Rumst - Ruimtelijk governance model voor de ontwikkeling van de Rupelregio

Flanders Technology and innovation (FTI)

Medio juni 2023 blies de Vlaamse Regering Flanders Technology nieuw leven in. Flanders Technology & Innovation (FTI) moet een wervend project zijn rond technologie en innovatie, over alle beleidsdomeinen heen. Eén van de pijlers binnen FTI is Entertainment Tech. De Vlaamse Regering besliste om de Event-Entertainmentsector te verankeren en dit te koppelen aan een reconversie van de Rupelregio met Boom en Rumst als centrum. De ambitie is om deze regio te laten uitgroeien tot dé Europese hotspot voor onderzoek, innovatie en creatie op vlak van entertainmenttechnologie.

Virtualiteit en artificiële intelligentie worden belangrijke principes in de samenleving van de toekomst. Ze zullen onder andere de productieprocessen in de bedrijfswereld mee vorm geven en de virtuele ontmoetingswerelden ontwikkelen. De sector van de entertainmenttechnologie (ET) met gaming-technologie fungeert hierbij als een voorloper en vervult een trekkende rol. Belangrijke spelers uit de ET-industrie (Meta, Sony, Netflix, Google, de engine-bouwers Unity en Unreal,…) vinden hun weg naar de medische wereld, bouwsector, CCS, filmwereld, sportwereld… Wil Vlaanderen zich in Europa op economisch vlak verder profileren als de ET-regio bij uitstek, dan is het investeren in het versterken van de ET-sector van essentieel belang.

De Rupelregio als Europees centrum voor de entertainmentsector

Een van de meest vooraanstaande wereldspelers binnen de ET-sector is het bedrijf achter het festival Tomorrowland: We Are One World. Zij presenteerden in 2020 een verhaal over de mogelijkheden om in de Rupelregio een entertainmentsite te bouwen en een innovatiehub te ontwikkelen, specifiek voor entertainment. Ook andere bedrijven in de regio, zoals Studio 100, AED-studios, Telenet,…hebben een Europese of mondiale reputatie.

Op vraag van de minister-president werd een intendant aangesteld om de haalbaarheid van dit plan te onderzoeken. Uit het marktonderzoek van de intendant bleek dat er een manifeste nood

bestaat aan een heldere aanpak en strategie die kan gevonden worden door het plan te verankeren in FTI.

De Rupelregio beschikt door haar centrale ligging over fysieke ruimte voor onderwijs, toerisme, innovatie, events,… waarbij heel wat hoog- en laaggeschoold tewerkstellingspotentieel zich aanbiedt. Bovendien verdient de Rupelregio, na het stopzetten van de kleiontginning, een nieuwe positionering op het vlak van wonen, leven, recreëren en werken. Er bevinden zich grote economische en toeristische recreatieve ontwikkelingscapaciteiten en -opportuniteiten in één van de meer achtergestelde regio’s in Vlaanderen. De doelstellingen zijn beleidsdomein-overschrijdend:

• Meer economische en toeristische activiteit;
• Een effectievere arbeidsmarkt omwille van (sociale) doorgroeitrajecten voor studenten,
• Jongeren en ouderen in de ET-sector;
• Een veiligere multimodale mobiliteitscontext;
• Meer groenruimte geschikt voor water, bos, biodiversiteit en recreatie.

Ruimtelijke visievorming en kwaliteitsbewaking

Om dit toekomstverhaal verder te concretiseren, werden er 6 werven en 30 projecten gedefinieerd op het vlak van governance, economische ontwikkeling, cultuur, toerisme, mobiliteit, omgeving, opleiding en onderwijs…. Om de ontwikkeling van deze werven en projecten op elkaar af te stemmen en een plaats te geven, is er een belangrijke rol weggelegd voor ruimtelijk onderzoek en advies. Dit onderzoek en advies wordt in praktijk gebracht op twee sporen:

1. Ruimtelijk adviseur

Een adviseur die de ruimtelijke ontwikkelingen, die voortvloeien uit de verschillende projecten, van nabij bekijkt en de kwaliteit bewaakt. De taken van deze adviseur zijn onder andere:

• De deelname aan het visieorgaan,
• De begeleiding en het adviseren van de 30 projecten en de verschillende stakeholders vanuit ruimtelijk perspectief (de administraties binnen de Vlaamse overheid, We Are One World (WAOW), Provincie Antwerpen, de Rupelgemeenten, de stad Mechelen, PMV, Thomas More Hogeschool, De Lijn, Infrabel, NMBS, De Waterweg,...
• Het bijwonen van projectwerkgroepen,
• Het initiëren, het opmaken van de projectdefinitie voor en het sturen van de strategische visienota,… (oplevering juni 2024).

