01. Vertrek vanuit de potentie

01. Werkzaamheden zijn meer dan een noodzakelijk kwaad. Vertrek vanuit de potentie, niet vanuit het probleem.

Gemiddeld wordt een straat elke twintig tot vijftig jaar heraangelegd. In zeldzame gevallen is de herinrichting het gevolg van een publiek debat, maar traditioneel is er een concrete aanleiding: een versleten wegdek of noodzakelijke aanpassingen aan de riolering. Dat is ook logisch: er wordt pas tijd en geld vrijgemaakt om iets te vernieuwen als het afgeschreven is. Het is zinvol om die momenten van geplande riolerings- of wegeniswerken aan te grijpen om een bredere, structurele visie te ontwikkelen: waar wil je met het openbaar domein naartoe en hoe kunnen de werken bijdragen aan een grotere leefkwaliteit?

Zowel ambtenaren als beleidsmakers hebben de gewoonte vast te houden aan het vertrouwde stramien. In veel gevallen ontbreekt er een ruimere visie die een leidraad kan vormen voor een doordachte omgang met het probleem. Waar de rioolbeheerder een project plant, beperkt het ontwerp van de bovengrond zich omwille van tijdsefficiëntie tot een bescheiden technische vernieuwing. We moeten meer stilstaan bij de kansen die zo’n gelegenheid biedt. Om de transitie naar een duurzamere publieke ruimte te maken is het belangrijk dat we meer doen dan ad hoc naar oplossingen voor de bestaande problemen zoeken.

Het loont om de geplande onderhoudswerkzaamheden tegen het licht van een brede, ruimtelijke toekomstvisie te houden. Kunnen we ons beter voorbereiden op tijden van droogte door minder regenwater via de riolering af te voeren en verloren te laten gaan? Is die brede rijweg nog wel aangewezen wanneer we een veiligere verkeerssituatie nastreven? Kan een ander wegprofiel ook nieuwe kansen en kwaliteiten opleveren voor bewoners?

Door in een project niet alleen naar oplossingen voor problemen te zoeken, maar te vertrekken van de potenties, is het ook makkelijker om er een wervend toekomstproject van te maken. Zet ontwerpend onderzoek in om die potenties in hun volle reikwijdte te verkennen. Maak ruimte voor een meer doordachte, structurele strategie die uiteindelijk resulteert in projecten die meer zijn dan de som van de delen.

Download lessen uit de praktijk