samenkomen: parkeren, elektrisch laden, fietsen, afval sorteren, ontmoeten, spelen.

Om tot een gedragen ontwerp te komen is het essentieel dat alle stakeholders, niet het minst de bewoners, het gemeentebestuur en de Molse Bouwmaatschappij actief een bijdrage kunnen leveren aan het ontwerp. Innovatieve participatiemethoden kunnen hierin een dynamiserende rol spelen. De wijk omvat vooral sociale huurwoningen, daardoor dient de participatie laagdrempelig te worden georganiseerd. Dit kan bijvoorbeeld door gebruik te maken van proefopstellingen. Van het ontwerpbureau wordt een uitgewerkt en doelgericht participatietraject verwacht, waarbij alle doelgroepen op de juiste manier stapsgewijs betrokken worden in het verhaal.

De gemeente Mol is dan ook op zoek naar een multidisciplinair ontwerpteam dat in nauw overleg met alle betrokkenen een masterplan voor de toekomstbestendige transformatie van het openbaar domein van de ganse wijk opmaakt. De uitvoering van het masterplan zal gefaseerd verlopen, waarbij in eerste instantie gefocust wordt op de zone met straatnaam Bosveld. De inrichting van één of enkele publieke verblijfsplekken vormt een pilootproject in de stapsgewijze uitrol van het belevingsweefsel. Op de langere termijn kan het masterplan ook uitgevoerd worden in de zone met straatnaam Kerkelanden.

Kandiderende ontwerpteams moeten sterk zijn in ontwerpend onderzoek, rekening houdend met het doelpubliek van wijkbewoners en moeten de brug slaan tussen groen- en watermanagement, publieke ruimte, mobiliteit en de erfgoedwaarde van de wijk.

Het Team Vlaamse Bouwmeester begeleidt het hele project en zal samen met de externe deskundigen (mobiliteit, landschap en participatie) deel uitmaken van het adviescomité voor de gunning van de opdracht. Na de gunning zal het ontwerpteam de gemeente verder ondersteunen bij de uitvoering van het project. De projectregisseur en de experten zetten de kwaliteitsbewaking verder in de vorm van een adviesverlenende rol. In deze fase zal ook de Stuurgroep Leefbuurten nog een aantal keer samenkomen om de uitvoering op te volgen in functie van het Leertraject.

Leefbuurt 05 Mol: Bosveld-Kerkelanden Stadsbestuur Mol

De sociale woonwijk Bosveld-Kerkelanden heeft nood aan een grondige opwaarderingvan haar overvloedige publieke ruimte. De gemeente Mol wenst een masterplan met investeringsprogramma voor de gefaseerde vernieuwing van het openbaar domein te laten opmaken, met een eerste uitvoeringsfase in de zone Bosveld (vast gedeelte), en een tweede in de zone Kerkelanden (voorwaardelijk gedeelte). 

Timing
  • Geïnteresseerden kunnen zich melden tot maandag 7 maart 2022, 12 uur
  • Toelichting van de opdracht aan de gekozen ontwerpers: woensdagvoormiddag 29 juni 2022
  • 4 teams worden uitgenodigd om een offerte in te dienen tegen woensdag 14 september 2022, 12 uur
  • Presentatie van de offertes op maandag 26 september 2022, vanaf 9u30 (onder voorbehoud)
  • Start van de opdracht: november 2022
Budget

Vast gedeelte:  

  • voor de opmaak van het masterplan wordt een forfaitaire vergoeding voorzien van €65.000,- (excl. btw) 
  • Investeringsbudget fase 1, zone Bosveld: €387.233,- (excl. btw, excl. ereloon)  
  • Honorarium voor de uitvoering van fase 1: 7%  

Voorwaardelijk gedeelte:  

  • Voorlopige raming van het investeringsbudget fase 2, zone Kerkelanden: €395.000 (excl. btw, excl. ereloon)
  • Honorarium voor de uitvoering van fase 2: 7%  
Vergoeding

4 teams worden uitgenodigd om een offerte in te dienen tegen een vergoeding van €7.500,- voor een geldige offerte. 

Procedure

Onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking 

Contact

Meer info bij Eline Aerts