Wevelgem - Ontmoetingscentrum en omgeving Gullegem

Het ontwerpteam Dierendonckblancke architecten, OKRA landschapsarchitecten en Veldhuis zal instaan voor het bouwen van een nieuw ontmoetingscentrum, de heraanleg van het centrumplein en het openleggen van de Heulebeek in Gullegem.

De Heulebeek keert terug in het hart van Gullegem als een groenblauwe ader. Er wordt resoluut gekozen voor een zo natuurlijk mogelijke opzet van de beek. Zacht meanderende oevers creëren diverse microklimaten en bieden een habitat voor een veelheid van inheemse soorten. Er wordt ruimte voorzien om water te bufferen en te laten infiltreren. De Heulebeek wordt niet meer ingeperkt maar krijgt plaats om buiten de oevers te treden.

De beide oevers krijgen gelijkwaardige belevingsplekken. Er worden zowel speelprikkels als rustplekken voorzien langs het beektraject. Op sommige plaatsen kan men afdalen tot bij het water, maar er is ook plaats voor niet geprogrammeerde, wildere oevers, wat de natuurontwikkeling ten goede komt.

De vergroening reikt tot aan het Dorpsplein, waar de kerk door een kerktuin wordt omgeven. Deze groenzone kan op termijn tot ontspanningsruimte uitgroeien, wanneer aan de kerk een nevenbestemming gegeven wordt. Het nieuwe centrumplein krijgt een langwerpige vorm en biedt verschillende zichten op de omgeving. Er wordt gekozen voor een autoluwe inrichting waardoor de verblijfskwaliteit van het plein aanzienlijk toeneemt. Het zal er aangenaam toeven zijn.

De doorwaadbaarheid wordt sterk verbeterd door de realisatie van meer informele verbindingen tussen het Heulebeekpark en het Dorpsplein. Het padennetwerk rondom de Heulebeek wordt uitgebreid met zowel ‘droge voetenpaden’ als ‘seizoenspaden’ die bij hoge waterstanden niet toegankelijk zijn.

Het nieuwe ontmoetingscentrum toont zich als twee geschakelde volumes. Het gebouw medieert tussen de grotere schaal van de kerk en van de appartementsgebouwen enerzijds, en de typische achter- en bijbouwen in het omringende dorpsweefsel. Het ontmoetingscentrum komt vrij in de ruimte te staan en gaat duidelijke relaties aan met de omliggende publieke plekken. De slanke kop van het gebouw richt zich naar het Dorpsplein. De cafetaria en ingang worden aan deze kant voorzien en voegen levendigheid aan het plein toe.

Een transparante en drempelloze glazen plint en een luifel verbinden het gebouw met de publieke ruimte en nodigen de bezoeker uit. De luifel vormt de overgang tussen binnen- en buitenruimte en biedt geborgenheid. Je vindt er bescherming tegen regen of felle zon en kan er tot rust komen op een bank om een praatje te maken. De luifel begeleidt ook de wandeling vanaf de kerk over het plein tot aan de brug en verder naar de groenzone aan de feestweide.

De planopbouw van het ontmoetingscentrum is helder en uitnodigend. De publieke zones binnenin sluiten bij elkaar aan en worden zo veel mogelijk gekoppeld aan de omringende publieke buitenruimte. Voor de gebruiker is het gebouw leesbaar. De ingangen en looplijnen naar de verschillende functies zijn makkelijk te vinden.

De integrale ontwerpbenadering resulteert in een geslaagde wisselwerking tussen architecturaal concept en aanpak van de publieke ruimte en het landschap. De natuurlijke context biedt rust en kalmte. Het vernieuwde Centrumplein en de voorzieningen voor evenementen bieden dan weer voldoende plaats en aanleiding voor ontmoeting.

Het bestuur van de fusiegemeente Wevelgem heeft beslist om in te zetten op de vernieuwing van haar centra. Het moet er gezond wonen en aangenaam vertoeven zijn, met voldoende ruimte voor water en groen. Belangrijk is het ondersteunen van het verenigingsleven en het voorzien van een degelijke publieke dienstverlening. Daarnaast wil men het STOP-principe maximaal toepassen en de verkeersveiligheid verhogen. De centra moeten ontmoetingsplekken worden voor jong en oud.

In het kader van die gemeentelijke ambities is er in deelgemeente Gullegem heel wat verbetering mogelijk. Het bestaande ontmoetingscentrum (OC) is verouderd. De Heulebeek loopt dwars door het centrum, maar de waterloop is amper zichtbaar. Ook mist het centrum een polyvalent centrumplein. Daarnaast heeft de bestaande publieke ruimte nood aan een kwaliteitssprong, onder meer door vergroening. Een belangrijke hefboom voor de toekomst en herinrichting van het centrum is de nood aan een nieuw ontmoetingscentrum.

Ter voorbereiding van deze dorpskernvernieuwing organiseerde de intercommunale Leiedal in opdracht van de gemeente een ontwerpend vooronderzoek. Er werd gekozen voor een nieuwe locatie voor het OC, die kansen biedt voor een bredere centrumvernieuwing, zoals het opwaarderen van de publieke ruimte en het creëren van een nieuw centrumplein tussen kerk en OC. De gemeente ging ook een samenwerking aan met de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) om de relatie tussen de ingekokerde Heulebeek en het centrum te verbeteren. Daaraan gekoppeld kunnen de bestaande centrale groenzones heropleven, waaronder feestweide De Gulle.

De gemeente Wevelgem en de VMM hebben ervoor gekozen deze deelprojecten samen te brengen in één integrale ontwerpopdracht. Hoewel ze elk hun specifieke technische uitdagingen stellen, zijn beide opgaven ontwerpmatig immers sterk met elkaar verbonden.

