Zomeracademie in Balen

Net als Michiel De Cleene gaan ook Mark Luyten en Thomas Verstraeten uit van de hypothese, dat datgene wat wij als ‘het dorp’ definiëren niet alleen het resultaat is van een reeks menselijke verbindingen en ruimtelijke ordeningen, maar ook van een stroom verhalen die het dorp en zijn bewoners voortbrengen en die vervolgens hun weg vinden naar literatuur, films, schilderijen… Uit de Vlaamse literatuur en films komt een dubbel beeld van het dorp naar voren. Het wordt er enerzijds beschreven in termen van nabijheid en hechtheid, van stilte en stilstand: een plek waar iedereen iedereen kent en mensen in harmonie leven met de natuur. Evengoed staat het dorp voor isolement en verstikking, sociale controle en achterbaksheid, angst voor het andere en het nieuwe. Verstraeten en Luyten stellen zich de vraag of die verhalen nog echt iets vertellen over het veranderde, hedendaagse dorp? Is de hedendaagsheid van het dorp niet een zaak van altijd andere, nieuwe verhalen?

Voor het project Zomeracademie in Balen onderzoeken Thomas Verstraeten en Mark Luyten of en hoe in een dorp nieuwe ficties zouden kunnen ontstaan. De Zomeracademie draait rond de inplanting van een groots opgezette kunstenwerkplaats, pal in het centrum van Balen, die voor een korte periode de gemeente inpalmt en reorganiseert. De Zomeracademie is niet zozeer een school als wel een artistieke multimediale werk- en ontmoetingsplaats: een soort bijenkorf die niet in de eerste plaats de productie van kunstwerken ambieert maar eerder een bijzondere, artistieke energie wil genereren. Dit impliceert specifieke vormen van sociaal verkeer en specifieke ruimtelijke constellaties. De Zomeracademie is een disruptief, nomadisch dorp dat neerstrijkt in de gemeente, enerzijds vreemd aan de gewone gang van zaken maar anderzijds ook eigen.

Voor de constructie van dat nomadische dorp maken Mark Luyten en Thomas Verstraeten gebruik van materialen, infrastructuur, diensten en talenten die ze in het dorp zelf vinden: een klaslokaal als repetitieruimte, een leeggemaakte garage als een plek waar een workshop kan plaatsvinden, een schrijnwerkersatelier als werkplaats, een supermarkt als podium... Maar ook slaapkamers in particuliere huizen die als logeerplek worden aangeboden, toiletruimten die publiek worden, een tuin om in te kamperen, een huiskamer om uitgebreid te ontbijten en te kletsen... En dan natuurlijk: fanfares die met een choreograaf aan de slag gaan met de dorpsstraten als decor, beeldende kunstenaars die een brug uitdokteren, café De Post dat zich voor de gelegenheid omdoopt tot Café Des Arts… Met het project willen de makers bevragen hoe die tijdelijke, fictieve reorganisatie andere verbindingen kan zichtbaar maken en hoe deze in het bestaande dorp kunnen worden geënt. De Zomeracademie plaatst sluimerende energieën van een dorp en zijn bewoners radicaal op de voorgrond en verbindt deze met andere van buiten het dorp.

De Zomeracademie zal voorlopig slechts bestaan als een hypothese, een voorstel. Met een fotocamera in de aanslag dompelden Mark Luyten en Thomas Verstraeten zich onder in het sociale en culturele leven van de gemeente Balen. Ze spraken met vele bewoners en fotografeerden alles wat mogelijk deel zou kunnen uitmaken van de Zomeracademie. Die foto’s verwerkten ze tot een maquette, in een poging plekken en dynamieken te identificeren en te verbinden. De maquette toont een hypothetisch nomadisch dorp en zijn inplanting in de gemeente Balen. Ze vormt een aanzet en proeve van het dorp als een ander narratief.

Mark Luyten (°1955, Antwerpen) woont en werkt in Antwerpen en is beeldend kunstenaar. Hij werkt alleen maar soms ook samen met anderen, in situ, in opdracht of in een atelier, en bedient zich van diverse media: fotografie, video, installaties, schilderijen, boeken. Hij gaat op zoek naar ‘blinde en verblindende beelden of, misschien beter, wat er net naast ligt: het bijna blinde en net niet verblindende of een strompelend beeld dat te lang naar de zon gekeken heeft’. Hij werkte tevens als onderzoeker en als begeleider van onderzoek in de kunsten. Zijn werk wordt sinds 1980 getoond op diverse tentoonstellingsplatformen, individueel of in groep, in Europa, de Verenigde Staten, Canada en Japan.

Thomas Verstraeten (°1986, Antwerpen) woont en werkt in Antwerpen en is theatermaker, acteur en beeldend kunstenaar. Hij maakt deel uit van theatergezelschap FC Bergman waarmee hij voorstellingen en opera’s creëert die nationaal en internationaal gewaardeerd worden. In het werk van FC Bergman staat de spartelende, immer trachtende mens centraal. De voorstellingen worden gekenmerkt door groots aan elkaar gemonteerde beelden en onderzoek naar theater in immense ruimtes, met groepen figuranten en integratie van video. FC Bergman is verbonden aan het Antwerpse stadstheater Toneelhuis. Los van FC Bergman werkt Verstraeten aan een kunstpraktijk die de grenzen tussen podiumkunsten en beeldende kunsten aftast. Zijn projecten werden gepresenteerd in de stedelijke publieke ruimte en in culturele instituties.

Zomeracademie in Balen Mark Luyten – Thomas Verstraeten