News

Met de bouwshift trekt de Vlaamse overheid resoluut de kaart van kernversterking en verdichting. Willen we een aantal maatschappelijke en ecologische uitdagingen het hoofd bieden, dan zullen we in de toekomst dichter bij elkaar moeten wonen, nabij voorzieningen en knooppunten van openbaar vervoer. Dat vergt een mentaliteitsverandering én een meer collectieve aanpak van het woonvraagstuk. Ontwerpers kunnen er mee voor zorgen dat deze kentering iets wordt om naar uit te kijken. Het collectieve wonen hoeft immers geen verlies aan woonkwaliteit te betekenen, maar biedt net kansen om nieuwe modellen te ontwikkelen en individuele verwachtingen te overtreffen. 

De voorbije jaren heeft het Team Vlaams Bouwmeester geregeld ontwerpprocessen begeleid waarin dit nieuwe wonen aan de orde is. Ze spelen zich af in zowel stedelijke als suburbane context, en op verschillende schaalniveaus: van de architectuur en inrichting van gebouwen over de (her)aanleg van woonwijken tot en met landschapsontwerp. Wonen doe je immers niet alleen in een huis of appartement, maar in een omgeving. In dit boek laten we u, van Oostende over Kontich-Kazerne tot Genk, van Verrebroek tot Heverlee – een selectie van negentien projecten ontdekken, in de overtuiging dat ze inspiratie zullen leveren voor de realisatie van een toekomstbestendig woonlandschap in Vlaanderen. Het boek omvat tevens een aantal essays waarin experten ingaan op specifieke aspecten van de problematiek.

redactie Pieter T’Jonck
tekstbijdragen Rudi Laermans, Glenn Lyppens, Anne Malliet en Erik Wieërs
ontwerpwerk WIT architecten, 1010 Architecture Urbanism, Metapolis Architects, Omgeving, UAU collectiv, Delva Architects, Plusoffice architects, Office KGVDS, agmen, Studio Thomas Willemse, Collectief Noord, Atelier Arne Deruyter, BRUT, 51N4E, ectv, Charles de Muynck, Elisabeth De Clercq, De Vylder-Vinck-Taillieu, Studio Jan Vermeulen/Tom Thys Architecten, Sergison Bates Architects, De Smet Vermeulen architecten en anderen
boek Paperback 160 blzn., NL
Vormgeving Ward Heirwegh
ISBN 9789040304552

Download het boek

Herbekijk de boekpresentatie

‘De Droge Delta’ is een ontwerpend onderzoek naar ruimtelijke hefbomen in de strijd tegen waterschaarste, dat in 2020 werd opgestart door LABO RUIMTE, het samenwerkingsverband tussen het Departement Omgeving en het Team Vlaams Bouwmeester. De belangrijkste inzichten uit deze studie, waaraan verschillende onderzoeksteams en experten meewerkten, zijn nu gebundeld in een publicatie. 

Heel wat ontwerpers en onderzoekers werkten mee aan het onderzoek, en we gingen in discussie met vele experten en actoren die de inzichten verrijkten. ‘De Droge Delta’ is geen klassiek academisch onderzoekswerk, maar een ‘ontwerpend’ onderzoek. Ontwerpend denken en verbeeldingskracht werden als middelen ingezet om de problematiek en oorzaken van droogte te verkennen, om de samenhang met ons ruimtegebruik in kaart te brengen en om de mogelijke oplossingsrichtingen, de wenselijke verandering van het landschap en onze leefomgeving te verbeelden.

In een eerste fase van het onderzoek brachten Sweco, CLUSTER landschap en stedenbouw en Universiteit Antwerpen de droogte-uitdagingen voor Vlaanderen in kaart, toonden ze hoe die uitdagingen – maar ook de potenties tot het langer vasthouden van water – heel verschillend zijn naargelang van het gebied waarin je werkt, en wat mogelijke ruimtelijke strategieën of bouwstenen zijn waar ontwerpers en ruimtelijke planners mee aan de slag kunnen.

Die bouwstenen werden in de tweede fase door drie ontwerpteams uitgetest op drie concrete gebieden. Het team van LAMA landschapsarchitecten toont hoe het gebied van de Kleine Nete nog verder kan evolueren tot een belangrijk drinkwatergebied voor Vlaanderen. Landschap- en stedenbouwbureau Omgeving en Hesselteer werkten op de Moervaartdepressie en de dekzandrug Maldegem- Stekene, en brachten in beeld hoe een zoetwaterlinie ontwikkeld kan worden als buffer tegen droogte én de oprukkende verzilting. Tractebel, H+N+S landschapsarchitecten en IMDC ten slotte, illustreren hoe we in het landschap van de Dendervallei het reliëf, de bodem en het watersysteem opnieuw meer sturend kunnen maken bij het nemen van maatregelen om droogte of wateroverlast te bestrijden.