Ontmoetingscentrum op maat

Het nieuwe ontmoetingscentrum op maat van Gullegem zal aan meerdere verenigingen een nieuw onderkomen geven. Er komt een zaal waar podiumactiviteiten, fuiven, ledenvergaderingen en maaltijden kunnen plaatsvinden. Er worden ook klassen voor het Atelier Plastische Kunsten voorzien, een leskeuken en een aantal polyvalente lokalen voor ontmoeting, educatie en vergaderen.

Door zijn nieuwe plaats langs de Heulebeek en aan het centrumplein in de dorpskern krijgt het OC een eigen identiteit en onderscheidt het zich van andere bebouwing in de omgeving. Een levendige gevel van het nieuwe ontmoetingscentrum en de toekomstige nevenbestemming in de Sint-Amanduskerk kunnen de aangrenzende publieke ruimte opladen. Als belangrijk publiek gebouw mag het OC een architecturaal merkteken aanbrengen in de dorpskern. Tegelijk moet het ingebed blijven in het dorpsweefsel. Zo treedt het OC in dialoog met de kerk, zonder deze qua schaal, uitstraling of materialiteit te overstemmen.

Levendig en autoluw centrumplein

De potentie om een nieuw centrumplein te ontwikkelen is één van de redenen om het ontmoetingscentrum naar een nieuwe locatie te verhuizen. Rond de kerk vinden geregeld activiteiten plaats en zijn heel wat handelszaken en centrumfuncties gegroepeerd. Toch ontbreekt een kwalitatieve publieke ruimte waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. De publieke ruimte is gefragmenteerd en wordt gedomineerd door verkeer en parkeren.

De ruimte tussen het nieuwe OC, de kerk en de Koningin Fabiolastraat wordt heraangelegd tot een actief centrumplein met interessante randen en voldoende ruimte voor groen. De Heulebeek krijgt opnieuw ruimte in een open bedding. Er wordt een aangename verblijfsruimte gecreëerd die zowel aanleiding schept tot spontane ontmoeting als geschikt is voor het organiseren van lokale evenementen als de wekelijkse markt, de kermis, …  De verkeersluwe ruimte biedt tevens meer plaats voor terrasjes, zodat de handelszaken in de omgeving kunnen meegenieten van de levendigheid.

Het parkeren wordt gebundeld en geoptimaliseerd zodat de bereikbaarheid van handel, school en andere centrumfuncties niet in het gedrang komt. Over de impact op het gemotoriseerd verkeer wordt parallel vanuit de gemeente een mobiliteitsonderzoek opgestart om de integrale opdracht te voeden.

Herwaardering Heulebeek

De Heulebeek kronkelt door het centrum van Gullegem, maar duikt ter hoogte van de Kerkstraat ondergronds tot aan de Peperstraat. Ter hoogte van de kerk is de beek niet zichtbaar. Samen met de Vlaamse Milieumaatschappij, beheerder van de beek, wil de gemeente de Heulebeek de waardering geven die ze verdient, als belangrijke schakel tussen het Groen Lint en het provinciedomein Bergelen. 

De beek wordt een belangrijk beeld- en sfeerbepalend element. Ze brengt het centrum tot leven, geeft het meer karakter en biedt ecologische voordelen. De waterloop biedt de kans om groen tot diep in het centrum te brengen. Bij de herinrichting van de oevers is de sterk fluctuerende waterstand een belangrijk aandachtspunt, niet alleen in functie van de veiligheid, maar ook wat materiaalkeuze, onderhoud en beheer betreft.

Heropleving feestweide

Feestweide De Gulle is de grootste groenzone in het centrum. Ze wordt begrensd door private percelen in het westen, de Kerkstraat in het noorden en de Heulebeek in het oosten. Het openleggen van de beek en het introduceren van een autoluwe zone bieden de opportuniteit om de feestweide te herwaarderen. Door het knippen van een deel van de Kerkstraat en het aanpassen van het wegprofiel, is het mogelijk de feestweide uit te breiden tot aan de kerk, het OC en het nieuwe centrumplein waardoor de groenzone uitgestrekter, beter toegankelijk en zichtbaarder wordt, en een veelzijdig gebruik kan krijgen. De relatie met de Heulebeek kan eveneens worden versterkt. De waterloop kan bijdragen aan de beeldkwaliteit en beleving van de feestweide, zorgen voor nieuwe speelprikkels of aanleiding geven tot rust.

De opdrachtgever is op zoek naar een ontwerpteam dat verder bouwt op de verworven inzichten, een interessant antwoord biedt op de gestelde vragen en het uitgewerkte concept tot uitvoering weet te brengen. Kennis van zowel architectuur als omgevingsaanleg is vereist. Voeling met waterbeleving en ervaring in technische onderbouwing zijn aangewezen.

Inbegrepen in de opdracht

• Architectuur
• stabiliteit en technieken (inclusief theatertechnieken en akoestiek)
• studie van de binneninrichting inclusief vast meubilair en uitschuifbare tribune
• EPB
• openleggen en heraanleggen Heulebeek (incl. bruginfrastructuren)
• inrichting van de buitenruimte en de groenaanleg met bijzonder aandacht voor het verhogen van de waterbeleving
• ondersteuning van het participatie- en communicatietraject (input aanleveren voor participatietraject, deelnemen aan belangrijke participatiemomenten, Integreren van input participatie in ontwerp)

Uitsluiting, selectie- en gunningscriteria

Gelieve de selectieleidraad door te nemen. Hierin kan u terugvinden:

• de uitsluitingsgronden
• de selectiecriteria (geschiktheid en technische en beroepsbekwaamheid
• de gunningscriteria
• de omschrijving van het bewijsmateriaal en de in te dienen stukken