Als grootste en meest diverse stad van het land kent Brussel, met zo’n 90.000 studenten en vijftig instellingen voor hoger onderwijs, ook de grootste studenten- populatie. Dat de stad niet altijd vanzelfsprekend als de grootste studentenstad wordt herkend, heeft te maken met een aantal specifieke omstandigheden: om di- verse redenen komen Brusselse studenten zich niet automatisch ook in de stad vestigen, en kent Brussel naast de campussen geen uitgesproken studentenbuur- ten. De uitdagingen voor de toekomst zijn er niet minder om: er is momenteel een geschatte nood aan 9.000 extra studentenkamers in Brussel, en tegen 2020 zullen er nog eens 10.000 extra studenten bij komen. Het voorzien in ‘kwaliteitsvolle en toereikende voorzieningen’ in de studentenhuisvesting, met aandacht voor stu- dentenhuisvesting gecombineerd met andere woonvormen en andere stedelijke functies, met aandacht voor de problematiek van het beheer, en de realisatie van Pilootprojecten met dit oogmerk, is dan ook als concrete doelstelling opgenomen in de Beleidsnota Brussel 2014-2019 van Vlaams Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel Sven Gatz.
De Pilootprojecten zijn een door de Vlaams Bouwmeester ontwikkeld instrument om nieuwe inzichten te verwerven in de wijze waarop ruimtelijk-maatschappelijke uit- dagingen kunnen worden aangepakt. Ontwerpend onderzoek met een beleidsvoorbereidende inslag wordt er gekoppeld aan de realisatie van grensverleggende projecten. Het instrument werd eerder al met succes ingezet in domeinen als wonen, zorg, landbouw, kunst in opdracht en de ontwikkeling van verontreinigde terreinen. De Pilootprojecten ‘Studenten maken stad’ zijn het resultaat van een samenwerking tussen Vlaams Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel Sven Gatz, Br(ik vzw – Alles voor stadstudenten, het Team Vlaams Bouwmeester en het Team Bouwmeester Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
De ontwikkeling van nieuwe studentenhuisvesting moet immers meer zijn dan het louter vervullen van een behoefte. Niet alleen moet er voldoende aandacht gaan naar de noden en mogelijkheden van een evoluerende bewonersgroep en de specifieke problemen rond het beheer van deze kleinschalige en tijdelijke bewoning: de partners die de handen in elkaar hebben geslagen in het kader van de Pilootprojecten zien de bouw van nieuwe studentenwoningen ook als een opportuniteit om wijken te activeren, publieke ruimte te maken, gemeenschappelijk wonen en programmatorische vermenging te promoten. De Pilootprojecten ‘Studenten maken stad’ mikken met andere woorden op bouwen mét stedelijke en maatschappelijke meerwaarde. Bedoeling is drie innovatieve pilootprojecten te realiseren.
In aanloop naar deze oproep werd in augustus 2014 het studieteam URA Yves Malysse Kiki Verbeeck/Rebelgroup aangesteld om een verkennend onderzoek te voeren. Bedoeling was de winsten (sociaal, maatschappelijk, economisch…) te onderzoeken die gegenereerd kunnen worden door innovatieve projecten voor studentenhuisvesting in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De resultaten van dit verkennend onderzoek en van een debat met Vlaamse en Brusselse overheden, ontwikkelaars, de bouwmeesters en de studenten zelf, dat door de onderzoekers werd georganiseerd op 10 februari 2015, hebben hun neerslag gevonden in deze publicatie. De kansen die Brussel, als uniek internationaal centrum met een hoge concentratie van universiteiten, hogescholen en andere kennisinstellingen, te bieden heeft om de ontwikkeling van studentenhuisvesting als verzamelgebouwen daadwerkelijk tot onderdeel en motor te maken van innovatieve stadsontwikkeling, worden hier stuk voor stuk belicht en geduid aan de hand van referentieprojecten. Daarnaast wordt in deze brochure uitvoerig toegelicht hoe het eigenlijke Pilootprojecten-traject in zijn werk gaat, wie hiervoor kan kandideren en hoe dit dient te gebeuren.
Nu zijn de bouwheren aan zet. Het is onze stellige hoop dat deze deskundige terreinverkenning en verbeelding de meest ambitieuzen onder hen zal inspireren om op onze oproep in te gaan.de meest ambitieuzen onder hen zal inspireren om op onze oproep in te gaan.
