Laureaat: Bureau Bouwtechniek, Hub , Origin Architecture & Engineering

Het stadsbestuur wil het stadhuis opnieuw een echt ‘huis van de stad’ maken. De benedenverdieping wordt daarom opengesteld voor het publiek en alle schepenen en hun kabinetten komen weer onder één dak. Bovendien is dit het moment om het gebouw van meer comfort te voorzien en ook echt duurzaam te maken.

Deze ambitie luidt de tweede grote transitie in van het historische gebouw. Deze is enkel vergelijkbaar met de zeer omvangrijke transitie in de 19de eeuw waarin veranderingen werden aangebracht tot diep in de ruimtelijke beleving van het gebouw. Wij situeren de vragen van vandaag in de cadans van verandering die het gebouw in het verleden reeds onderging. Ondanks de reikwijdte van de transitie in de 19de eeuw behield deze het stadhuis in een staat van ‘gelaagde samenhang’. Er zijn verschuivingen opgetreden, verbindingen werden herzien, accenten werden anders gelegd. Toch was het resultaat een nieuw geheel. Voortbouwend op de geleding en de maatverhoudingen die in origine in de Florisstijl voor het stadhuis werden bepaald, werd een meer contemporaine neo-Vlaamse renaissance beleving gecreëerd. De oorspronkelijke structuur werd echter ‘voortgezet’ - en geldt tot op de dag van vandaag als het canon van het gebouw.

Om deze gelaagde samenhang in de voorliggende tweede grote transitie van het stadhuis te behouden en te versterken, is een aanpak nodig die vertrekt vanuit de essentie van het bestaande gebouw. Een architectuur die ontstaat uit de overtuiging dat het bestaande gebouw zélf zal aangeven wat het nodig heeft, en dat antwoorden op nieuwe vragen eigenlijk reeds in de historische structuur - de code van het gebouw - bescholen liggen.

Als antwoord op de benodigde transitie stellen wij een ‘snoeien om te bloeien’ - benadering voorop. Elementen die vanuit de erfgoedbenadering storend zijn, maken plaats voor elementen die meer eer doen aan de historische structuur en het toekomstig gebruik van het gebouw. Sporadisch worden ook elementen  weggenomen die vanuit de erfgoedbenadering niet storend zijn, omdat zo ruimte vrij komt om - binnen een groot respect voor de historische continuiteit - een nieuwe status en uitgesproken beleving aan deelruimten te geven of om andere waardevolle elementen meer op de voorgrond te brengen.

Deze ingrepen staan in dienst van 5 thema’s: openen, verbinden, verbeelden, bewaren, en opwaarderen. Naast de volledige restauratie van het exterieur en het interieur, vallen 2 nieuwe ingrepen op: We reorganiseren de benedenverdieping zodat het een heldere ruimte wordt. We doen dit op basis van de oorspronkelijke ruimtelijke structuur. We zorgen ervoor dat alle poorten weer open kunnen. Zo wordt die ruimte opnieuw een echte publieke plek. De hoofdtoegang komt weer naar de Grote Markt, waar deze via de monumentale trap een verbinding maakt met het Schoon Verdiep.  De tweede verdieping, maken we even belangrijk als het Schoon Verdiep. Dat is nodig want die verdieping huisvest straks ook schepenen en hun kabinetten. Centraal komen 2 dubbelhoge ruimten –de vestibules – waarlangs veel daglicht binnenvalt en een uitzicht op de wolken en op de campaniletoren geboden wordt. Als de identiteit van het Schoon Verdiep en de eerste verdieping gekenmerkt wordt door hun rijkelijke interieurs, dan wordt deze van de tweede verdieping – het Verlicht Verdiep – bepaald door de lichtinval en het historische exterieur.

Stadhuis Antwerpen op deredactie.be

Stadhuis Antwerpen in De Standaard