Deze publicatie bundelt op een toegankelijke manier de belangrijkste inzichten uit de eerste fase en uit de drie ontwerpverkenningen van de tweede fase. Het boek omvat ook een beeldessay met foto’s van Michiel De Cleene, die op onze vraag in beeld bracht hoe water in de drie onderzochte gebieden intrinsiek verbonden is met het landschap. Omdat Michiel in maart op pad ging, tijdens een van de natste maanden van 2023, zien we heel wat natte landschappen. Maar natte maanden tijdens het voorjaar, zoals bijvoorbeeld in februari 2020, behoeden ons niet per definitie voor een droge zomer. Wie graag meer wil weten, kan de volledige rapporten van twee en een half jaar onderzoekswerk erop nalezen op onze website drogedelta.be.

Met deze publicatie hopen we het debat over toekomstig beleid én concrete gebiedsprojecten te inspireren, en het water tussen ruimtelijk planners en ontwerpers aan de ene zijde, en experten op het gebied van water, bodem en ondergrond aan de andere zijde, iets minder diep te maken.

Verantwoordelijke uitgever

Peter Cabus Departement Omgeving Vlaams Planbureau voor Omgeving 
Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel 
www.omgevingvlaanderen.be

Coördinatie ontwerpend onderzoek De Droge Delta

Team Vlaams Bouwmeester Julie Mabilde 
Departement Omgeving Sofie Troch Lieven Symons

Redactieteam

Team Vlaams Bouwmeester Julie Mabilde 
Departement Omgeving Sofie Troch, Lieven Symons 
Sweco België Isabelle Putseys 
CLUSTER landschap en stedenbouw David Verhoestraete

Redacteur / copywriter

Toon Verlinden, The Floor is Yours

Reviewers

ILVO Sarah Garré 
Vlaamse Milieumaatschappij Sofie Herman Wendy Verle 
Departement Omgeving Katrien De Nil Joost Salomez Jan Van Roo

Vormgeving

Raoul Wassenaar

Fotografie

Michiel De Cleene 

Deze publicatie werd door Michiel De Cleene gemaakt in opdracht van het Team Vlaams Bouwmeester, in het kader van het traject ‘Dorpelijkheid’. De Cleene was één van de makers die eind 2020 door het Team werden uitgenodigd voor een artistiek-documentaire verkenning rond dit thema. Het boek verscheen ter gelegenheid van de opening van de tentoonstelling ‘Dorpelijkheid’ in het Atelier Bouwmeester op 14 januari 2022.

Door zijn werk als achitectuur- en landschapsfotograaf voor diverse opdrachtgevers is Michiel De Cleene goed vertrouwd met de Vlaamse (stads)landschappen. Hij is ook actief als onderzoeker, waarbij zijn interesse uitgaat naar de grenzen en condities van het documentaire genre, en naar wat er gebeurt wanneer onzekerheid en speculatie daarin een centrale plaats krijgen. Voor dit project verkende hij de mogelijkheden en beperkingen van het dorp als narratief weefsel. Een dorp bestaat uit landschappelijke, stedenbouwkundige, sociale, natuurlijke en historische elementen. De specificiteit van die elementen en hun combinatie zorgen ervoor dat een dorp herkenbaar is als dorp – als dit dorp, en niet als een ander dorp; als dorp, en niet als stad of gehucht. Maar een dorp is meer dan iets wat geografisch aan te duiden is, of te onderscheiden valt aan de hand van oppervlakte, grootte of aantal inwoners. Minstens even cruciaal is volgens De Cleene de wijze waarop het functioneert als een verzamelplaats van verhalen.
[hij zwaait opnieuw naar de vrouw die nog steeds haar hond uitlaat] omvat een kaart, foto’s en gefictionaliseerde transcripties van gesprekken die plaatsvonden in Beersel, Beervelde, Beert, Brielen, Desteldonk, Doorslaar, Dworp, Eindhout, Elingen, Ertvelde, Gorsem, Hijfte, Holleken, Hondzocht, Houthulst, Jonkershove, Klerken, Linkebeek, Mendonk, Merkem, Moerbeke, Oosterlo, Reningelst, Terrest, Vlamertinge, Wachtebeke, Westouter, Woumen, Zaffelare, Zammel en Zeveneken. Het bevat ook een verhaal van schrijver en literatuurwetenschapper Sofie Verraest.

