Dilbeek - Ontwikkelingsstrategie residentiële wijk Moortebeek-Paloke (leefbuurt)

De gemeente Dilbeek met haar 44.000 inwoners ligt in het westen van de provincie Vlaams-Brabant. Aan de oostkant grenst de gemeente aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en aan de westkant is het landelijke Pajottenland gelegen. Naast Dilbeek telt de gemeente nog vijf andere deelgemeenten. De woonwijk Moortebeek-Paloke is afgescheiden van het centrum van Dilbeek door de R0. Ze grenst aan de Brusselse gemeenten Sint-Agatha-Berchem, Anderlecht en Sint-Jans-Molenbeek. De grens met die laatste loopt zelfs letterlijk door de wijk. Ten oosten van de wijk ligt het Scheutbospark, een aangenaam groengebied om te wandelen en elkaar te ontmoeten.

De Moortebeek-Palokewijk omvat zowel één- als meergezinswoningen. De residentiële functie is dominant. Het ontbreekt er aan ontmoetings- of verblijfsplekken voor alle leeftijden. Ondanks het groene karakter is de publieke ruimte in de wijk niet uitnodigend of aantrekkelijk. Ze wordt hoofdzakelijk ingenomen door geparkeerde wagens en kent een overmaat aan verharding. In enkele straten wordt gedeeltelijk parkeren op de voetpaden getolereerd of zelfs gefaciliteerd. De aanwezigheid van vier scholen op Molenbeeks grondgebied verhoogt de (parkeer)druk op de woonwijk.

De missie van de gemeente Dilbeek is een aangename, veilige en duurzame leefomgeving te bouwen en een ‘creactieve ’ en zorgzame samenleving te vormen. Dit wil ze doen door kaders te scheppen, richting te geven, mogelijkheden en ruimte te creëren, dynamiek te ontlokken en te versterken, en in te spelen op kansen en uitdagingen. De gemeente Dilbeek wil hierbij mensen verbinden, kansen geven en verantwoordelijkheid laten nemen. Dit project moet bijdragen tot de realisatie van deze missie 

Om de wijk te laten evolueren tot een aangename plek waar ingezet wordt op het terugdringen van de CO2-uitstoot (mitigatie) en rekening wordt gehouden met de gevolgen van de klimaatverandering (adaptatie), is het aangewezen een masterplan op te stellen dat zich richt op een duurzamer verplaatsingsgedrag. Het plan stelt de actieve weggebruiker centraal en maakt de implementatie van deelmobiliteit mogelijk. Bij de opmaak van het masterplan wordt rekening gehouden met de operationele doelstelling van het bestaande mobiliteitsplan en de te realiseren fietsverbindingen.

Naast een verduurzamingsstrategie inzake mobiliteit zal het masterplan een toekomstgerichte inrichtingsvisie omvatten, rekening houdend met de ontwerp- en procesprincipes van het traject Leefbuurten. De bestaande groenstructuren dienen zichtbaarder te worden gemaakt om deze met elkaar te verbinden en te versterken. Dit kan onder andere door het laanbomennetwerk uit te breiden en in te zetten op biodiversiteit.

De grondige herinrichting van de publieke ruimte moet het mogelijk maken om nieuwe publieke ontmoetingsplekken te creëren die de sociale cohesie kunnen verbeteren. De gemeente Dilbeek wil de bewoners een actieve rol geven in de invulling van deze plekken. Hiervoor zal een participatietraject worden opgezet waarin het ontwerpteam een belangrijke rol zal spelen. Er dient ingezet te worden op quick wins en proefopstellingen als wezenlijk onderdeel van dit traject.

De opdracht omvat:

1. de opmaak van een masterplan bestaande uit volgende onderdelen:

• een visie voor de herinrichting van de publieke ruimte die zich richt op een duurzaam verplaatsingsgedrag, op het bevorderen van de sociale cohesie en op maatregelen die bijdragen tot zowel klimaatadaptatie als -mitigatie
• een visie op de gewenste beeldkwaliteit van de publieke ruimte
• een ontwikkelingsstrategie voor de gefaseerde uitvoering van die visie. Er wordt verwacht dat de ontwerpers samen met alle stakeholders onderzoeken welke ingrepen prioritair uitgevoerd moeten worden, eventuele quick wins in aanmerking genomen. Daarbij wordt zowel rekening gehouden met de impact van de ingrepen als met het beschikbare budget.

2. het begeleiden van een participatietraject over de invulling van de extra gecreëerde ruimte
3. een eerste uitvoeringsfase met de heraanleg van bepaalde straten of knooppunten, die omwille van hun strategische ligging de motor vormen voor de gefaseerde transformatie van de volledige wijk.

Om deze opdracht tot een goed einde te brengen, is de opdrachtgever op zoek naar geïnteresseerde ontwerpers met kennis en ervaring in de publieke ruimte. Van de ontwerpers wordt verwacht dat zij in dialoog gaan met stakeholders, eigenaars en bewoners om te komen tot een breed gedragen en uitvoerbare visie. Dit veronderstelt dat er binnen het ontwerpteam een partner aanwezig is die over de nodige communicatieve en participatieve vaardigheden beschikt.

Het Team Vlaamse Bouwmeester begeleidt het hele project en zal samen met de externe deskundigen (mobiliteit, landschap en participatie) deel uitmaken van het adviescomité voor de gunning van de opdracht. Na de gunning zal het ontwerpteam de gemeente verder ondersteunen bij de uitvoering van het project. De projectregisseur en de experten zetten de kwaliteitsbewaking verder in de vorm van een adviesverlenende rol. In deze fase zal ook de Stuurgroep Leefbuurten nog een aantal keer samenkomen om de uitvoering op te volgen in functie van het Leertraject.

De Oproep aan geïnteresseerden heeft als doel om een lijst van geïnteresseerde ontwerpteams samen te stellen. Deze lijst zal de opdrachtgever in staat stellen om een keuze te maken van aan te schrijven ontwerpteams. Aan de aanmelding zijn geen rechten of plichten verbonden, noch voor de indiener, noch voor de opdrachtgever. De aanmeldingen zijn louter voor intern gebruik bij de opdrachtgever en het Team Vlaams Bouwmeester. De aanmeldingen zullen nergens bekendgemaakt worden.