De Meesterproef Sociaal Wonen geeft net afgestudeerde architecten en kunstenaars de kans om projecten te realiseren waarmee de huisvestingsmaatschappijen zelf instapten. Het gaat telkens over eerder kleinschalige projecten, met een specifieke vraag of nood aan innovatie.  Zo experimenteert De Ideale Woning in Antwerpen en Kontich met cohousing in de sociale woningbouw, specifiek voor ouderen. Ook in Zwevegem (Eigen Haard) zoekt men naar een goede woonvorm voor alleenstaanden. In Tielrode (WoonAnker Waas) was de vraag naar flexibiliteit en aanpasbaarheid van woningen aan de orde, in Sint-Martens-Latem (gemeentebestuur) en in Kontich (De Ideale Woning) het hergebruik van waardevolle gebouwen en in Beersel (Woonpunt Zennevallei) de aansluiting bij het omringende landschap. Soms ging het ook gewoon om een architecturale zoektocht naar goede verdichting. In Zwevegem (Eigen Haard), in Ruiselede (Vivendo), in Antwerpen (De Ideale Woning) of in Turnhout (De Ark) kwam het erop aan, op een kwalitatieve manier veel goede woningen op het beperkte terrein te realiseren. 

Twee opdrachtgevers maakten bij vier projecten budget vrij voor de integratie van een kunstwerk. De kunstenaars werden voorgedragen door Nadia Bijl en Katrien Laenen, die ook tijdens het ontwerptraject steeds ter beschikking stonden. Ze konden vrij opereren, maar kozen allen voor een nauwe opvolging en wisselwerking met het bouwproject en de architecten. 

Ondanks de coronamaatregelen konden alle jonge ontwerpers en kunstenaars goed begeleid worden door hun geëngageerde peter of meter. Vaak werden ook de huisvestingsmaatschappijen en gemeentebesturen betrokken om de eerste schetsen te bespreken: een oefening in het spreken over architectuur met een professionele klant. De ontwerpers kregen ondersteuning voor stabiliteit en technieken en goede raad van de VMSW. Eén project, in Halle (Woonpunt Zennevallei), kon niet van start gaan. Voor de andere negen projecten werden de jury’s gehouden en de voorkeursbieders aangeduid. 

Met de Meesterproef Sociaal Wonen spelen we in op een actuele uitdaging. Er ligt namelijk een grote woonopgave voor ons. Wonen is een basisrecht, maar bouwen, kopen en huren worden steeds duurder, vooral in een stedelijke omgeving waar we dat wonen net willen stimuleren. De wachtlijsten voor sociale woningen zijn immens. Het aanbod moet dus groeien, en wel op een kwaliteitsvolle manier. De rol van architecten is hier doorslaggevend. Het is cruciaal dat sociaal wonen geen niche blijft, en dat deze maatschappelijke opgave bij alle ontwerpers ingang vindt en deel uitmaakt van hun ontwerppraktijk. 

De winnende voorstellen voor de negen projecten van de Meesterproef tonen de ambitie van de jonge ontwerpers om creatief om te gaan met sociaal wonen. De kwaliteit van de ontwerpen en kunstinterventies is zeer hoog, er staat een sterke generatie architecten en kunstenaars klaar. Het realisme dat de jonge ontwerpers aan de dag leggen, laat hopen dat alle negen projecten straks gerealiseerd worden.