[hij zwaait opnieuw naar de vrouw die nog steeds haar hond uitlaat]
Beeld, tekst, concept: Michiel De Cleene
Met een tekst van Sofie Verraest
Onderzoek en redactie: Arnout De Cleene
Grafisch ontwerp: Ine Meganck
Druk: Die Keure, Brugge
V. U.: Michiel De Cleene
Softcover, 224 pagina’s.
ISBN 9789464516883

download de publicatie

Deze publicatie brengt het verslag van het traject Terug in Omloop en de vijf pilootprojecten. Het eerste deel vertelt het verhaal van de herontwikkeling van de vijf sites. Elk van de vijf projecten doorliep een intensief proces, waarbij heel wat complexe thema’s op de testbank werden gelegd, en waarbij de initiële ambities gaandeweg werden aangescherpt. Het tweede deel bundelt de ervaringen die als lessen kunnen worden meegenomen voor andere complexe herontwikkelingsprojecten.

Deze publicatie is geen eindrapport. Sommige van de pilootprojecten zijn vandaag, na een proces van een kleine acht jaar, op weg naar een planningsinitiatief dat in de nabije toekomst tot effectieve realisatie op het terrein kan leiden. Andere zijn al flink uit de startblokken geschoten en blijven gaandeweg groeien. Nog andere gaven intussen al aanleiding tot enige realisaties, maar dan in een iets minder complexe context dan initieel voorzien. Vaak vallen er mooie neveneffecten op te tekenen: een stuk open ruimte dat ontsnapt aan de ontwikkelingsdruk en groen dat mag blijven, een sociale ontmoetingsplek met een inspirerende circulaire bedrijvigheid, of een tijdelijke invulling met sport of cultuur die, in afwachting van latere plannen, nu al een nieuwe dynamiek geeft aan de buurt.

Auteurs Luc Vander Elst & An Rekkers
Voorwoord Erik Wieërs
Redactieteam An Eijkelenburg, An Rekkers, Joeri De Bruyn, Julie Mabilde, Luc Vander Elst
Eindredactie Joeri De Bruyn, Luc Vander Elst
Grafische vormgeving Cazac
Fotografie Michiel De Cleene (tenzij anders vermeld)
Druk Artoos
Verantwoordelijke uitgever
Erik Wieërs, Vlaams Bouwmeester
Havenlaan 88 bus 10, 1000 Brussel

ISBN 9789040304446
D/2022/3241/084

• Download
• Bestel

Het Vlaamse Departement Omgeving heeft, samen met het Team Vlaams Bouwmeester en verschillende overheidsinstanties,  klimaat- en milieufactoren die aan de kust spelen, samengebracht in een handige gids. De auteurs voeren een pleidooi om de klimaatuitdagingen aan de kust niet fragmentair te benaderen, maar geïntegreerd verder naar oplossingen te zoeken. 

De Vlaamse kust is een uniek gebied. Het is gekend en geliefd als toeristische trekpleister, maar de bredere kustzone, die zich uitstrekt van het strand tot in de polders, is ook van strategisch belang omwille van haar havens en industrie, haar vruchtbare landbouwgronden en haar waardevolle natuur.

Het laagstgelegen gebied van Vlaanderen is erg kwetsbaar voor de klimaatverandering. De kust is de plek waar land en zee elkaar raken en waar zoet en zout met elkaar botsen. Door de zeespiegelstijging neemt de kans op overstromingen toe. Langere periodes van droogte, en de verzilting die ermee gepaard gaat, kunnen ernstige gevolgen hebben voor landbouw, drinkwatervoorziening, toerisme en industrie.

Deze gids biedt een overzicht van de gevolgen van klimaatverandering in het kustgebied, en reikt mogelijke oplossingen aan. De vele uitdagingen waarvoor de kust vandaag staat – niet alleen klimaatverandering maar ook vergrijzing, natuurbehoud, de transitie in mobiliteit en economie – vergen een geïntegreerde en gebiedsgerichte aanpak. Deze gids is daarom een uitnodiging aan alle sectoren en beleidsniveaus, aan middenveld en bedrijven, om samen te werken aan een wervend toekomstperspectief voor onze Vlaamse kust.

• Bestel de publicatie
• Download de publicatie
• Webpagina Metropolitaan Kustlandschap 2100
• Webpagina Stedelijk Systeem Kust

Het Bouwmeester Rapport 2016-2019 biedt een lijvig en rijk geïllustreerd overzicht van de werking van het Team Vlaams Bouwmeester. Naast een stand van zaken van de Open Oproep selectieprocedure voor ontwerpers, komen talloze andere aspecten van de werking aan bod in een gevarieerde bloemlezing. Centraal staat de vraag, wat ruimtelijk ontwerp vermag in het licht van urgente maatschappelijke uitdagingen. De leden van de eerste Vlaams Bouwmeester expertengroep en andere auteurs leverden bijdragen over de thema’s die de voorbije jaren hoog op de agenda van het bouwmeesterschap stonden. Teamleden getuigen over nieuwe projecten, trajecten en coalities, en over de uitbreiding van het instrumentarium.

