PWDM23 Kunst in Opdracht laureaat - ‘The Long Hand’ en ‘Mimesis’

Opdrachtgever: Kunst in de Stad – Stad Antwerpen

Kunstenaars: Sammy Baloji en Lili Dujourie

Wanneer een opdrachtgever een kunstopdracht opstart, ligt de focus al gauw op de geviseerde site en blijft het bredere perspectief van het patrimonium of de collectie waarin dit kunstwerk zal worden opgenomen vaak buiten beeld. Sinds jaren verzet Kunst in de Stad pionierswerk door kunstopdrachten te situeren binnen het meervoudige geheel van kunstwerken in de publieke ruimte van Antwerpen en op die manier in te gaan op complexe vragen rond geschiedschrijving, representatie, collectiviteit of eigenaarschap, met aandacht voor nazorg of een afstootbeleid. 

De kunstopdracht die werd toegewezen aan Lili Dujourie betreft een zeer specifieke en symbolisch geladen locatie: de sokkel aan de voorgevel van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Het voorstel van Lili Dujourie was het meest verrassende van de drie voorstellen omdat zij de sokkel op de meeste verrassende manier inzet. Zo bevindt het kunstwerk Mimesis zich voornamelijk langs de sokkel en staat er maar een klein stuk op de sokkel. De jury prijst de keuze voor het voorstel van Lili Dujourie. De kunstenaar kreeg hiermee de kans om voor het eerst in brons te werken, en op die manier een nieuwe stap te zetten in een lange en boeiende artistieke loopbaan. Het getuigt van goed opdrachtgeverschap wanneer een kunstenaar de ruimte krijgt om te experimenteren en zichzelf te blijven ontwikkelen. Haar kunstwerk verbijzondert op een hedendaagse en toch onverwachte manier de vooraf bepaalde plek en interfereert op een intrigerende manier met zijn directe omgeving: zowel met het aanpalende museumgebouw als met de andere publieke kunstwerken die zich op en rond het museumplein bevinden. Deze kunstopdracht en de aanwezigheid van Lili’s praktijk voegt daarmee tevens een betekenisvol extra perspectief toe aan de collectie Kunst in de Stad.

De kunstopdracht toegewezen aan Sammy Baloji kwam op een heel andere manier tot stand. Uit het project Congoville, gecureerd door Sandrine Colard in het Middelheimmuseum, volgde de uitnodiging aan de Belgisch-Congolese kunstenaar Sammy Baloji om een werk te maken op een locatie naar keuze, dat zich zou verhouden tot het geheel van de Kunst in de Stad collectie en de Antwerpse publieke ruimte. De jury prijst de durf en het vertrouwen van de opdrachtgever om een kunstenaar op die manier carte blanche te geven, en hem zelf positie in te laten nemen over uiterst complexe maar urgente maatschappelijk thema’s. De randvoorwaarden van de opdracht werden door de kunstenaar zelf scherp gesteld, vanuit zijn interesse voor de Schelde en zijn wens om het nieuwe werk zo dicht mogelijk bij de rivier te laten ‘landen’. Zo kwam hij tot ‘de creatie van een kunstwerk dat reflecteert op de relatie tussen “hier” en “elders”, dat verwijst naar de gedeelde geschiedenis tussen Congo en België en de rol van de Schelde hierin, en de inrichting van een openbare verblijfsplek waar ruimte is voor dialoog en herinnering.’

De jury prijst Kunst in de Stad voor het hanteren van een duidelijk collectieperspectief en de uitmuntende aanpak van de bemiddeling. In beide gevallen werden de kunstenaars doorlopend bijgestaan en ondersteund. De opdrachtgever faciliteert gesprekken met stakeholders en beleidsmakers en plaatst daarbij steeds de artistieke finaliteit van de kunstopdracht voorop, met aandacht voor een faire verloning en realistische productiebudgetten. Dit alles verklaart mee de kwaliteit van het eindresultaat.