Instrumenten

De academische werkplaats wil werk maken van de complexe uitdagingen die komen kijken bij de verknoping van het woon-, welzijns-, en omgevingsbeleid. Essentieel daarbij is het creëren van experimenteerruimte waarbij regelluwte en ruimte voor innovatie en experiment gemaakt wordt. Procesbegeleiding, sociaal-ruimtelijk actieonderzoek, en het lerend netwerk waarin een diversiteit van maatschappelijke actoren betrokken wordt, zijn daarbij instrumenten.

Procesbegeleiding

Kennisontwikkeling en kennisoverdracht zijn essentieel om kwesties van woon-, welzijns-, en omgevingsbeleid te verknopen. Maar om innovatie op het terrein te faciliteren, stimuleren en realiseren werkt de Academische Werkplaats door op concrete praktijkontwikkelingen. In Vlaanderen zijn heel wat  (vergunde) zorgaanbieders, onder meer door de invoering van persoonsvolgende financiering, volop hun manier van werken aan het herdenken en her-ontwikkelen op de verknoping van het thema zorg en wonen, vaak via proactieve samenwerking met lokale besturen. De academische werkplaats kan op die manier onder meer instaan voor procesbegeleiding bij herontwikkeling en masterplanontwikkeling. De inzichten uit deze procesbegeleiding zullen gebundeld worden en op die manier het lerend netwerk voeden om vorm te geven aan een forum met inhoudelijke discussies in de filosofie van een lerend netwerk.

Sociaal Ruimtelijk perspectief

Het praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek gaat in op diverse cruciale cases in het werkveld waar de ambitie van innovatie tastbaar is en herontwikkeling gaande is.

Het betrokken kernteam engageert zich in praktijkgericht, sociaal-ruimtelijk actieonderzoek, via onder meer doctoraatsonderzoek, onderzoek in opdracht van zorgaanbieders en/of lokale besturen, masterproeven die gericht op vragen van zorgaanbieders inspelen, en oefeningen met studenten in opleidingsonderdelen. Het onderzoek zal onder meer inzetten op de exploratie van het perspectief en de woonaspiraties van burgers met een handicap en hun informeel netwerk, buurtonderzoek en omgevingsanalyse, de interdisciplinaire samenwerking met architecten en ruimtelijke planners, …

Ook dit onderzoek zal het lerend netwerk voeden en de capaciteit bij de diverse stakeholders verhogen om te de-institutionaliseren en door te werken op innovatie op het terrein.

Sociaal-ruimtelijk actieonderzoek

Het praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek gaat in op diverse cruciale cases in het werkveld waar de ambitie van innovatie tastbaar is en herontwikkeling gaande is.
Het betrokken kernteam engageert zich in praktijkgericht, sociaal-ruimtelijk actieonderzoek, via onder meer doctoraatsonderzoek, onderzoek in opdracht van zorgaanbieders en/of lokale besturen, masterproeven die gericht op vragen van zorgaanbieders inspelen, en oefeningen met studenten in opleidingsonderdelen. Het onderzoek zal onder meer inzetten op de exploratie van het perspectief en de woonaspiraties van burgers met een handicap en hun informeel netwerk, buurtonderzoek en omgevingsanalyse, de interdisciplinaire samenwerking met architecten en ruimtelijke planners, …
Ook dit onderzoek zal het lerend netwerk voeden en de capaciteit bij de diverse stakeholders verhogen om te de-institutionaliseren en door te werken op innovatie op het terrein.

Lerend Netwerk

De Academische Werkplaats De-Institutionalisering zal in een Lerend Netwerk aan kennisontwikkeling en -overdracht doen, wat capaciteit om te de-institutionaliseren bij diverse stakeholders zal verhogen. Deze kennisontwikkeling en –overdracht steunt op de inzichten uit de procesbegeleiding, en het langdurig en praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek. Toekomstige, lopende en afgelopen onderzoekstrajecten vormen de opstap om innovatie en experiment te inspireren, en onderlinge ervaringsuitwisseling in de verbinding tussen beleid, praktijk en wetenschap mogelijk te maken.

Op die manier wordt een forum gevormd waarin ervaring en expertise samengebracht kan worden.

Ruimte voor zorg maken in Vlaanderen

Een institutionele setting wordt niet noodzakelijkerwijs gekenmerkt door de grootte of de vormgeving van het gebouw, of het aantal mensen dat er verblijft, maar wel door  de voor-structurering van leef- en woonomgevingen. De-institutionalisering heeft dus niet alleen betrekking op de ruimtelijke locatie en aard van de architecturale en infrastructurele inbedding van de woonomgeving, maar ook op een institutionele cultuur en organisatiestructuur. In die zin kunnen bijvoorbeeld kleinschalige leef- en woonomgevingen, waar een beperkt aantal personen met een handicap in de gemeenschap samenwonen, ook over een repressieve institutionele cultuur beschikken. De autonomie en bewegingsvrijheid van burgers met een handicap moet bijgevolg het referentiepunt blijven van hoe we hun woon- en leefomgevingen vorm geven, ongeacht waar zij wonen en leven.

De academische werkplaats wil werk maken van de complexe uitdagingen die komen kijken bij de verknoping van het woon-, welzijns-, en omgevingsbeleid voor burgers met een handicap, en bij uitbreiding ook beleidsdomeinoverschrijdend en inclusief werken op andere kwesties zoals onderwijs, kinderopvang, tewerkstelling, vrije tijd, lokale (sociale) economie,... Daarbij is het essentieel om experimenteerruimte te creëren voor regelluwte en innovatie. Wij geloven dat die ruimte kan voortvloeien uit een sterke wisselwerking tussen beleid, praktijk en onderzoek, bijvoorbeeld in de vorm van procesbegeleiding, sociaal-ruimtelijk actieonderzoek, en een lerend netwerk.

Het is in die optiek dat de academische werkplaats, samen met het lerend netwerk, een inspiratie- en evaluatiekader ontwikkelt. Het sociaal-ruimtelijk actieonderzoek en de procesbegeleiding geven voeding aan dit analysekader met 3 met elkaar gerelateerde ‘werven’. Om de-institutionalisering proactief  te realiseren is het namelijk van belang om oog te hebben voor het samenspel van de ‘locatie’ en architectuur, ‘autonomie’ (begrepen als inter-afhankelijkheid) en ‘professionaliteit’.