344 p., 285 x 220 mm, NL, ISBN 9789040304125

Met bijdragen van o.a. Birgit Cleppe, Joeri De Bruyn, Stefan Devoldere, Katrien Laenen, Maarten Liefooghe, André Loeckx, Julie Mabilde, Anne Malliet, Els Nulens & Jeroen Ruitenbeek, Véronique Patteeuw, Sylvie Van Damme, Sara Vermeulen, Bart Verschaffel… en beeldenreeksen van o.a. Ria Pacquée en Olmo Peeters

Met de Pilootprojecten koppelt het Team Vlaams Bouwmeester ontwerpend onderzoek met een beleidsvoorbereidende inslag aan de realisatie van grensverleggende projecten. Voor elk van 
de Pilootprojecten worden specifieke allianties aangegaan met betrokken partners. Het traject Pilootprojecten ‘Studenten maken stad’ is een gezamenlijk initiatief van Vlaams minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel Sven Gatz; Brik – student in Brussel; het Team Vlaams Bouwmeester en het Team Bouwmeester Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Doel is om via de ontwikkeling van innovatieve studentenhuisvesting stedelijke en maatschappelijke meerwaarde te genereren: hoe kan nieuwe studentenhuisvesting ingezet worden om wijken te activeren, publieke ruimte te maken, gemeenschappelijk wonen en programmatorische vermenging te promoten.

De publicatie Vuistregels voor meerwaarde. Publiek-private samenwerking is een gezamenlijke uitgave vanhet Vlaams Kenniscentrum PPS, de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV en het Team Vlaams Bouwmeester. Het boekje vormt de voorlopige conclusie van een gedeeld onderzoekstraject rond publiek-private samenwerking, dat werd begeleid door wetenschappers van de Universiteit Antwerpen en de Universiteit Gent: een aanbevelingsnota ter attentie van het brede werkveld en de bevoegde beleidsverantwoordelijken.

Download de publicatie

www.ppsbouwcultuur.be

Met zo’n 90.000 studenten en vijftig instellingen voor hoger onderwijs is Brussel de grootste studentenstad van het land. De nood aan meer en betere woningen voor een verder aangroeiende studentenpopulatie is hoog. De ontwikkeling van nieuwe studentenhuisvesting moet echter meer zijn dan het louter vervullen van een behoefte: het is een opportuniteit om wijken te activeren, publieke ruimte te maken, gemeenschappelijk wonen en programmatorische vermenging te promoten. De Pilootprojecten ‘Studenten maken stad’ mikken op deze stedelijke en maatschappelijke meerwaarde. 

In aanloop naar de oproep naar bouwheren voor Pilootprojecten Studenten Maken Stad, werd in augustus 2014 het studieteam URA Yves Malysse Kiki Verbeeck/Rebelgroup aangesteld om een verkennend onderzoek te voeren. Bedoeling was de winsten (sociaal, maatschappelijk, economisch…) te onderzoeken die gegenereerd kunnen worden door innovatieve projecten voor studentenhuisvesting in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De resultaten van dit verkennend onderzoek en van een debat met Vlaamse en Brusselse overheden, ontwikkelaars, de bouwmeesters en de studenten zelf, dat door de onderzoekers werd georganiseerd op 10 februari 2015, hebben hun neerslag gevonden in deze publicatie. De kansen die Brussel, als uniek internationaal centrum met een hoge concentratie van universiteiten, hogescholen en andere kennisinstellingen, te bieden heeft om de ontwikkeling van studentenhuisvesting als verzamelgebouwen daadwerkelijk tot onderdeel en motor te maken van innovatieve stadsontwikkeling, worden hier stuk voor stuk belicht en geduid aan de hand van referentieprojecten. Daarnaast wordt in deze brochure uitvoerig toegelicht hoe het eigenlijke Pilootprojecten-traject in zijn werk gaat, wie hiervoor kan kandideren en hoe dit dient te gebeuren. Nu zijn de bouwheren aan zet. Het is onze stellige hoop dat deze deskundige terreinverkenning en verbeelding de meest ambitieuzen onder hen zal inspireren om op onze oproep in te gaan.