Deze ruimtelijk adviseur adviseert en bewaakt de ruimtelijke en architecturale kwaliteit van de 30 projecten. Daarnaast bewaakt deze adviseur de ruimtelijke samenhang van de Rupelregio en de afstemming met het strategisch ontwikkelingsplan. De ruimtelijke adviseur wordt aangesteld begin 2024 en werkt in nauw contact met de Vlaamse Bouwmeester en zijn team. Binnen het projectteam van de intendant zijn er ook medewerkers (mobiliteitscoördinator en Community manager) die hem bij deze taak kunnen helpen.

2. De opmaak van een strategisch ontwikkelingsplan

De 6 werven en 30 projecten worden ontwikkeld in de Rupelregio. De realisatie van dit totaalconcept vraagt om een grote strategische en overkoepelende visie. Dit om zowel ruimtelijk, architecturaal, maatschappelijk (welzijn, cultuur, onderwijs, mobiliteitsproblematiek…) als economisch een gelijkwaardig verhaal te schrijven over de verschillende werven heen. Dit strategisch ontwikkelingsplan vormt de voorbereiding voor de verdere besluitvorming door de

Vlaamse regering. Op basis van deze ‘ambitiekaart’ zal de Vlaamse regering een selectie en prioritering maken van projecten die verder worden uitgewerkt. Voor de opmaak van het strategisch ontwikkelingsplan zal in 2024 een opdracht worden uitgeschreven. Dit ontwikkelingsplan zal moeten landen tegen mei 2025.

Oproep aan Geïnteresseerden voor opmaak ‘ruimtelijk governance model’

Om beide sporen (ruimtelijk adviseur en strategisch ontwikkelingsplan) uit te denken en voor te bereiden, willen de verschillende partners een ‘ruimtelijk governance model’ laten opmaken. Hieronder verstaan we een nota met onder andere:

• De wijze waarop de ruimtelijk kwaliteitsbewaking en advies binnen het project wordt geïntegreerd en opgevolgd.
• Welke functie de ruimtelijk adviseur heeft, wat zijn rol is binnen het project en hoe het ruimtelijk advies wordt opgenomen voor de uitwerking van het verdere project.
• De overlegstructuur, de wijze van overleg, de timing,…
• Het formaliseren van de rol van de adviseur in de besluitvorming.

Daarnaast wordt binnen deze opdracht ook de projectdefinitie opgemaakt voor het strategisch ontwikkelingsplan. De opmaak van dit ruimtelijk governance model zal zo snel mogelijk worden opgestart. De oplevering is voorzien begin 2024.

Voor de uitwerking van dit ruimtelijk governance model zijn we op zoek naar een studie- of onderzoeksteam. De kandidaat heeft bij voorkeur ervaring met:

• Ruimtelijke planning en architectuur
• Het verbinden van de diverse projecten tot een ruimtelijke projectplan
• Het bepalen van de cruciale factoren bij de kwaliteitsbewaking van de ruimtelijke projecten
• Het projectmatig samenwerken met en adviseren van het projectteam, het beleid en administratie van gemeenten, provincie, gewest, openbaar vervoerspartners,…

Het Team Vlaamse Bouwmeester begeleidt het hele project en zal deel uitmaken van het adviescomité voor de gunning van de opdracht.

De Oproep aan geïnteresseerden heeft als doel om een lijst van geïnteresseerde ontwerpteams samen te stellen. Deze lijst zal de opdrachtgever in staat stellen om een keuze te maken van aan te schrijven ontwerpteams. Aan de aanmelding zijn geen rechten of plichten verbonden, noch voor de indiener, noch voor de opdrachtgever. De aanmeldingen zijn louter voor intern gebruik bij de opdrachtgever en het Team Vlaams Bouwmeester. De aanmeldingen zullen nergens bekendgemaakt worden.