De Pilootprojecten ‘Studenten maken stad’ zijn het resultaat van een samenwerking tussen Vlaams minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel Sven Gatz, Br(ik vzw – Alles voor stadstudenten, het Team Vlaams Bouwmeester en het Team Bouwmeester Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Het Bouwmeester Rapport 2012-2015 biedt  een lijvig en rijk geïllustreerd overzicht van de werking van het Team Vlaams Bouwmeester. Diverse partners, experten en teamleden laten hun licht schijnen over de initiatieven, allianties en realisaties die in de voorbije vier jaar tot stand zijn gebracht. Daarbij gaat ruime aandacht naar vertrouwde instrumenten als de Open Oproep, maar ook naar de nieuwe trajecten die door voormalig Bouwmeester Peter Swinnen werden opgestart: de Pilootprojecten, het samenwerkingsverband Labo Ruimte, ontwerpend onderzoek rond specifieke cases…

Het boek is óók het product van een bewogen tijd, waarin het Bouwmeesterschap zélf het voorwerp uitmaakte van bijwijlen heftig publiek debat en vervolgens van een grondige evaluatie. De maatschappelijke relevantie van het instituut is inmiddels bekrachtigd, zijn functie en plaats binnen de Vlaamse overheid scherp gesteld. Dit boek getuigt van de rijkdom van onze werking en nodigt uit om vooruit te kijken naar nieuwe uitdagingen.

324 p., 285 x 220 mm, NL, ISBN 9789040303746

Met bijdragen van o.a. Maarten Delbeke, Filip De Rynck, An Fonteyne, Tine Hens, André Loeckx, Pieter T’Jonck, Christophe Van Gerrewey, Jürgen Vandewalle, Bart Verschaffel, Els Vervloesem, Tom Willems … en beeldenreeksen van o.a. Stephanie Kiwitt en Filip Dujardin.

Enkel nog digitaal beschikbaar!

Download de digitale versie

Het nieuwe boek Kunst in opdracht 2006-2013 vormt een vervolg op het in oktober 2006 voorgestelde overzichtswerk Kunst in opdracht 1999-2005. Het boek, dat verschijnt in een Nederlands- en een Engelstalige versie, omvat een complete inventaris van alle projecten waar de kunstcel in de voorbije jaren bij betrokken was. Niet minder dan 144 verschillende kunstwerken (gerealiseerd of in conceptfase), geconcipieerd voor de meest diverse publieke en semipublieke contexten (zorginstellingen, scholen, publieke ruimte, administratieve gebouwen enzovoort) en verspreid over heel Vlaanderen, komen hierin aan bod. Een gevarieerde greep uit deze ‘collectie’ wordt door enkele gastauteurs en (voormalige) medewerkers van de kunstcel uitgebreider onder de loep genomen. In vraaggesprekken met een aantal opdrachtgevers wordt tevens gepeild naar hun ervaringen met kunst in opdracht en de professionele begeleiding daarbij.

In een inleidende tekst wordt aandacht besteed aan de inhoudelijke accenten die elk van de artistiek adviseurs tijdens hun mandaat aanbrachten, en aan mogelijke toekomstscenario’s voor een hernieuwd beleid inzake kunst in opdracht. Waar staan we in Vlaanderen met kunst in opdracht en welke kwesties zijn aan de orde in functie van een verdere professionalisering van het veld? Welk nieuw instrumentarium kan voor beleid en praktijk worden ontwikkeld met het oog op inhoudelijke verrijking en optimalisering? Welke dienstverlening en ondersteuning hebben kunstenaars en opdrachtgevers daarbij nodig?

Kunst in opdracht 2006-2013

Art by Commission 2006-2013

Uitg. Team Vlaams Bouwmeester, hardcover, 232 p., geïll.

isbn 9789040303630 (NL) – 9789040303647 (ENG)

Tekstbijdragen van Pieterjan Gijs, Eva Gonzalez Sancho, Katrien Laenen, Ulrike Lindmayr, Frank Maes, Rolf Quaghebeur, Catherine Robberechts, Jorinde Seijdel, Koen Sels, Ronald Van de Sompel, Peter Swinnen, Christophe Van Gerrewey, Wim Van Mulders en Paul Vermeulen

Werk van Philip Aguirre y Otegui, Art & Language, Orla Barry, Ruben Bellinkx, Marcel Berlanger, Guillaume Bijl, Michaël Borremans, Dirk Braeckman, Frank Bragigand, Pedro Cabrita Reis, Jacques Charlier, Vaast Colson, Wim Cuyvers, Franky D.C, Anne Daems, Peter De Bruyne, Louis De Cordier, Thierry De Cordier, Ilke De Vries, Johan De Wilde, Gerda Dendooven, Denicolai & Provoost, Stief Desmet, Anno Dijkstra, Honoré δ’O, Peter Downsbrough, Fred Eerdekens, Ieva Epnere, Wapke Feenstra, Christoph Fink, Michel François, Mekhitar Garabedian, Alberto Garutti, Lode Geens, Frederic Geurts, Jef Geys, Joris Ghekiere, Roberta Gigante, Pieterjan Gijs, Johan Grimonprez, Marie-Ange Guilleminot, Frank Halmans, Ellen Harvey, Bren Heymans, Erika Hock, Thomas Huyghe, Henri Jacobs, Ann Veronica Janssens, Jan Kempenaers, Suchan Kinoshita, Aglaia Konrad, John Körmeling, Franciska Lambrechts, Jozef Legrand, Gabriel Lester, Bernd Lohaus, Emilio López-Menchero, Fabian Luyten, Valérie Mannaerts, Wesley Meuris, Carlo Mistiaen, Sophie Nys, Willem Oorebeek, Ria Pacquée, Manfred Pernice, Tinka Pittoors, Perry Roberts, Gert Robijns, Peter Rogiers, Guy Rombouts, Maya Roos, Sarah & Charles, Kelly Schacht, Florian Slotawa, Fiona Tan, Christophe Terlinden, Koen Theys, Ante Timmermans, Adrien Tirtiaux, Sven’t Jolle, Ana Torfs, Mitja Tušek, Guy Van Bossche, Patrick Van Caeckenbergh, Maarten Van den Abeele, Koen Van den Broek, Paul Van Haegenbergh, Jan Van Imschoot, Benoît Van Innis, Philippe Van Isacker, Anne-Mie Van Kerckhoven, Dan Van Severen, Philippe Van Snick, Niko Van Stichel, Patrick Vanden Eynde, Els Vanden Meersch, Eric Vanhaegenborgh, Koen Vanmechelen, Richard Venlet, Benjamin Verdonck, Peter Verhelst, Gert Verhoeven, Pieter Vermeersch, Katrien Vermeire, Henk Visch, Kris Vleeschouwer, Leen Voet, Tim Volckaert, Vadim Vosters, Leon Vranken, Pieter Walraet, Freek Wambacq, Lawrence Weiner, Aeneas Wilder, Ward Zwart

Download Nederlandstalige versie

Download English version

Order English publication

PMV, het Vlaams Kenniscentrum PPS en het Team Vlaams Bouwmeester lopen samen een parcours op zoek naar ruimtelijke en maatschappelijke winsten binnen PPS.
Met ‘PPS 100 stemmen’ verkennen het Vlaams Kenniscentrum PPS, de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV en het Team Vlaams Bouwmeester het landschap. De stemmen in deze publicatie zijn die van beleidsmakers, opdrachtgevers, architecten, investeerders, stedenbouwkundigen, financiers en experten ter zake. Opvallend is dat zij allen – impliciet of expliciet – pleiten voor een noodzakelijke mentaliteitswijziging. Deze publicatie wenst de maatschappelijke en ruimtelijke uitdagingen die publiek-private samenwerkingen opwerpen onder de aandacht te brengen. Een bewuste stap richting een voorbeeldige PPS-bouwcultuur voor Vlaanderen binnen Europa.

Download publicatie

Overzicht van de gepubliceerde projecten in Open Oproep 28

Download publicatie

Vlaanderen streeft naar een excellente architectuurpraktijk en een voorbeeldig publiek bouwheerschap. De Open Oproep selectieprocedure voor ontwerpers is sinds 2000 een uniek instrument gebleken om die waarden en ambities op het terrein waar te maken. Door in te stappen in de Open Oproep bewijst een publieke opdrachtgever dat hij belangstelt in het realiseren van een waardevolle leefomgeving en het nastreven van een internationale kwaliteitsstandaard, en dat hij vertrouwen wenst te stellen in architectuur en bouwcultuur als cruciale instrumenten in de verwezenlijking van zijn sociale, economische en ecologische ambities. De Open Oproep is dan ook uitgegroeid tot een speerpunt binnen de werking van de Vlaams Bouwmeester, die intussen ook ver buiten onze grenzen weerklank vindt. Deze publicatie laat zien wat veertien jaar Open Oproep heeft opgeleverd, en omvat daarnaast getuigenissen van bouwheren en van Bouwmeesters b0b Van Reeth, Marcel Smets en Peter Swinnen. 

Paperback, 300p. + bijlage, twee taalversies (NL-ENG), 2014

Download Nederlandstalige versie

Download English version

 
Bestel Nederlandstalige publicatie

Order English publication

Open ruimte, groot of klein, is als leverancier van onder meer voedsel, energie, en ontspanningsruimte een cruciaal ingrediënt van een kwalitatieve samenleving. De Vlaamse open ruimte staat de komende jaren echter voor heel wat uitdagingen. Landbouw is een van de belangrijke spelers in de open ruimte en dus een cruciale partner in het aangaan van die uitdagingen.
Daarom wil Vlaams Minister-president Kris Peeters samen met Vlaams Bouwmeester Peter Swinnen, het Departement Landbouw en Visserij, Ruimte Vlaanderen, en het Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek (ILVO) deze uitdagende kwesties onderzoeken en aanpakken via de realisatie van vijf Pilootprojecten Productief Landschap

De ruimtelijke potenties voor het vervolgtraject zijn in kaart gebracht en het kader voor de call voor projecten is gecreëerd. U vindt de resultaten van dit voortraject in deze publicatie.

Download publicatie

De Vlaams Bouwmeester en Vlaams minister van Energie, Wonen, Steden en Sociale Economie hebben in samenwerking met de afdeling Woonbeleid, de VMSW en het team Stedenbeleid 5 ambitieuze publieke partners/opdrachtgevers geselecteerd en samen met hen concepten uitgetekend voor de realisatie van 5 pilootprojecten die een trendbreuk op het vlak van collectieve woonomgevingen willen bereiken. Immers door niet langer alles privatief te organiseren kunnen er belangrijke collectiviteitswinsten ontstaan, zoals betaalbaar wonen, gegarandeerd levenslang wonen, getemperde maatschappelijke kosten, landschapsversterkende ontwikkelingen en een noodzakelijke vernieuwing van de woningmarkt providers (clt, coöperatieven, bouwgroepen, …). Deze publicatie geeft een overzicht van de 5 masterplannen en beschouwingen van opdrachtgevers en begeleiders.

Download publicatie

De Vlaams Bouwmeester en de Vlaamse minister van Welzijn lanceerden in 2012 een oproep aan zorgverstrekkers voor de bouw van innovatieve zorginfrastructuur. Vijf interdisciplinaire ontwerpteams ontwierpen de zorgmodellen van de toekomst. De vijf Pilootprojecten, die vanaf 2014 gerealiseerd zullen worden, geven zorg opnieuw een vanzelfsprekende plaats in de stedelijke ruimte. Deze publicatie geeft een overzicht van de 5 pilootprojecten met beschouwingen van opdrachtgevers en begeleiders.

Download Publicatie

In 2011 lanceerde de Vlaams Bouwmeester samen met het Vlaams Architectuurinstituut (VAi) een oproep voor de Vlaamse bijdrage aan de internationale Architectuurbiënnale van Venetië 2012. Uitgangspunt was de ruimtelijke en architecturale ontwikkeling van de Vlaamse regio binnen een Europese context. ‘The Ambition of the Territory: Vlaanderen als ontwerp’ presenteert een andere kijk op onze bebouwde ruimte en ziet het ontwerp als een middel om complexe maatschappelijke en ruimtelijke claims met elkaar te verzoenen. 

Engelstalige brochure

Download

• Download de Engelstalige brochure

Vijf ontwerpteams hebben gedurende enkele maanden via ontwerpend onderzoek het potentieel en de randvoorwaarden scherp gesteld voor de innovatieve woonprojecten in Vlaanderen. De voorliggende uitdagingen zijn op uiteenlopende manieren en in verschillende ruimtelijke contexten tegen het licht gehouden en aangepakt. Dat heeft bewust geen kant-en-klare plannen opgeleverd – waarvoor de werf als het ware morgen kan worden opgestart, maar wel een aantal duidelijke pistes aangereikt voor het vervolg van dit traject: op welk soort plekken kunnen we op welke manier en met welke partners de ambities van de pilootprojecten wonen realiseren?

Onder begeleiding van een kwaliteitskamer hebben de ontwerpteams formules onderzocht voor een collectief opdrachtgeverschap. Ze hebben mechanismen uitgedokterd voor betaalbare woningen, ruimtelijke concepten ontwikkeld die winsten kunnen genereren in een gedeelde woonomgeving, combinaties getest van wonen met andere functies, manieren uitgedacht om te wonen met aandacht voor het landschap, en strategieën uitgezet die de vraag naar bijkomende woningen vooral opvangen via verdichting en hergebruik van bestaande woningen, in leefbare wijken en een samenhangend woonweefsel.

Deze brochure brengt een synthese van het reeds gevoerde ontwerpend onderzoek en licht er de krachtlijnen uit voor het vervolgtraject van de Pilootprojecten Wonen. Ze vormen de inspiratiebron en het toetsingskader voor de vertaling van vernieuwende concepten naar concrete woonprojecten in Vlaanderen. Hiermee gaan we met lokale besturen, private partners en ambitieuze bouwheren aan de slag. Om samen met alle betrokken actoren vijf baanbrekende woonprojecten te realiseren voor Vlaanderen.

Download publicatie

Onze huidige welvaart is gebouwd op het principe van consumptie. Consumptie van grondstoffen en goederen, maar ook van land. Het territorium is daardoor het toneel van groeiende conflicten tussen economische belangen, demografische evoluties en ecologische uitdagingen. The Ambition of the Territory pleit voor een reconversie van het gehele verstedelijkte territorium en levert strategieën om het bestaande landschap stapsgewijs te hervormen zonder verdere consumptie van ruimte. Terwijl het huidige, sectorale beleid de verschillende ruimtegebruiken van elkaar wil scheiden, voert The Ambition of the Territory ontwerpend onderzoek naar de synergieën en gedeelde winsten die tot stand komen door programma’s te koppelen in een ruimtelijk metabolisme. De wisselwerkingen tussen wonen, ondernemen, voedselproductie en energie zijn de hefbomen om het intens verstedelijkte Vlaanderen geleidelijk te transformeren tot een duurzame en welvarende regio binnen de Europese Deltametropool. The Ambition of the Territory is een project van AWJGGRAUaDVVTAT, dat op initiatief van het Vlaams Architectuurinstituut en het Team Vlaams Bouwmeester werd ontwikkeld voor de architectuurbiënnale van Venetië.

Paperback, 96 p., NL, 2012

Downalods

• Download The Ambition of the Territory Deel 1
• Download The Ambition of the Territory  Deel 2
• Download ontwerpagenda

De eerste editie van het Bouwmeester Rapport is meer dan een jaarverslag. Het Rapport omvat niet alleen een exhaustief overzicht van alle projecten die het Team Vlaams Bouwmeester in 2010-11 heeft ondernomen of voortgezet, maar ook een reeks artikelen en interviews, waarin specifieke thema’s worden uitgelicht: het aanhalen van de banden tussen publieke opdrachtgevers en jonge ontwerpers, nieuwe inzichten rond infrastructuur, collectief wonen, zorg, kunst in opdracht en de ruimtelijke inbedding van Vlaanderen in Europa.

Paperback, 200 p., 2012

Download publicatie

Bestel publicatie

Het eindrapport van de studie ‘Naar een visionaire woningbouw’ uitgevoerd door Architecture Workroom Brussels (AWB)

Download publicatie

De aanleiding voor deze publicatie is de begeleiding door het Team Vlaams Bouwmeester van een twaalftal Vlaamse gemeenten bij de bouw en de planning van hun culturele infrastructuur. De Open Oproep bleek hier telkens weer een zeer geschikt instrument. De aanpak die de lokale besturen hierbij hanteren, getuigt van een doorgedreven eigen visie. De hedendaagse cultuurcentra zijn geen klakkeloze reproducties van de grote ‘cultuurpaleizen’ in de grootsteden, maar ‘publieke huizen’ die beantwoorden aan de specifieke behoeften van een gemeenschap. Ze worden tegenwoordig niet voor niets ‘gemeenschapscentra’ genoemd. ‘Dossier #3 Gemeenschapscentra’ bundelt zes inspirerende projecten en wil anderen aanzetten eveneens de uitdaging aan te gaan.

Download publicatie

Bestel publicatie

Cahier #3 Openbaarheid is de derde editie in de reeks ‘Cahiers’, waarin het Team Vlaams Bouwmeester aspecten belicht van kunst en/in de openbare ruimte. Het is gewijd aan de stedelijke publieke ruimte, en meer bepaald de (nog) niet (meer) geplande ruimte. Aan de basis van de publicatie ligt een kunstopdracht, door het Team Vlaams Bouwmeester uitgeschreven aan acht kunstenaars - Franky D.C, Ellen Harvey, Agentschap, Anna Faroqhi, Dennis Tyfus, Patrick Corillon, Loek Grootjans, Vadim Vosters. Toenmalig artistiek adviseur Rolf Quaghebeur nodigde hen uit om vanuit hun eigen praktijk en denkkaders een bijdrage te leveren over begrippen als publiek domein, planning en restruimte. Daarnaast omvat het cahier ‘nabeschouwingen’ over twee multidisciplinaire (kunstenaars)initiatieven: het project ‘The Stone Road’ rond de gewestweg N6 tussen Brussel en Bergen (2006-08, met Orla Barry, Wim Cuyvers, Els Dietvorst, Nikolaus Gansterer en Johanna Kirsch) en een denkoefening over herbestemming door het Gentse collectief Tractor. Verder belicht Katrien Laenen enkele specifieke aspecten van de planning en vormgeving van de publieke ruimte in Vlaanderen. Het cahier bevat voorts essays van cultuurfilosoof en sociaal wetenschapper Eric Corijn en architect en onderzoeker Kenny Cupers en een interview met de New Yorkse kunstenaar Vito Acconci door Koen Brams en Dirk Pültau. Fotograaf Marc De Blieck leverde een ‘beeldessay’.

Paperback, 270 p., tweetalige editie (NL met ENG bijlage), 2011

Download publicatie